ORIGINAL_ARTICLE
سنجش و ارزیابی اجرای طرح پیادهمحوری در بافت مرکزی شهر دزفول ازنظر ساکنان و کسبه
امروزه اغلب فضاهای عمومی شهری و خیابانها به دلیل افزایش بیرویۀ وسایل نقلیه و وابستگی الگوی زندگی شهری به آنها، بهشدت تحت سلطۀ ماشین درآمده است. همین مسئله موجب بروز مشکلات فراوانی در مسائل شهری شده است؛ ازجمله افزایش آلودگیهای زیستمحیطی، کاهش سلامت عمومی، افزایش هزینههای تعمیر و نگهداری و... . به همین دلیل طرحهای پیادهمداری بهعنوان راهحلی برای کاهش این مشکلات در دستور کار قرار گرفته است. خیابان امامخمینی شهر دزفول، یکی از خیابانهای اصلی و مهم شهر است که میزان تردد سواره و پیاده در این قسمت بالا بوده و همین امر موجب بروز مشکلات ترافیکی در این قسمت شده است. بهمنظور کاهش مشکلات ترافیکی ناشی از حجم وسایل نقلیه، طرح پیادهمداری در این قسمت پیشنهاد شد. هدف از انجام این تحقیق امکانسنجی فضایی اجرای طرح پیادهمحوری خیابان امامخمینی شهر دزفول است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است و دادههای بهدستآمده، از طریق پرسشنامۀ محققساخته، جمعآوری شده است. بهمنظور تجزیهوتحلیل دادهها از آزمون T تکنمونهای در برنامۀ SPSS و همچنین از روش مدلسازی معادلات ساختاری با استفاده از نرمافزار Amos استفاده شده است. میانگین بهدستآمده از آزمون T در بررسی میزان رضایت کسبه و ساکنان که بیشتر از 3 بود، نشان از آن دارد که افراد ساکن در این محدوده و کسبۀ بازار راضی به اجرای طرح هستند.
https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_63060_d353e1bd72df06e9b916586a5590a621.pdf
2017-03-21
1
18
10.22059/jurbangeo.2017.63060
بافت مرکزی
پیادهراه
پیادهمداری
خیابان امامخمینی
شهر دزفول
یونس
غلامی
yonesgholami@ymail.com
1
استادیار رشتۀ جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
LEAD_AUTHOR
محسن
شاطریان
shaterian@kashanu.ac.ir
2
دانشیار رشتۀ جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه کاشان
AUTHOR
محمدرضا
بسحاق
m.r.boshagh@gmail.com
3
دکترای رشتۀ جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
AUTHOR
معصومه
جهانی
m_jahani21@yahoo.com
4
دانشجوی کارشناسیارشد رشتۀ جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه کاشان
AUTHOR
تاجیک، آرزو؛ پرتوی، پروین (1393)، «مدل مفهومی و چارچوب تحلیلی پیادهمداری با تأکید بر رویکرد نو شهرسازی»، فصلنامۀ علمی – پژوهشی مطالعات شهری، شمارۀ 9، صص 81-96.
1
ریسمانچیان، امید (1388)، «بررسی برخی لایههای مؤثر در بهسازی منظر پیادهراهها»، مجلۀ باغ نظر، شمارۀ 11، سال ششم.
2
شاهیوندی، احمد؛ قلعهنویی، محمود (1392)، «بررسی و تحلیل قابلیت پیاده مداری مسیرهای عابر پیاده شهر اصفهان»، نشریۀتحقیقاتکاربردیعلومجغرافیایی، شمارۀ 31، صص 73-91.
3
صادقی، نرگس (1394)، «ارزیابی عوامل مؤثر بر قابلیت پیادهمداری و افزایش حضورپذیری شهروندان در پیادهراهها بهمنظور احداث پیادهراههای پایدار شهری (مطالعۀ موردی: خیابانهای مرکز شهر همدان)»، اولین همایش ملی توسعۀ پایدار شهری، مرکز همایش بینالمللی دانشگاه شهید بهشتی.
4
صرافی، مظفر؛ محمدیان مصمم، حسن (1391)، «امکانسنجی پیادهراهسازی خیابانهای مرکز شهر همدان»، فصلنامۀ آمایش محیط، شمارۀ 21، صص 111-135.
5
لطیفپور، احمد (1385)، تاریخ دزفول، تهران: انتشارات فرهنگ مکتوب.
6
مبارکی نوین، میلاد (1390)، «پیادهگرایی معابر شهری (نمونۀ موردی: خیابان بوعلیسینای همدان)»، جشنوارۀ ایده و طرح برتر در غرب کشور.
7
وزارت مسکن و شهرسازی، (1374)، آییننامۀ طراحی راههای شهری، بخش 1، مبانی.
8
Frank, L.D., James, S.F., Terry, C.L., Chapman, J.E., Saelens, B.E., Bachman, W. )2006(, Many. pathways from land use to health: Associations between neighborhood walkability and active transportation, body mass index, and air quality.Journal of the American Planning Association, 72(1), 75–87. http://dx.doi. org/10.1080/01944360608976725.
9
http:// www.walk21.com.
10
Hass-Klau, Carmen & Graham Crampton, Dowland, C., and Nold, I. )1999(, Streets as Living space: Help-ing public places play their proper role. London: Landor Publishing.
11
Lerman, Yoav & Itzhak Omer, )2015(. Urban area types and spatial distribution of pedestrians: Lessons from Tel Aviv, Computers, Environment and Urban Systems, 55 ,11–23.
12
Litman, Todd Alexander. )2014(, Economic value of walkability, Victoria Transport Policy Institute, Pages 250-360.
13
Murrain, Paul. (2002), Understand urbanism and get off its back. Urban Design International,
14
Grignaffini, S. Cappellanti, A. Cefalo. 2008. "Visualizing sustainability in urban conditions", WIT Transactions on Ecology and the Environment, Vol. 1, pp. 253-262, 10 Jun 2008.
15
smart growth? Retrieved from http://www.epa.gov.
16
Pivo, Gary & Jeffrey Fisher. )2011(, The Walkability Premium in Commercial Real Estate Investments, Real Estate Economics. Vol 39. PP 185-219.
17
Shamsuddin Shuhana, Nur Rasyiqah Abu Hassanb & Siti Fatimah Ilani Bilyamin. 2012. ''Walkable Environment in Increasing the Liveability of a City'', Procedia - Social and Behavioral Science. Vol 50. PP 167–178.7, 131–142. http://dx.doi.org/10.1057/palgrave.udi.9000081.
18
Gehl, Jan, )1987(, Life between Buildings. Van Nostrand Reinhold.p 24.
19
Gemzoe, Lars and Gehl, Jan. )2006(, The Copenhagen experience what the pedestrian wants, Ekim Tan Delft University of Technology photos.
20
ORIGINAL_ARTICLE
شناسایی و سطحبندی میزان آسیبپذیری راهها و معابر اضطراری اولیه و ثانویۀ شهر کرمان با استفاده از منطق فازی
رویدادهای پیشبینینشده هرساله سهم عمدهای در ایجاد خسارات مالی و جانی در جهان دارند. یکی از ارکان مدیریت بحران در زمان وقوع زلزله، پیشگیری و کاهش تلفات ناشی از زلزله است. برای حصول به این اهداف، تسریع در رسیدن گروههای امداد و نجات به حادثه دیدگان، اهمیت ویژهای مییابد. با توجه به کاهش گنجایش راهها بر اثر خرابی و افزایش خروج از منطقۀ زلزلهزده، ترافیک سنگینی که بر شبکۀ معابر تحمیل میشود، شبکۀ معابر را به عامل تعیینکننده در مدیریت بحران تبدیل میکند. این مقاله بخشی از زیرساختهای شهری کرمان در هنگام بحران، تحت عنوان شبکۀ معابر اضطراری را تحت مطالعه قرار میدهد. هدف تحقیق، شناسایی معابری است که در شرایط اضطراری میتوانند بیشترین کمک را در مدیریت بحران داشته باشند. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. دادههای مورد نیاز به روش میدانی و اسنادی جمعآوری شده و با استفاده از نظریات کارشناسان، پارامترهای مؤثر بر آسیبپذیری راهها مشخص شد. بر اساس اکستنشن SDM Fuzzy در محیط Arc GIS نقشۀ آسیبپذیری راهها و معابر اضطراری اولیه و ثانویۀ شهر کرمان تهیه شد. نتایج بهدستآمده از تحقیق نشان میدهد که از بین چهار عامل مؤثر (تراکم جمعیتی، فضای باز و خالی، عرض معابر، تعداد طبقات سازهها(، عامل عرض معابر با وزن نهایی692/0، بیشترین وزن و عامل فضای باز و خالی با وزن نهایی171/0، کمترین وزن را داشتهاند. به این ترتیب عرض معابر بیشترین تأثیر را در تعیین معابر اضطراری اولیه و ثانویه گذاشته است.
https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_63061_449ea9a4680dd7374cc20c8099f17fa3.pdf
2017-03-21
19
34
10.22059/jurbangeo.2017.63061
آسیبپذیری
شهر کرمان
معابر اضطراری اولیه و ثانویه
منطق فازی
حسین
غضنفرپور
ma1380@uk.ac.ir
1
دانشیار جغرافیا و برنامهریزی دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
LEAD_AUTHOR
سمیرا
حسن زاده
s.hasanzadeh260@gmail.com
2
دانشجوی دکتری مدیریت بحران
AUTHOR
محدثه
حامدی
mmoh.h000@yahoo.com
3
دانشجوی دکتری مدیریت بحران
AUTHOR
ابلقی، علیرضا (1384)، «زمینلرزه، تهدیدها، چالشها، راهبردها»، مجلۀهفتشهر، سازمان عمران و بهسازی شهری، شمارۀ 19و 18.
1
پوراحمد، احمد و همکاران (1388)، «بررسی ابعاد پیشگیری از بحران زلزله (مطالعۀ موردی: شهر بابل)»، مطالعاتوپژوهشهایشهریومنطقهای، سال اول، شمارۀ اول، تابستان ۱۳۸۸: 24-1.
