2024-03-29T17:40:57Z
https://jurbangeo.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=11119
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری
Geog. and Urban Plan. Res
2383-1456
2383-1456
1400
9
4
واکاوی نظم مکنون مدیریت قدرت در تولید متن/ فضا از منظر گفتمان انتقادی (مورد پژوهی: محلة اسلامآباد شهر زنجان)
ابوالفضل
مشکینی
محسن
احدنژاد روشتی
سعید
نجفی
امروزه مدیریت قدرت در تولید متن/ فضا دلالت بر شکلگیری نظمی است که با انتقاد همراه است؛ زیرا نظم شکلیافته بر حقیقتی متفاوت از نظم آشکار دلالت دارد. این امر بهویژه در سکونتگاههای مسئلهدار بهعنوان نوعی سکونتگاه غیررسمی از اهمیت ویژهای برخوردار است؛ زیرا این سکونتگاهها تجسم عینی نظم نهادهایی هستند که تحت مناسبات قدرت حقایق را آشکار نمیکنند؛ از اینرو هدف پژوهش حاضر واکاوی نظم مکنون مدیریت قدرت در تولید متن/ فضا در سکونتگاههای مسئلهدار با رویکرد گفتمان انتقادی در محلة اسلامآباد شهر زنجان است. پژوهش حاضر کیفی و از نوع واکاوی است. بهمنظور گردآوری دادهها از مشاهدة مشارکتی، مصاحبة ساختنیافته از ساکنان و جامعة متخصصان در قالب پنل دلفی استفاده شد. برای شناخت نظم حاکم بر تولید متن/ فضا در محدودة مورد مطالعه از آزمون t تکنمونهای و کشف متغیرهای مکنون از آزمون تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. نتایج نشان میدهد مطلوبیت بعضی از متغیرهای حقوق فضا در تجربة زندگی ساکنان محلة اسلامآباد، بهدلیل بافت موقعیتی و دسترسی به خدمات اولیه است. شاخصهای مؤثر در نظم تولیدشدة متن/ فضا در محلة اسلامآباد در 8 طبقه تقسیمبندی شده که حقوق شهروندی با 9/19 درصد بیشترین تأثیر را در میان عوامل داشته است. همچنین تقابل ساختارهای زبانی سکونتگاههای مسئلهدار در متن شهر با مفاهیم متفاوتی معنا شده است که آمال و خواستههای ساکنان را به نمایش میگذارند. پیام ناشی از این محلهها در متن شهر عمدتاً پذیرش سرنوشتی متفاوت با نظم آشکار است؛ فضاهایی که با فقر و نبود آگاهی شناخته شده و تلاش تحمیلگران برای طبیعیشوندگی و سرنوشت ابدی این سکونتگاههاست؛ سرنوشتی که در سایه ایدئولوژی بازیگران مسلط در شرایطی مانند رکود اقتصادی، افزایش قیمتها، بیکاری، ضعف در دسترسی به خدمات، رفع نیازهای اساسی و کاهش عدالت اجتماعی به افزایش فقر و عقبماندگی ساکنان این فضاها منجر میشود.
تولید متن/ فضا
گفتمان انتقادی
مدیریت قدرت
نظم مکنون
محلة اسلامآباد
2022
01
21
909
931
https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_82696_5b425e87f6bdceb122ae50d267520c91.pdf
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری
Geog. and Urban Plan. Res
2383-1456
2383-1456
1400
9
4
ارائة الگوی منطقهبندی شهری بهینه در ایران (نمونة موردی: شهر رشت)
ربابه
محمدزاده
اسماعیل
آقائی زاده
روح اله
اوجی
تعدد سازمانهای موجود در