2
حسینی، مازیار (1387)، مدیریت بحران، سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، مؤسسۀ نشر شهر، 178_180.
3
رودینی، عزتالله (1383)، «فرایند مدیریت برای توسعۀ ایمنی و آمادگی در مقابل سوانح»، مجموعه مقالات اولین همایش علمی- تحقیقی مدیریت امداد و نجات، ناشر: مؤسسۀ عالی علمی – کاربردی، هلال ایران، بهار ۱۳۸۳.
4
زارعی، ابراهیم (1385)، مکانیابی جایگاههای عرضۀ سوخت با استفاده ازGIS (مطالعۀ موردی: منطقۀ 17 شهرداری تهران)، پایاننامۀ کارشناسی ارشد برنامهریزی شهری، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران: 45.
5
سوادکوهیفر، ساسان (1386)، مبانیمدیریتپروژههایعمرانی،شهریوبحران، تهران: انتشارات دانشگاه امام حسین، مؤسسۀ چاپ و انتشار.
6
شاد، روزبه و همکاران (1388)، «طراحی و اجرای GIS جهت مکانیابی شهرکهای صنعتی با استفاده از مدلهای فازی، وزنهای نشانگر و ژنتیک»، نشریۀ دانشکدۀفنی، دورۀ ٤٣، شمارۀ ٤: 5۵۹-5۴۷.
7
شیعه، اسماعیل؛ حبیبی، کیومرث و ترابی، کمال (1389)، «بررسی آسیبپذیری شهرها در برابر زلزله با استفاده از روش تحلیل سلسلهمراتبی معکوس و GIS»، چهارمین کنگرۀ بینالمللی جغرافیدانان جهان اسلام.
8
فرجی سبکبار، حسنعلی (1381)، «مکانیابی خدمات بازرگانی با استفاده از روش تحلیل سلسلهمراتبی AHP»، مجلۀ پژوهشهای جغرافیایی، شمارۀ 41: 41.
9
مهدوی، عاطفه و نوری امامزادهی، محمدرضا (1390)، «مکانیابی عرصههای مناسب تغذیۀ مصنوعی سفرههای زیرزمینی به روش منطق فازی در حوضۀ آبریز دشت شهرکرد»، مجلۀ علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک، سال پانزدهم، شمارۀ پنجاه و ششم: 76-63.
10
مالچفسکی، یاچک (1385)، سامانۀ اطلاعات جغرافیایی و تحلیل تصمیم چندمعیاری، ترجمۀ اکبر پرهیزگار، عطا غفاری گیلانده، تهران: سمت.
11
محمودزاده، امیر و همکاران (1388)، آشنایی با مفاهیم مدیریت بحران، چاپ هشتم، انتشارات علمآفرین.
12
Bozon,N.,Choosumrong,S.,Raghavan,V. , 2012,Multi- Criteria Emergency Route Planning Based on Analytical Hierarchy Process and pg Routing,Geoinformatics ,vol 23,no .4: 159-167.
13
Kuvata ,Y. , Takada ,S., 2003, Effective Emergency Transportation for Saving Human Lives, Kluwer Academic Publishers. Printed in the Netherlands.
14
Mali , V. , Rao, M., 2012, Enhanced Routing in Disaster Management based on GIS , International Conference on Intuitive Systems & Solutions(ICISS) Proceedings published by International Journal of Computer Applications (IJCA).
15
Peeta S. ,Ramirez, J., Sozen ,M., Viswanath , K., Garcia , L., 2005, Emergency Earthquake Routes; Part I, Criteria for Selection of Primary Routes; and Part II: Route Seismic Vulnerability Aspects,Joint Transportation Research ProgramProject No. C-36-56FFF File No. 7-4-57 SPR 2480.
16
UNDP,(2004), Reducing disaster risk, A challenge for development. A global report, New York,Prevention and Recovery. NY 10017, USA: Bureau for Crisis
17
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل فضایی-زمانی پراکندهرویی در منطقۀ ساحلی دریای خزر
با وجود استقرار بیش از نیمی از جمعیت جهان در نواحی ساحلی، این مناطق در مقابل بحرانهای طبیعی و انسانی ازقبیل نوسان سطح آب، فرسایش، آلودگی، بهرهبرداری فزاینده از منابع، افزایش شتابان جمعیت و گسترش اراضی ساختهشده جزو اکوسیستمهای آسیبپذیر به شمار میروند. منطقۀ ساحلی دریای خزر در سه استان گیلان و مازندران و گلستان، در چند دهۀ اخیر بهشدت در معرض بسیاری از این بحرانهای طبیعی و انسانی و بهطور خاص افزایش شتابان جمعیت و گسترش فزایندۀ اراضی ساختهشده، قرار داشته است. بر این اساس، هدف تحقیق حاضر بررسی تحولات فضایی-زمانی پوشش اراضی و پدیدۀ پراکندهرویی در منطقۀ ساحلی دریای خزر در فاصلۀ سالهای 1364تا1394 است. دادههای استفادهشده در تحقیق حاضر شامل نتایج حاصل از سرشماریهای عمومی نفوس و مسکن و تصاویر ماهوارهای لندست است. نتایج تحقیق نشان میدهد که تغییرات فضایی-زمانی پوشش زمین در نوار ساحلی دریای خزر حکایت از افزایش بیرویۀ اراضی ساختهشده در مقابل کاهش فزایندۀ پوشش گیاهی دارد؛ به طوری که مساحت اراضی ساختهشده با میزان رشد سالانۀ 2/3درصد از 1158کیلومتر مربع در سال 1364، به بیش از 3162کیلومتر مربع در سال 1394 افزایش یافته است. علاوه بر این، الگوی غالب رشد اراضی ساختهشده بهصورت رشد پراکنده بوده است؛ به طوری که ارزش شاخص پراکندهرویی در سی سال اخیر برابر 8/4 است. نتایج حاصل از تحلیل متریکهای فضایی نیز گذار از لکههای شهری و روستایی کوچک و متفرق را بهسمت لکههای بزرگتر، نزدیکتر و فراوانتر نشان میدهد. بر این اساس، منطقۀ ساحلی دریای خزر در چند دهۀ اخیر به سبب رشد شتابان و بدون برنامۀ جمعیت و به دنبال آن تغییرات فضایی- زمانی پوشش زمین در قالب گسترش بیرویۀ اراضی ساختهشده بهصورت پراکنده و متفرق، دچار بحران فضایی و ازهمگسیختگی سیمای سرزمین شده است.
https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_63062_eb37e62198942669776dca9288468d42.pdf
2017-03-21
35
52
10.22059/jurbangeo.2017.63062
پراکنده رویی
پوشش اراضی
دریای خزر
متریکهای فضایی
مناطق ساحلی
حسین
وطن
vatan.eng@gmail.com
1
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران
AUTHOR
رحمت الله
فرهودی
vatan.engg@gmail.com
2
عضو هیات علمی دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
محمد
اخباری
vatan.ne@gmail.com
3
عضو هیئتعلمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی
AUTHOR
رحیم
سرور
vatan.n@gmail.com
4
عضو هیئتعلمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران
AUTHOR
منصوریان، حسین (1393)، «تبیین الگوهای رشد شهری در منطقۀ کلانشهری تهران»، رسالۀ دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه تهران، دانشکدۀ جغرافیا.
1
Barbier, E. B., Koch, E. W., Silliman, B. R., Hacker, S. D., Wolanski, E., Primavera, J., et al. (2008), “Coastal ecosystem-based management with nonlinear ecological functions and values”. Science, 319: 321–323.
2
Bertolo, L. S., Lima G.T.N.P., Santos, R. F. (2012), “Identifying change trajectories and evolutive phases on coastal landscapes. Case study: Sao Sebastiao Island, Brazil”. Landscape and Urban Planning, 106: 115– 123.
3
Bhatta, B., Saraswati, S., Bandyopadhyay, D. (2010), “Urban sprawl measurement from remote sensing data”. Applied Geography, 30(4): 731–740.
4
Burak, S., Dogan, E., Gazioglu, C. (2004), “Impact of urbanization and tourism on coastal environment”. Ocean Coastal Management, 47 (9-10): 515-527.
5
Davis, C., Schaub, T. (2005), “A transboundary study of urban sprawl in the Pacific Coast region of North America: The benefits of multiple measurement methods”. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 7: 268–283.
6
Everard, M., Jha, R.R.S., Russell, S. (2014), “The benefits of fringing mangrove systems to Mumbai”. Aquatic Conservation: Marine and Freshwater Ecosystems, 24: 256–274.
7
Friess, D.A., Richards, D.R., Phang, V.X.H. (2016), “Mangrove forests store high densities of carbon across the tropical urban landscape of Singapore”. Urban Ecosystems, 19 (2): 795–810.
8
Gao, B., Huang, Q., He, Ch., Sun, Z., Zhang, D. (2016), “How does sprawl differ across cities in China? A multi-scale investigation using night-time light and census data”. Landscape and Urban Planning, 148: 89–98.
9
Jaeger, J.A.G., Bertiller, R., Schwick, Ch., Kienast, F. (2010), “Suitability criteria for measures of urban sprawl”. Ecological Indicators, 10: 397–406.
10
Jaeger, J.A.G., Schwick, C. (2014), “Improving the measurement of urban sprawl: Weighted Urban Proliferation (WUP) and its application to Switzerland”. Ecological Indicators, 38: 294–308.
11
Lin, T., Xue, X.Z., Shi, L.Y., Gao, L.J. (2013), “Urban spatial expansion and its impacts on island ecosystem services and landscape pattern: a case study of the island city of Xiamen, Southeast China”. Ocean Coastal Management. 81: 90–96.
12
Nazarnia, N., Schwick, Ch., Jaeger, J. A.G. (2016), “Accelerated urban sprawl in Montreal, Quebec City, and Zurich: Investigating the differences using time series 1951–2011”. Ecological Indicators, 60: 1229–1251.
13
Ngorana, S. D., Xue, X. (2015), “Addressing urban sprawl in Douala, Cameroon: Lessons from Xiamen integrated coastal management”. Journal of Urban Management, 4: 53–72.
14
Patz, J. A., & Norris, D. E. (2004), “Land use change and human health. In R. S. DeFries, G. P. Asner, & R. A. Houghton (Eds.)”, Ecosystems and land use change. Washington: American Geophysical Union.
15
Qureshi, S., Haase, D. (2014), “Compact, eco-, hybrid or tele connected? Novel aspects of urban ecological research seeking compatible solutions to socio-ecological complexities«. Ecological Indicators, 42: 1–5.
16
Razin, E., Rosentraub, M. (2000), “Are fragmentation and sprawl interlinked? North American evidence”. Urban Affairs Review, 35 (6): 821–836.
17
Xu, X., Li, X., Chen, M., Li, X., Duan, X., Zhu, G., Feng, Zh., Ma, Zh. (2016), “Land-ocean-human interactions in intensively developing coastal zone: Demonstration of case studies”. Ocean & Coastal Management, 133: 28-36.
18
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی سیاست های نوسازی بافت فرسودۀ شهری (مورد مطالعه: شهر کرج)
امروزه با رشد شهرنشینی، مشکلاز شهری بیش از هر زمان دیگری دامنگیر شهرهای کشزور شزده اسزت. ایزنمشکلاز بر تمامی جنبه های شهرنشینی تأثیر گذاشته و کیفیت کلی زندگی در شهرها را به شدز کاهش داده است.یکی از این مشکلاز، بافت های فرسودۀ شهری است که موضوع نوسازی و بهسازی آنها در دهه های اخیزر توجزهبرنامه ریزان و مدیران شهری را به خود جلب کرده است. سیاست های متفاوز و گزاهی متضزاد، یکزی از موانزع درمسیر نوسازی بافت های فرسودۀ شهری است. این پژوهش با اسزتفاده از روش کتابخانزه ای و میزدانی بزه د نبزالبررسی و اولویت بندی و شناسایی سیاست های مهزم تأثیرگزذار بزر نوسزازی بافزت فرسزودۀ شزهر کزرج و نیززسیاست های تأثیرپذیر از آن است. سیاست های تحت بررسی در این تحقیق عیناً از طرح های تفصیلی شزهر کزرجاستخراج شده است. پرسش نامه ها با روش خبره سنجی تکمیل و داده های آن با استفاده از نرم افزارهزای Micmacو Superdecisions ارزیابی شده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد از میان 11 سیاست برگزیده و با توجزه بزه چهزارمعیار هزینه، سرعت اجرا، قابلیت اجرا و حجم اثرگذاری با ترسیم مدل ANP ، سیاست های مهم نوسازی به ترتیزباسزتفاده از ررفیزت « ،» سیاست اجرای پروژه های محر توسعه، پشتیبان و زیربنایی در محلاز فرسوده « : اولویتاست. همچنزین عوامزل مزؤثر بزر » بسترسازی مدیریت یکپارچه در محدودۀ بافت فرسوده « و » فکری و مالی مردمساده سازی فرایندها و مراحل اقدام برای نوسازی سزاختم ان هزا در محزلاز « : سیاست های نوسازی عبارز است ازسزازوکارهای حمزایتی بزرای تسزریع در « به علاوه .» حمایت از تشکیل دفاتر خدماز نوسازی محلاز « و » فرسوده» استفاده از تشکل های مردم نهاد در محدوده و محزلاز فرسزوده « و » فرایند بهسازی و نوسازی بافت های فرسودهبه عنوان عوامل تأثیرپذیر بر موضوع نوسازی مشخص شدند.
https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_63063_5f3230f9282a614245548cd3cf2ba344.pdf
2017-03-21
53
70
10.22059/jurbangeo.2017.63063
اولویت بندی
بافت فرسوده
سیاست های نوسازی
عوامل تأثیرگذار و تأثیرپذیر
کرج
امین
فرجی
a.faraji@ut.ac.ir
1
استادیار دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
محمد
میره ای
mirehei@ut.ac.ir
2
استادیار دانشگاه تهران
AUTHOR
کاترین
شارقی
c_shareghi@yahoo.com
3
کارشناس ارشد مدیریت شهری دانشگاه تهران
AUTHOR
اکبرپور، محمد؛ پوراحمد، احمد؛ عمران زاده، بهزاد ) 1390 ارزیابی میزان مشارکت مردم در بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده، « ،)
1
فصلنامۀ جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دورۀ ،» نمونۀ موردی: محلۀ سیروس تهران 16 ، تابستان 1390 .
2
آقاصفری، عار،؛ حاتمی نژاد، حسین؛ پوراحمد، احمد؛ رهنمایی، محمدتقی؛ منصوری، سیدامیر؛ کلانتری خلیل آباد، حسین ) 1389 ،)
3
فصلنامۀ مطالعات شهر ایرانی اسلامی ، دورۀ ،» بررسی نوسازی و بهسازی بافت فرسودۀ محلۀ شهید خوب بخت تهران «
4
اول، پاییز 1389 .
5
درودی، محمدهادی؛ خوشاب، علی ) 1393 ،» ارزیابی و تحلیل شاخ های تعیین محدودۀ بافت های فرسودۀ شهری در ایران « ،)
6
ششمین کنفرانس ملی برنامه ریزی و مدیریت شهری، مشهد.
7
رهنما، محمدرحیم ( 1375 معرفی « ،) و ارزیابی تئوری اصالت بخشی در فرایند احیای بافت های قدیم شهری )نمونه: محلۀ سرشور
8
،») مشهد فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی، شمارۀ پیاپی 42 ، مشهد.
9
زالی، نادر ) 1386 رسالۀ دکتری، دانشگاه تبریز. ،» آینده نگاری توسعۀ منطقه ای با تکنی سناریوسازی « ،)
10
زیاری، کرامت الله؛ بیرانوند، مریم؛ ابراهیمی، سمیه ) 1387 ارائۀ الگوی بهینۀ بهسازی و نوسازی بافت های فرسودۀ شهری نمونۀ - « ،)
11
مجموعه مقالات اولین همایش بهسازی و نوسازی بافت های فرسودۀ شهری، جلد اول، مشهد. ،» موردی شهر یزد
12
زیاری، کرامت الله؛ ده چشمه، مصطفی؛ پوراحمد، احمد؛ قالیبا،، محمدباقر ) 1389 اولویت بخشی « ،) به ایمن سازی بافت فرسود ۀ
13
کلان شهر کرج با استفاده از مدل ارزیابی فصلنامۀ پژوهش های جغرافیای انسانی، شمارۀ ،» چندمعیاری 79 ، بهار 1391 .
14
سجادی، ژیلا؛ پورموسوی، سیدموسی؛ اسکندرپور، مجید ) 1390 بهسازی و نوسازی بافت های فرسودۀ شهری با تأکید بر « ،)
15
فصلنامۀ آمایش محیط، دورۀ ،») مشارکت مردمی )مطالعۀ موردی: محلۀ دولاب تهران 4 ، پاییز 1390 .
16
سند ملی راهبردی احیا ، بهسازی و نوسازی و توانمندسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری، شرکت عمران و بهسازی شهری
17
ایران )مادرتخصصی(، 1393 .
18
شیوه نامۀ تعیین محله ها و محدوده های هد، بازآفرینی شهری و راهکارهای اجرایی آن، شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی،
19
عربشاهی، زهرا ) 1382 سابقۀ « ،) نوسازی و بهسازی بافت قدیم شهری در ایران و مجلۀ شهرداری ها، ،» اروپا شمارۀ 49 .
20
لطفی، صدیف؛ ملکشاهی، غلامرضا؛ مهدوی، مهدیه ) 1389 برنامه ریزی راهبردی به منظور بهسازی بافت های فرسودۀ شهری - « ،)
21
فصلنامۀ جغرافیای انسانی، سال سوم، شمارۀ اول. ،» نمونۀ مورد مطالعه: شهر بابل
22
مهندسین مشاور باوند ) 1382 ،) طرح ساختاری حوزۀ شهری کرج شهریار، - وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان مسکن و شهرسازی
23
استان تهران.
24
مهندسین مشاور پرداراز ) 1389 (، طرح ساماندهی حریم شهر کرج، معاونت شهرسازی و معماری شهرداری کرج.
25
مهندسین مشاور خودآوند ) 1392 (، طرح بهسازی و نوسازی بافت فرسودۀ شهر کرج، شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی
26
شهری ایران.
27
میرکتولی، جعفر؛ علیپور، عباس؛ حسنی، عباسعلی ) 1391 بررسی اثر سیاست های حمایتی دولت در مدیریت توسعۀ بافت های « ،)
28
مجلۀ آمایش جغرافیایی فضا، دورۀ دوم. ،» قدیمی و فرسودۀ شهری، مطالعۀ موردی شهر بهشه
29
وهابی، بهرام ) 1393 (، برنامۀ بلندمدت، کوتاه مدت و میان مدت سازمان عمران و نوسازی شهرداری کرج و کل محدودۀ بافت
30
فرسودۀ شهر کرج، مؤسسۀ توسعه و تحقیقات اقتصادی دانشکدۀ اقتصاد دانشگاه تهران.
31
Athari, K., (2006), The Future of Conurbation in Iran, Finding in Urban Planning, No. 13-14: 30-42. (In Persian)
32
Chris Couch , Olivier Sykes, Wolfgang Borstinghau, (2011),Thirty years of urban regeneration in Britain, Germany and France:The importance of context and path dependency, Department of Civic Design, Gordon Stephenson Building, University of Liverpool, 74 Bedford Street South.
33
Derek S.Hyra, (2008), »The New Urban Renewal: The Economic Transformation of Harlem and Bronzeville«, University of Chicago Press.
34
Kevin P. Gallagher and Lyuba Zarsky (2007), »The Enclave Economy Foreign Investment and Sustainable Development in Mexico’s Silicon Valley«, The MIT Press Cambridge, Massachusetts London, England.
35
Michel Godet,)2006(, Creatng Future Scenario Planning as a Strategic Management Tool,
36
Preface by Joseph F.Coates, Translated by Adam Gerberand & Kathryn Radford.
37
Myron.A.levine, )2004(, »government policy, the local state, and gentrification:the case of prenzlauerberg(berlin)«, albion college.
38
Nil uzun,)2003(, The Impact of urban Renewal and Gentrification on Urban Fabric: Three Cases in Turkey.
39
Suzy nelson,publish online )2009(, The Nature of Partnership in Urban Renewal in Paris and London.
40
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی سازگاری کاربریهای شهر بیرجند با استفاده از مدل تحلیل سلسلهمراتبی
یکی از وظایف اساسی و مهم برنامهریزان شهری، تخصیص زمین به کاربریهای گوناگون شهری با توجه به نقش و کارکرد شهر، اقتصاد شهر و همچنین تأثیر عوامل متقابل کاربریها بر یکدیگر است. برنامهریزی کاربری اراضی شهری را میتوان، مهمترین ابزار و نیروی کاربردی دولتها و سازمانهای مدیریت شهری برای ادارۀ صحیح و منطقی شهرها دانست. امروزه درپی تحولات کالبدی فضایی سریع در شهرها، برنامهریزی کاربری اراضی شهری بر پایۀ دو اصل ارزشهای توسعۀ پایدار و اعتلای کیفیت زندگی، درپی دستیابی به اهدافی همچون توزیع متعادل کاربریها، جلوگیری از تداخل کاربریهای ناسازگار و تدوین معیارها و استانداردهای مناسب کاربری است. به همین منظور ارزشیابی کیفی و سازگاری کاربریهای مختلف شهری، برای اطمینان خاطر از استقرار منطقی آنها و رعایت تناسبات لازم در شهرها ضروری است. از این رو با توجه به اهمیت موضوع، در تحقیق حاضر سازگاری کاربریهای شهر بیرجند، با بهکارگیری دانشهای نوین سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدلهای محاسباتی نظیر تحلیل سلسلهمراتبی ارزیابی شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و شیوههای گردآوری اطلاعات شامل روشهای اسنادی و میدانی است. درنهایت نقشهای به دست آمده که در آن میزان سازگاری و ناسازگاری کاربریهای شهر بیرجند در حد قطعات نمایش داده شده است. با توجه به این نقشه، بیشتر کاربریهای شهر بیرجند نسبت به هم سازگار و کاملاً سازگار هستند و قطعات محدودی به سبب قرارگیری کارگاههای صنعتی و تأسیسات شهری در کنار کاربری مسکونی و پذیرایی –جهانگردی ناسازگار و کاملاً ناسازگار هستند.
https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_63064_cb01f37a4249f220bdd569e73522eb96.pdf
2017-03-21
71
86
10.22059/jurbangeo.2017.63064
کاربری زمین شهری
سازگاری
تحلیل سلسلهمراتبی
بیرجند
علی اصغر
پیله ور
apilehvar@yahoo.co.uk
1
استادیار جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه بجنورد
LEAD_AUTHOR
آسایش، حسین؛ استعلاجی، علیرضا (1382)، «اصول و روشهای برنامهریزی ناحیهای (مدل، روشها و فنون)»، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری.
1
استانداری خراسان جنوبی (1389)، سالنامۀ آماری، بیرجند: ناشر معاونت برنامهریزی، دفتر آمار و اطلاعات.
2
پورمحمدی، محمدرضا (1389)، برنامهریزی کاربری اراضی شهری، چاپ ششم، تهران: سمت.
3
توفیق، فیروز (1372)، مباحث و روشهای شهرسازی: مسکن، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
4
حسامیان، فرخ؛ اعتماد، گیتی؛ حائری، محمدرضا (1383)، شهرنشینی در ایران، تهران: آگاه.
5
خاکپور، براتعلی؛ خدابخشی، زهرا؛ ابراهیمی قوزلو، میرمعظم (1391)، «مکانیابی مراکز درمانی با استفاد از GIS و روش ارزیابی چندمعیاری AHP ناحیۀ دو نیشاور»، مجلۀ جغرافیا و توسعۀ ناحیهای، شمارۀ 19، پاییز و تابستان 91، ص20-1.
6
رهنما، محمدرحیم؛ عباسزاده، غلامرضا (1387)، اصول، مبانی و مدلهای سنجش فرم کالبدی شهر، مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
7
سعیدنیا، احمد (1378)، کتاب سبز شهرداریها: کاربری زمین شهری، تهران: سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور.
8
سازمان برنامه و بودجه (1363)، قراردادهای تهیۀ طرحهای توسعه و عمران و حوزۀ نفوذ و تفضیلی شهر، تهران: دفتر فنی سازمان برنامه و بودجه.
9
سیفالدینی، فرانک (1391)، برنامهریزی شهری و منطقهای، تهران: آییژ.
10
زیاری، کرامتالله (1378)، اصول و روشهای برنامهریزی شهرهای جدید، تهران: سمت.
11
صابریفر، رستم (1378)، نقد و تحلیل برنامهریزی کاربری اراضی شهری، نمونۀ مورد مطالعه مشهد، رسالۀ دکتری جغرافیای انسانی (برنامهریزی شهری)، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
12
فکوری، فرشته؛ مکانیابی بیمارستان با رویکرد پدافند غیرعامل در شهر بیرجند با مدل AHP در GIS، پایاننامۀ کارشناس ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زاهدان.
13
قدسیپور، حسن (1389)، فرایند تحلیل سلسلهمراتبیAHP، تهران: دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
14
کاوسی، الهه (1391)، مکانیابی پایگاههای مدیریت بحران در شرایط وقوع زلزله با مدل AHP در محیط GIS در شهر بیرجند، پایاننامۀ کارشناس ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیروان.
15
مکانیکی، جواد؛ صادقی، حجتالله (۱۱۳۹۱)، «مکانیابی مراکز درمانی (بیمارستانها) از طریق تلفیق فرایند تحلیل شبکهای (ANP) و مقایسۀ زوجی در محیط GIS نمونۀ موردی شهر بیرجند»، فصلنامۀ آمایش محیط، شمارۀ 19، زمستان 91، سال پنجم.
16
مهدیزاده، جواد (1379)، «برنامهریزی کاربری زمین، تحول در دیدگاهها و روشها»، فصلنامۀ مدیریت شهری، شمارۀ 4.
17
مینایی، عباس (۱۳۹۱)، «برنامهریزی کاربری اراضی در شهر گرمی»، مجلۀ جغرافیا و توسعۀ شهری، شمارۀ اول، بهار و تابستان 91.
18
نیکپور، عتمر (۱۳۸۸)، «بررسی کاربری اراضی شهری در بخش مرکزی آمل»، فصلنامۀ پژوهشهای جغرافیای انسانی، شمارۀ 67، بهار 88.
19
یکانیفرد، احمدرضا (1381)، برنامهریزی کاربری اراضی قزوین، رسالۀ دورۀ دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
20
مالچفسکی، یاچک (۱۳۸۵)، سامانۀاطلاعاتجغرافیاییوتحلیلتصمیمچندمعیاری، ترجمۀ اکبر پرهیزگار، تهران: سمت.
21
محمدحسینیان، شهرام (1387)، توسعۀ یک برای ارزیابی سازگاری GIS مدل تصمیمگیری مبتنی بر کاربریهای شهری، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ مهندسی نقشهبرداری، دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی.
22
Saaty, T L (2004), Mathematical Methods of Operations Research, Courier Dover Publications, New York.
23
Hey wood, I, J Oliver, and S. Tomlinson, (1995), “Building an exploratory multi – cruiteria modelling environment for spatial decision support”. In. P.fisher(Ed), Innovations in GIS .London:Taylor & Francis.
24
Dutta‚ V. (2012)‚ “War on the Dream‚ How Land use Dynamics and Peri-urban Growth Characteristics of a Sprawling City Devour the Master Plan and Urban Suitability”‚ A Fuzzy Multi-criteria Decision Making Approach‚ proceeded In 13th Global Development ConferenceUrbanisation and Development: Delving Deeper into the Nexus‚Budapest‚hungary.
25
ORIGINAL_ARTICLE
سازمانیابی فضایی و گسترش سکونتگاههای غیررسمی در کلانشهر تبریز
سازمان فضایی و ساختار فضایی شهر منبعث از نیروهای طبیعی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی است. از گذشته تا به امروز این نیروها بهعنوان عاملی مهم در چینش فضایی شهرها نقش ایفا کردهاند. به طوری که شکلگیری و سازمانیابی سکونتگاههای غیررسمی نیز منبعث از نیروهای موجود در چینش فضایی شهرهاست. با توجه به ماهیت موضوع، هدف این تحقیق بررسی سازمانیابی فضایی و گسترش سکونتگاههای غیررسمی در کلانشهر تبریز است. روش تحقیق پژوهش حاضر کاربردی – نظری با ماهیت توصیفی – تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات اسنادی– میدانی است. جامعۀ آماری تحقیق کارشناسان، مسائل شهری کلانشهر تبریز (1400 نفر) است که به روش نمونهگیری تصادفی ساده 110 نفر بهعنوان حجم نمونه انتخاب شدهاند. برای تجزیهوتحلیل دادهها نیز از ضریب رگرسیون و آزمون فریدمن در نرمافزار SPSS و برای تهیۀ نقشهها از نرمافزار GIS استفاده شده است. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که سازوکار تبعیضآمیز و فقرزا بر پایۀ توزیع غیرعادلانۀ منابع، فقدان نهادسازی برای تجهیز و تجمیع منابع اقشار کمدرآمد و ارزانقیمتبودن زمین در فضاهایی با شرایط طبیعی نامناسب، بهترتیب با ضریب بتای 767/0، 716/0 و 682/0 بیشترین تأثیر را در سازمانیابی و گسترش سکونتگاههای غیررسمی تبریز، طی ادوار مختلف میگذارند. همچنین نتایج نشان میدهد که سازمانیابی سکونتگاههای غیررسمی کلانشهر تبریز در قبل از دهۀ 1340، بیشتر بر اثر نیروهای سیاسی - طبیعی، بعد از دهۀ 1340، بر اثر عوامل کلان (ساختاری) و نیروهای طبیعی، اجتماعی و اقتصادی و بعد از سال 1362، ناشی از عوامل ساختاری و غیرساختاری و نیروهای اجتماعی و اقتصادی و سیاسی بوده است. سازمانیابی این سکونتگاهها نیز در کلانشهر تبریز نشان میدهد که پهنههای غیررسمی شمال شهر دارای سابقۀ طولانیتر از سایر پهنههاست. پهنههای جنوبغربی نیز مربوط به توسعۀ شهر در دورههای اخیر و ادغام روستاهای اطراف در متن کلانشهر تبریز بوده و سابقۀ اندکی دارند.
https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_63065_e3a180c455ad83c23af23fec3600bc34.pdf
2017-03-21
87
104
10.22059/jurbangeo.2017.63065
ساختار فضایی شهر
سازمانیابی
سکونتگاههای غیررسمی
تبریز
سعید
ملکی
malekis@scu.ac..ir
1
دانشیار جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز
LEAD_AUTHOR
سعید
امان پور
amanpour@scu.ac..ir
2
دانشیار جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز
AUTHOR
شاهرخ
زادولی خواجه
sh.zadvali@yahoo.com
3
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز
LEAD_AUTHOR
ابراهیمی، امیرهوشنگ (1380)، «بازشناسی بیمۀ کاری با نگاهی به ایران»، مجلۀ رهیافت، شمارۀ 20، ص160-155.
1
احمدیپور، زهرا (1374)، «حاشیهنشینی در بخش مرکزی کرج»، مجلۀ رشد آموزش جغرافیا، شمارۀ 38، ص40-33.
2
ایراندوست، کیومرث؛ صرافی، مظفر (1386)، «یأس و امید در سکونتگاههای غیررسمی، نمونۀ موردی شهر کرمانشاه»، فصلنامۀ رفاه اجتماعی، سال هفتم، شمارۀ 26، ص221-201.
3
پیران، پرویز (1382)، اجتماعات اسکان غیررسمی در ایران، از دنیای زندۀ زندگی روزمره تا تحلیل نظری، کارگاه تخصص اسکان غیررسمی در ایران، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
4
زاهد زاهدانی، سید سعید (1380)، حاشیهنشینی، چاپ سوم، شیراز.
5
زنگیآبادی، علی؛ مبارکی، امید (1391)، «بررسی عوامل مؤثر بر شکلگیری حاشیهنشینی شهر تبریز و پیامدهای آن مطالعۀ موردی (محلات احمدآباد، کوی بهشتی، خلیلآباد)»، مجلۀ جغرافیا و برنامهریزی محیطی، سال بیستوسوم، شمارۀ 45، ص80-67.
6
زیاری، کرامتالله؛ مهدنژاد، حافظ؛ پرهیز، فریاد (1388)، مبانی و تکنیکهای برنامهریزی شهری، انتشارات دانشگاه بینالمللی چابهار.
7
شکویی، حسین (1392)، دیدگاههای نو در جغرافیای شهری، تهران: سمت.
8
شیخی، محمد (1382)، «سکونتگاههای خودرو، گذار از حاشیهنشینی به الگویی از سکونتگاههای پیرامون کلانشهرهای ایران»، مجموعهمقالات حاشیهنشینی و اسکان غیررسمی، جلد دوم، تهران: انتشارات دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
9
صابری، عطیه سادات (1389)، اسکان غیررسمی و حاشیهنشینی، تهران: انتشارات روزآمد.
10
صرافی، مظفر (1387)، تحلیل عوامل مؤثر بر اسکان غیررسمی در ایران، شیراز: انتشارات معاونت شهرسازی و معماری شهرداری، صفحۀ 5.
11
قرخلو، مهدی؛ عبدی ینگی کند؛ ناصح، زنگنه شهرکی، سعید (1388)، «تحلیل سطح پایداری شهری در سکونتگاههای غیررسمی (مورد: شهر سنندج)»، فصلنامۀپژوهشهای جغرافیای انسانی، سال چهلویکم، شمارۀ 69، ص 16-1.
12
قنبری، حکیمه؛ کاظمی راد، شمساله؛ هادیانی، زهره؛ موسوی، میرنجف (1393)، «تحلیلی بر علل شکلگیری اسکان غیررسمی با استفاده از مدل تحلیل مسیر (مطالعۀ موردی: محلۀ شادقلیخان شهر قم)»، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی، سال بیستونهم، شمارۀ 114، ص 88-73.
13
محمدی، یاسر؛ رحیمیان، مهدی؛ موحد محمدی، حمید؛ طرفی، عبدالحسن (1387)، «بررسی چالشهای حاشیهنشینی در شهرستان کوهدشت، استان لرستان»، پژوهشهای جغرافیای انسانی، شمارۀ 66، ص98-85.
14
معبودی، محمدتقی؛ حکیمی، هادی (1395)، «تحلیلی بر رشد فضایی سکونتگاههای غیررسمی و پیشبینی روند آن در ایران (نمونۀ موردی: سکونتگاههای غیررسمی شهر خوی)»، مجلۀ جغرافیا و توسعۀ فضای شهری، سال سوم، شمارۀ 4، ص 84-67.
15
نیکنام، جواد؛ موسوی، سیدعارف (1385)، بررسی مسائل و مشکلات سکونتگاههای غیررسمی، تهران: سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور (نسخۀ دوم).
16
وحدتی اصل، ابوالقاسم (1381)، اسکان غیررسمی، هفت شهر، فصلنامۀعمران و بهسازی شهری، سال سوم، شمارۀ 8، ص 9-2.
17
Arimah, Benche (2010), the face of urban poverty, Explaining the Prevalence of Slums in Developing Countries, united nation university.
18
Fekade, W (2000), Difficits of formal urban land management and informal responses under rapid urban growth. An international perspective habitat international, 24(2), 127-150.
19
Güzey, Ö. (2016), The last round in restructuring the city: Urban regeneration becomes a state policy of disaster prevention in Turkey. Cities, 50, 40–53. http://dx.doi.org/10. 1016/j.cities.2015.08.010.
20
Mirwais, F (2016), Factors behind the Growth of Informal Settlements in Kabul, 6thACAU 2016 conference papers, DOI: 10.13164/ACAU.FA2016.9.
21
Nijman, Jan (2008), Against the odds: Slum rehabilitation in neoliberal Mumbai , www.elsevier.com/locate/cities, Volume 25, Issue 2, 73-85.
22
Njoh, A. J. (2015), An OLS analysis of the impact of colonialism on inter-country differentials in slum incidence in Africa. Cities, 44, 104–111. http://dx.doi.org/10.1016/j.cities. 2015.01.004.
23
Ozener, Bariş and Bernhard Fink (2010), Facial Symmetry in Young Girls and Boys from a Slum and a Control Area of Ankara, Turkey, Journal Evolution and Human Behavior 31, www.elsevier.com, pp. 436-441.
24
Rapoport, A. (2003), Cultura, Arquitectura Y Diseño. Barcelona: Univ. Politèc. de Catalunya, 28.
25
Semba, Richard, SaskiadePee, Klaus Kraemer, KaiSun, Andrew Thorne Lymanb, Regina Moench-Pfanner, MayangSari, Nasima Akhter and Martin W.Bloem (2009), “Journal of Int.J.Hyg. Environ, Health”, www.elsevier.de/ijheh, 212 pp.387-397.
26
Todes, A. (2012), Urban growth and strategic spatial planning in Johannesburg, South Africa. Cities, 29, 158–165. http://dx.doi.org/10.1016/j.cities.2011.08.004.
27
Zebardast, Esfandiar (2006), Marginalization of the Urban Poor and the Expansion on the Spontaneous Settlements on Tehran Metropolitan Fringe, Cities, 23(6), PP.439-454.
28
Zhang, L (2011), The political economy of informal settlements in post-socialist China: The case of chengzhongcun (s), journal homepage: www.elsevier.com/locate/geoforum. pp 1-11.
29
ORIGINAL_ARTICLE
سنجش کیفیت محیط سکونتی محلات شهری (مطالعۀ موردی: محلات خرمشهر و ضیابری شهر رشت)
زندگی در محیطهای شهریِ رضایتبخش یکی از مؤلفههای مهم و تأثیرگذار بر بهزیستی شهروندان محسوب میشود. برای دستیابی به این هدف، برنامهریزان و طراحان و سیاستگذاران نیازمند شناسایی ساختارهایی هستند که احساس رضایت شهروندان از محیط سکونتیشان را فراهم کنند. بنابراین پژوهش حاضر بر شاخصهای رضایتمندی شهروندان از کیفیت محیط سکونتی متمرکز شده است. هدف اصلی این تحقیق بررسی تطبیقی وضعیت کیفیت محیط سکونتی در دو محلۀ بلوار خرمشهر و ضیابری بهعنوان دو محلۀ متوسط در شهر رشت از دید ساکنان این محلات است که با استفاده از رویکرد رضایتمندی سکونتی در قالب تکمیل پرسشنامۀ میدانی انجام گرفت. دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS و روشهای آماری همچون تحلیل رگرسیونی چندمتغیرۀ سلسلهمراتبی (HMR)، آزمون T تکنمونهای و همبستگی اسپیرمن تحلیل شده و پایایی آن با آلفای کرونباخ سنجیده شد. بر اساس نتایج حاصل، در محلۀ بلوار خرمشهر، شاخصهای اجتماعی محیط و کیفیت واحد مسکونی در سطح مطلوب و شاخصهای دسترسی، ویژگیهای فیزیکی محیط و خدمات عمومی کمتر از سطح متوسط کیفیت قرار گرفتهاند و در محلۀ ضیابری، شاخصهای دسترسی، ویژگیهای اجتماعی محیط، کیفیت واحد مسکونی و خدمات عمومی بیشتر از سطح متوسط کیفیت هستند. فقط شاخص ویژگیهای فیزیکی محیط در سطح متوسط کیفیت قرار گرفته است. همچنین در محلۀ بلوار خرمشهر، به ترتیب ویژگیهای فیزیکی محیط، ویژگیهای اجتماعی محیط، خدمات عمومی، کیفیت واحد مسکونی و دسترسی و در محلۀ ضیابری، به ترتیب ویژگیهای اجتماعی محیط، ویژگیهای فیزیکی محیط، دسترسی، کیفیت واحد مسکونی و خدمات عمومی ازنظر شهروندان از اهمیت برخوردارند. همینطور نتایج نشان داد که میان رضایت از واحد مسکونی با رضایت از محیط سکونتی در محلۀ بلوار خرمشهر، رابطۀ مثبت با شدت متوسط و در محلۀ ضیابری، رابطۀ مثبت با شدت نسبتاً قوی وجود دارد.
https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_63212_9fb57fe78a2d871d2449e50b8b9c60f3.pdf
2017-03-21
105
125
10.22059/jurbangeo.2017.63212
بلوار خرمشهر
رشت
رضایتمندی سکونتی
ضیابری
محیط سکونتی
مریم
جعفری مهرآبادی
jafarimehrabadi@gmail.com
1
استادیار گروه جغرافیا، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه گیلان
LEAD_AUTHOR
اصغر
شکرگزار
dr_asgarshokrgozar@yahoo.com
2
استادیار گروه جغرافیا، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه گیلان
AUTHOR
شمیلا
الله یاری اصلی ارده
shamila.allahyari@gmail.com
3
کارشناس ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه گیلان
AUTHOR
ابراهیمی، سعید (1392)، کاربرد فنون تحلیل چندمعیاری و منطق فازی در تحلیل و ساماندهی مبلمان شهری مطالعۀ موردی: رشت، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، به راهنمایی دکتر اصغر شکرگزار، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه گیلان.
1
ایزدی، آرزو (1392)، تحلیل محیطهای مسکونی مطلوب شهر اصفهان، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، به راهنمایی دکتر محمود محمودی، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان.
2
براتی، ناصر؛ کاکاوند، الهام (1392)، «ارزیابی تطبیقی کیفیت محیط سکونت شهری با تأکید بر تصویر ذهنی شهروندان (مطالعۀ موردی: شهر قزوین)»، نشریۀ هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، دورۀ 18، شمارۀ 3، 25-32.
3
حسینی، سید علی؛ بهرامی، یوسف (1392)، تأثیر ساختار فضایی شهر بر رفتار سفر شهروندان (مطالعۀ موردی: شهر رشت)»، نشریۀ تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال سیزدهم، شمارۀ 28، 243-267.
4
دیوسالار، اسدالله؛ مفلوکی اوره، خدیجه (1393)، «ارزیابی شاخصهای کیفیت محیط سکونتی از دیدگاه شهروندان (نمونۀ موردی: بخش مرکزی شهر ساری)»، اولین کنگرۀ تخصصی مدیریت شهری و شوراهای شهر، مرکز همایشهای توسعۀ ایران، 1-17.
5
رشنو، مژگان؛ سعیدی رضوانی، نوید (1391)، «بررسی کیفیت محیط سکونتی در مجتمعهای مسکونی (مطالعه موردی: مجتمع مسکونی میلاد قزوین)»، ماهنامۀ بینالمللی اطلاعرسانی آموزشی- پژوهشی، سال سوم، شمارۀ 20، 13-22.
6
رضایی، محمدرضا، کمائیزاده، یعقوب (1391)، «ارزیابی میزان رضایتمندی ساکنان از مجتمعهای مسکن مهر (مطالعۀ موردی: سایت مسکن مهر فاطمیۀ شهر یزد)»، فصلنامۀ علمی- پژوهشی مطالعات شهری، شمارۀ 5، 13-26.
7
رفیعیان، مجتبی؛ عسگریزاده، زهرا؛ امین صالحی، فرزین (1388)، «مقایسۀ تطبیقی و سنجش کیفیت محیط سکونتی نواب و اکباتان با استفاده از روشهای HMR و EFA»، علوم و تکنولوژی محیط زیست، دورۀ شانزدهم، شمارۀ ویژۀ 93، 247-260.
8
رفیعیان، مجتبی؛ مسعودی راد، ماندانا؛ رضائی، مریم؛ مسعودی راد، مونا (1393)، «سنجش میزان رضایتمندی ساکنان از کیفیت سکونتی مسکن مهر (موردشناسی: مهرشهر زاهدان)»، جغرافیا و آمایش شهری- منطقهای، شمارۀ 12، 135-150.
9
رفیعیان، مجتبی؛ مولودی، جمشید (1390)، رویکردها و روشهای سنجش کیفیت محیط مسکونی شهر، تهران: انتشارات آذرخش.
10
شاطریان، محسن؛ اشنویی، امیر؛ گنجیپور، محمود (1391)، «سنجش میزان رضایتمندی ساکنان بافت قدیم شهر آران و بیدگل از شاخصهای کیفیت زندگی»، مطالعات و پژوهشهای شهر و منطقهای، سال چهارم، شمارۀ 13، 127-144.
11
شکری فیروزجاه، پری (1393)، «بررسی مؤلفههای تأثیرگذار بر میزان رضایتمندی شهروندان از کیفیت محیط مسکونی (نمونۀ موردی: مناطق 1و8 شهر تبریز)»، فصلنامۀ علمی- پژوهشی فضای جغرافیایی، سال چهاردهم، شمارۀ 47، 67-82.
12
طرح و کاوش (1386)، طرح جامع شهر رشت، جلد چهارم (فصل دوم- بخش سوم)، شناخت وضع موجود، شناسایی محیط انسانساخت، وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان مسکن و شهرسازی استان گیلان، 1-173.
13
عزیزی، محمدمهدی، آراسته، مجتبی (1390)، تحلیلی بر رضایتمندی سکونتی در شهر یزد، دوفصلنامۀ دانشگاه هنر، شمارۀ 8، 11-129.
14
فیروزی، محمدعلی؛ نعمتی، مرتضی؛ داریپور، نادیا (1393)، «سنجش تطبیقی تصویر ذهنی شهروندان به مفهوم کیفیت محیط شهری در طرح مسکن مهر (مطالعۀ موردی: شهر امیدیه)»، دوفصلنامۀ پژوهشهای منظر شهری، سال اول، شمارۀ 2، 21-29.
15
وجدانی درستکار، نازنین (1391)، سنجش و مقایسۀ کیفیت محیط سکونت در بافتهای قدیمی و جدید شهری (نمونۀ موردی: شهر مشهد)، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، به راهنمایی دکتر حسن ایزدی، دانشگاه شیراز.
16
Abdul Mohit, M., Azim, M. (2012). “Assessment of Residential Satisfaction with Public Housing in Hulhumale”, Maldives, Procedia - Social and Behavioral Sciences 50: 756-770.
17
Abdul Mohit, M., Ibrahim, M., Rashid, Y. R. (2010). “Assessment of Residential Satisfaction in Newly designed Public Low-cost Housing in Kuala Lumpr”, Malaysia, Habitat Internatiol 34: 18-27.
18
Baker, E. L. (2002). “Public Housing Tenant Relocation: Residential Mobility”, Satisfaction, and the Development of a Tenant's Spatial Decision Support System: 65-76.
19
Bonaiuto, M., Fornara, F., & Bonnes, M. (2003), “Indexes of perceived residential environment quality and neighbourhood attachment in urban environments: a confirmation study on the city of Rome”. Landscape and urban planning, 65(1): 41-52.
20
Bonaiuto, M., Fornara, F., Ariccio, S., Cancellieri, U. G., & Rahimi, L. (2015), “Perceived residential environment quality indicators (PREQIs) relevance for UN-HABITAT City Prosperity Index (CPI)”, Habitat International, 45: 53-63.
21
Chiarazzo, V., Coppola, P., Dell’Olio, L., Ibeas, A., Ottomanelli, M. (2014), “The Effect of Environmental Quality on Residential Choice Location”, Procedia - Social and Behavioral Sciences 162: 178-187.
22
Hanak, T., Marovic, I., Aigel, P. (2015), “Perception of Residential Environment in Cities: a Comparative Study”, Procedia Engineering, 117: 495-501.
23
Harang, M. (2003), “The Improvement of Quality of Life in Residential Areas”, 1-10.
24
Huang, Z, Du, X (2015), “Assessment and determinants of residential satisfaction with public housing in Hangzhou”, China, Habitat International, 47: 218-230
25
Ibem, E. O., Aduwo, E. B. (2013), “Assessment of Residential Satisfaction in Public Housing in Ogun State”, Nigeria, Habitat International 40: 163-175.
26
Ibem, E.O., Amole, D. (2013), “Subjective life satisfaction in public housing in urban areas of Ogun State”, Nigeria. Cities, 35: 51-61.
27
Ibem, E.O., Opoko, A., Adeboye, A.B., Amole, D. (2013), “Performance Evaluation of Residential Buildings in Public Housing Estates in Ogun State”, Nigeria: User' Satisfaction Perspective, Frontiers of Architectural Research, 2(2): 178-190.
28
Ismail, F., Jabar, I.L., Janipha, N.A.I., Razali, R. (2015), “Measuring the Quality of Life in Low Cost Residential Environment”, Procedia - Social and Behavioral Sciences 168: 270-279.
29
Jiboye, A.D. (2012), “Post-occupancy evaluation of residential satisfaction in Lagos, Nigeria: Feedback for residential improvement”, Frontiers of Architectural Research, 1(3): 236-243.
30
Jiboye, A.D. (2014), “Significance of house-type as a determinant of residential quality in Osogbo”, Southwest Nigerria, Frontiers of Architectural Research, 3(1):20-27.
31
Jiboye, D. A. (2010), “Evaluating the pattern of residential quality in Nigeria: the case of Osogbo Township”. Facta universitatis-series: Architecture and Civil Engineering, 8(3): 307-316.
32
Kesalkheh, S., & Dadashpoor, H. (2012), “Assessment Residential Environmental Quality of Traditional and New Neighborhoods”, in a Rapid Grown City, Tehran: 1-11.
33
Mastekaasa, A., & Moum, T. (1984), “The perceived quality of life in Norway: regional variations and contextual effects”. Social Indicators Research, 14(4): 385-419.
34
Shieh, E., Sharifi, A., Rafieian, M. (2011), “Identification of factors that assure quality of residential environments, using environmental assessment indices: a comparative study of Two of Tehran’s neighborhoods (Zafaranieh &Khaniabad)”, Iran University of Science & Technology, 21(2): 119-132.
35
Teck-Hong, T. (2012), “Housing satisfaction in medium-and high-cost housing: The case of Greater Kuala Lumpur”, Malaysia. Habitat International, 36(1): 108-116.
36
Wokekoro, E., Owei, O. (2014), “An Assessment of Residential Quality of Life in Planned Areas in Port Harcourt Municipality”, Nigeria, Merit Research Journal of Environmental Science and Toxicology, Vol. 2(2): 012-026.
37
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی ژئومورفولوژیکی تناسب زمین برای گسترش کالبدی شهر سنندج با اعمال مناطق ممنوعه
استقرار و پیدایش هر شهر بیش از هر چیز تابع شرایط و موقعیت جغرافیایی آن است؛ زیرا عوارض و پدیدههای طبیعی در مکانگزینی، حوزۀ نفوذ، توسعۀ فیزیکی و فرم شهری اثر قاطعی میگذارند. تحقیق حاضر با هدف پتانسیلسنجی توسعۀ کالبدی شهر سنندج، ابتدا موانع و محدودیتهای موجود را شناسایی کرده، سپس نواحی مناسب و نامناسب برای توسعۀ شهری را تفکیک میکند. بهمنظور انجام پژوهش حاضر از ابزارهایی مانند نقشههای توپوگرافی 1:25000، نقشۀ زمینشناسی 1:100000، اسناد، گزارشها، کتابهای موجود و همچنین لایههای اطلاعاتی مورد نیاز استفاده شده است. برای نیل به اهداف تحقیق، ابتدا عوامل مهم مؤثر در شکلگیری شهرها ازجمله شیب، جهت شیب، ارتفاع، زمینشناسی، کاربری اراضی، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه و فاصله از نقاط شهری بررسی شده و نواحیای که ازنظر این پارامترها در محدودیت قرار دارند، مشخص شدند. در ادامه، پس از تشخیص نواحی ممنوعه، سایر محدودههای منطقۀ مورد مطالعه با استفاده از مدلهای منطق فازی و AHP به سه ردۀ نسبتاً مناسب، مناسب و بسیار مناسب تقسیم شد. نتایج نشان میدهد که 36درصد از مساحت نقشه، منطقۀ ممنوعه بوده و برای توسعۀ شهری مناسب نیست. نتایج تحلیلیتر بیانگر آن است که پهنۀ برآوردشدۀ مناطق ممنوعه نسبتاً زیاد است و با آنکه غالباً منطبق بر پهنههای پیرامونی است، بخشی از نواحی داخلی محدودۀ مورد مطالعه را نیز شامل میشود. این مسئله که ناشی از شرایط توپوگرافیک و نیز تکتونیکی خاص منطقه است، بیانگر اهمیت ارزیابیهای محیطی و ژئومورفولوژیکی در مدیریت صحیحتر شهری است. سایر پهنههای مطالعاتی به ترتیب 1/25درصد نسبتاً مناسب، 7/23درصد مناسب و 2/15درصد پهنۀ بسیار مناسب برآورد شدهاند. پهنههای موجود به دلیل رویکرد سیستمی موجود در پژوهش و به تبع آن، ارزیابی متغیرهای تأثیرگذار مرتبط، قابلیت کاربری دارند. به بیانی میتوان گفت تراکم بیشتر اراضی بسیار مناسب در محل کنونی شهر سنندج و اطراف آن به دلیل شرایط طبیعی و انسانی درخور توسعۀ شهری است. باوجوداین ضرورت درنظرگرفتن و اعمال این ارزیابیهای سیستمی محیطی در مدیریت شهری درخور توجه است.
https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_63213_7f6434ddda90484ec1805e7595c7e04c.pdf
2017-03-21
127
145
10.22059/jurbangeo.2017.63213
توسعۀ شهری
تناسب زمین
مناطق ممنوعه
سنندج
هادی
نیری
nayyerihadi@yahoo.com
1
استادیار گروه ژئومورفولوژی، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه کردستان
LEAD_AUTHOR
ممند
سالاری
m.salari@uok.ac.ir
2
استادیار گروه ژئومورفولوژی، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه کردستان
AUTHOR
حمید
گنجائیان
sardashtmahabad@gmail.com
3
کارشناس ارشد هیدروژئومورفولوژی، دانشگاه تهران
AUTHOR
خبات
امانی
khabat.a91@gmail.com
4
کارشناس ارشد هیدروژئومورفولوژی، دانشگاه تهران
AUTHOR
پرورش، حسین؛ دهقانی، محسن؛ نوحهگر، احمد (1389)، «مقایسۀ روش آمایش فیزیکی (ژئومرفولوژی) و روش آمایش سرزمین جهت ارزیابی توان اکولوژیکی حوزۀ آبخیز نساء در استان هرمزگان»، مجلۀ آمایش سرزمین، شمارۀ 2، دورۀ 2، ص 50-27.
1
حبیبی، کیومرث؛ پوراحمد، احمد (1384)، طرح جامع شهر سنندج، سنندج: انتشارات دانشگاه کردستان.
2
زبردست، اسفندیار (1380)، «کاربرد فرایند تحلیل سلسلهمراتبی در برنامهریزی شهری و منطقهای»، نشریۀ هنرهای زیب، شمارۀ 10، ص 21-13.
3
زیاری، کرامتالله (1383)، برنامهریزی شهرهای جدید، چاپ چهارم، تهران: سمت.
4
ستایشی نساز، حسن؛ روستایی، شهرام؛ عمرانی دورباش، مجتبی؛ زارع پیشه، نرگس (1393)، «بررسی تنگناهای ژئومورفولوژیکی و تأثیر آن بر توسعۀ فیزیکی شهر با استفاده از GIS و روش AHP (مطالعۀ موردی: شهر گیوی)»، پژوهشهای ژئومورفولوژی کمی، سال دوم، شمارۀ 4، ص 16-1.
5
شناور، بامشاد؛ حسینی، سید محسن؛ اورک، ندا (1395)، «ارزیابی توان سرزمین بهمنظور استقرار کاربری توسعۀ شهری با استفاده از روش ترکیب خطی وزندار (WLS) در محیط سامانۀ اطلاعات مکانی (GIS)، (مطالعۀ موردی: حوضۀ آبخیز زرد خوزستان)»، علوم و تکنولوژی محیطزیست، دورۀ هجدهم، شمارۀ 3، ص 114-98.
6
قرخلو، مهدی؛ پورخباز، حمیدرضا؛ امیری، محمدجواد؛ فرجی سبکبار، حسنعلی (1388)، «ارزیابی توان اکولوژیـک قزوین جهت تعیین نقاط بالقوه توسعه شهری با استفاده از RS و GIS»، مجلۀ مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، سال اول، شمارۀ 68، ص68-51.
7
قنواتی، عزت اله؛ دلفانی گودرزی، فاطمه (1392)، «مکانیابی بهینۀ توسعۀ شهری با تأکید بر پارامترهای طبیعی با استفاده از مدل تلفیقی فازی/ AHP»، دوفصلنامۀ ژئومورفولوژی کاربردی ایران، سال اول، شمارۀ اول، ص 60-45.
8
کرم، امیر؛ قلیزاده، آیلا؛ آقا علیخانی، مرضیه (1392)، «تعیین پهنههای مناسب برای توسعۀ شهری با استفاده از پارامترهای طبیعی (مطالعۀ موردی: شهرستان ماکو)»، فصلنامۀ جغرافیا و برنامهریزیشهری چشمانداز زاگرس، سال پنجم، شمارۀ 15، ص 159-147.
9
نیری، هادی؛ خالقپناه، کمال؛ کرمی، محمدرضا؛ احمدی، خهبات، نشریۀ علمی- پژوهشی جغرافیا و برنامهریزی شهری، سال 20، شمارۀ 57، ص 294-277.
10
مالچفسکی، یاچک (1392)، سامانۀ اطلاعات جغرافیایی و تحلیل تصمیم چندمعیاری، ترجمۀ اکبر پرهیزگار و عطا غفاری، چاپ دوم، تهران: سمت.
11
میرکتولی، جعفر؛ حسینی، سید محمدحسن (1393)، «ارزیابی تناسب میانبافتی شهر گرگان برای توسعۀ میانافزا با استفادۀ ترکیبی از AHP و GIS»، فصلنامۀ علمی- پژوهشی مطالعات شهری، شمارۀ نهم، ص80-69.
12
نوروزی خطیری، خدیجه؛ امیدوار، بابک؛ ملک محمدی، بهرام؛ گنجهای، سجاد (1392)، «تحلیل ریسک مخاطرات چندگانۀ شهری در اثر سیل و زلزله (مطالعۀ موردی: منطقۀ بیست تهران)»، مجلۀ جغرافیا و مخاطرات محیطی، شمارۀ هفتم، ص 68-53.
13
امینی ورکی، سعید؛ مدیری، مهدی؛ شمسایی زفرقندی، فتحاله؛ قنبرینسب، علی (1393)، «شناسایی دیدگاههای حاکم بر آسیبپذیری شهرها در برابر مخاطرات محیطی و استخراج مؤلفههای تأثیرگذار در آن با استفاده از روش کیو»، دوفصلنامۀ علمی و پژوهشی مدیریت بحران، ص 18-5.
14
صفاری، امیر؛ کرم، امیر؛ مرادی، عیسی؛ زنگنه، سمیه (1393)، «کاربرد ژئومورفولوژی در برنامهریزی کالبدی سکونتگاههای شهری و روستایی، مطالعۀ موردی: شهر اراک»، اولین همایش ملی علوم جغرافیایی ایران، تهران.
15
نگارش، حسین (1382)، «کاربرد ژئومورفولوژی در مکانگزینی شهرها و پیامدهای آن»، مجلۀ جغرافیا و توسعه، دورۀ 1، شمارۀ پیاپی1، ص 150-133.
16
Adeli, Zahra., Khorshiddost, Alimohammad., )2011(, “Application of Geomorphology in Urban planning: Case study in Landfill site selection”. Procedia Social and Behavioral Sciences, 19: 662-667.
17
Costea, Marioara., )2016(, Landforms and urban development, An example of urban geomorphology from Romania (Sibiu, Transylvania(, Brukenthal, Acta Musei, 11, 3: 491-506.
18
Ahadnejad, Vahid., Hirt, Ann. Marie., Alizadeh, Hassan., (2016), “Geological constraints on sustainable urban growth and management of the metropolis of Tehran, Iran«. Special Paper of the Geological Society of America, 520: 273-286.
19
Tolga, Ethem., Demircan, Levent., Kahraman, Cengiz., )2005(, “Operating system selection using fuzzy replacement analysis and analytic hierarchy process”. Journal Production economics, 97: 1,89-117.
20
Laribi, Abdallah., Walstra, Jan., Ougrine,Moussa., Seridi, Ahcene., Dechemi,Noureddin., )2015(, “Use of digital photogrammetry for the study of unstable slopes in urban areas: Case study of the El Biar landslide”, Algiers. Engineering Geology, 187: 73-83.
21
Del Monte,Maurizio., Daorefic, Maurizio., Luberti, Gian. Marco., Marini, Roberto., Pica,Alessia., Vergari,Francesca., )2016(, “Geomorphological classification of urban landscapes: the case study of Rome (Italy)”. Journal of Maps, 12: 178-189.
22
Fernandez, Veronica, Botero.,)2009( , Geo-information for measuring vulnerability to earthquake: a fitness for use approach. PhD thesis, ITC, Netherland.
23
Thapa, Rajesh. Bahadur., )2012(, “Monitoring landscape change in Kathmandu metropolitan region using multi-temporal satellite imagery. Proceedings of SPIE - The International Society for Optical Engineering”, Volume 8528, Article number 85281P.
24
Tran,Van, Troung., Pham, Van, Cu., Laffly,Dominique., )2016(, “Urban expansion and landscape change analysis using remote sensing and survey: A case study in Ha Long bay area,Vietnam”. 8th International Conference on Knowledge and Systems Engineering, KSE, Article number 7758073: 315-320.
25
Sudhira, H, S., Ramachandra , T,V., jagadish, K,S., )2004(, “urban spraw1: metrics, dynamics and modelling using GIS”. international journal of Applied Earth Observation and Geoinformation,5,1: 29-39.
26
Chang, N,B., Parvathinathan, G., Breeden, J,B., )2008(, “Combing GIS with Fuzzy malticriteria decicsion making for landfill siting in a fast ــgrowing urban region”. Jornal of Environmental management. 87: 139 -153.
27
Liu, Yan Sui., Wang, Jie, Yong, Guo, Li Ying., )2006(, “GIS- Based assessment of land suitability for optimal Allocation in the qinling mountains, china”. Pedosphere, 16: 579-586.
28
Burak, Guneralp., Inci, Guneralp., Liu, Ying., )2015(, “Changing global patterns of urban exposure to flood and drought hazards”. Global Environmental Change, 31: 217-225.
29
ORIGINAL_ARTICLE
سنجش قابلیت پیادهپذیری معابر شهری مبتنی بر روش چیدمان فضا (مطالعۀ موردی: منطقۀ 9 شهرداری مشهد)
پیادهپذیری، میزان ظرفیت و قابلیت پیادهرویِ مناسب و به تعبیری «میزان مطلوبیت محیط مصنوع برای حضور، زندگی، خرید، ملاقات و گذران اوقاتفراغت شهروندان در یک پهنۀ شهری» است. در این راستا، تکنیک چیدمان فضا (Space Syntax)، رویکردی نوظهور در پیشبینی حرکت عابر پیاده و سواره است که پس از تجزیهوتحلیل فضاهای شهری و بازنمایی نتایج بهصورت پارامترهایریاضی و گرافیکی، میتواند مدلعملکردورفتار شهروندانرا درفضاهایشهریپیشبینی کند. مبتنی بر این رویکرد، هدف این پژوهش، سنجش قابلیت پیادهپذیری معابر منطقۀ ۹ شهرداری مشهد بر اساس پنج شاخص عمدۀ پیادهپذیری است که عبارت است از: امنیت محیطی، امکانات پیادهروها، شرایط فیزیکی، دسترسی و مطلوبیت محیطی و تحلیل الگوی حرکت طبیعی آن به روش چیدمان فضا با بهکارگیری مفهوم ارزش همپیوندی (Integration Value). روش تحقیق در این پژوهش، تحلیلی- توصیفی مبتنی بر رویکرد توسعهای است و روش جمعآوری اطلاعات به دو صورت میدانی (مشاهده، ثبت حضور عابران و مصاحبه با مسئولان منطقۀ ۹) و اسنادی- کتابخانهای بوده است. یافتههای این تحقیق مبتنی بر جدول امتیازبندی شاخصهای پیادهپذیری معابر منطقۀ ۹ نشان میدهد که معابری همچون بزرگراه کلانتری و ملکآباد (با امتیاز 25-22) در اولویت نخست، مسیرهایی همچون بلوار صیاد و صارمی (با امتیاز 21-18) در اولویت دوم، بلوارهایی مانند لادن و اقبال لاهوری (با امتیاز 17-14) در اولویت سوم و مسیرهایی همچون بلوار نماز و برونسی (13-10) در اولویت آخر از منظر قابلیت پیادهپذیری قرار دارند. همچنین نتایج این پژوهش در تحلیل کانالهای حرکتی به روش چیدمان فضا نشان داد میزان تمایل به پیادهروی در محورهای با متوسط ارزش همپیوندی بالا، دارای پتانسیل بیشتری برای پیادهروی و پیادهپذیری است.
https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_63214_0eb2f70ae28d9da71a5c63ac258c1941.pdf
2017-03-21
147
171
10.22059/jurbangeo.2017.202209.419
ارزش همپیوندی
پیادهپذیری
چیدمان فضا
منطقۀ ۹ شهرداری مشهد
قدیر
صیامی
siami.fum@gmail.com
1
دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، عضو هیئتعلمی دانشگاه بینالمللی امام رضا(ع)، دانشکدۀ هنر و معماری، گروه برنامهریزی شهری
LEAD_AUTHOR
نیلوفر
هریوندی
niloofarharivandi@yahoo.com
2
کارشناس ارشد برنامهریزی شهری، دانشگاه بینالمللی امام رضا(ع)، دانشکدۀ هنر و معماری، گروه برنامهریزی شهری
AUTHOR
رفیعیان، مجتبی؛ صدیقی، اسفندیار و مرضیه پورمحمدی (1390)، «امکانسنجی ارتقای کیفیت محیط از طریق پیادهراهسازی محورهای شهری»، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، شمارۀ سوم: 56-41.
1
عباسزادگان، مصطفی (1381)، «روش چیدمان فضا در فرایند طراحی شهری»، نشریۀ مدیریت شهری، شمارۀ 9: 75-64.
2
عباسزادگان، مصطفی؛ مختارزاده و بیدرام (1391)، «تحلیل ارتباط میان ساختار فضایی و توسعهیافتگی محلات شهری به روش چیدمان فضا»، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، سال چهارم، شمارۀ چهاردهم: 62-43.
3
لینچ، کوین (1981)، تئوری شکل شهر، ترجمۀ سیدحسین بحرینی، تهران: مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
4
مختارزاده، صفورا (1390)، احیای بافت فرسودۀ شهر مشهد با استفاده از تکنیک چیدمان فضا، دانشگاه هنر اصفهان.
5
ملازاده، عباس؛ پسیانی، وحید و محمد خسروزاده (1391)، «کاربرد چیدمان فضایی در خیابان ولیعصر شهر باشت»، مدیریت شهری، شمارۀ 29: 90-81.
6
ملکزاده، علی (1381)، «ساماندهی حرکت پیاده و دوچرخه با استفاده از روش چیدمان فضا»، پایاننامۀ کارشناسی ارشد برنامهریزی شهری و منطقهای، دانشگاه علم و صنعت ایران.
7
معینی، محمدمهدی (1385)، «افزایش قابلیت پیادهمداری گامی بهسوی شهری انسانیتر»، مجلۀ هنرهای زیبا، شمارۀ 27: 16-5.
8
هیلییر، بیل (1998)، «هنر مستدل یا نیاز برای یک تئوری تحلیلی معماری»، ترجمۀ رضا مسعودینژاد، آبادی، شمارۀ 43 و 44: 102-96.
9
یزدانفر، عباس؛ موسوی، مهناز و هانیه زرگر (1388)، «تحلیل ساختار فضایی شهر تبریز با استفاده از تکنیک اسپیس اینتکس»، ماهنامۀ بینالمللی راه و ساختمان، شمارۀ 67.
10
11. Bing Jiang (2008), “Ranking Space for Predicting Human Movement In An Urban Environment”, Department Of Land Surveying And Geo Information.
11
12. Figueiredo, L., (2005), Mindwalk 1.0 Space Syntax Software, Brazil, LaboratórioEstudos, www.mindwalk.com.br/papers/Figueiredo_2005_Space_Syntax_Softwar e_en.pdf.
12
13. Hillier, B, (2007), Space is the machine, A configurational theory of architecture Space Syntax. This electronic edition published, www.spacesyntax.com.
13
14. Hillier, B., Penn, A., Hanson, J., Grajews KI, T. and Xu, J. (1993), Natural movement: or, configuration and attraction in urban pedestrian movement. Environment and Planning B: Planning and Design, 20: 29-66.
14
15. Hillier, B. )1996(, Space is the machine, Cambridge university press, Cambridge.
15
16. Hillier , B. & Hanson, J. (1984), The social logic of space. New York, Cambridge University Press.
16
17. Penn, Alan (2003), Space syntax and spatial cognition or why the axial line? Environment and Behavior, 35(1).
17
18. Raford, Noah & David, R. Ragland (2003), Space syntax: an innovative pedestrian volume modeling tool for pedestrian safety, In: http://repositories.cdlib.org/its/ tsc/UCB-TSC-PR-2003-11.
18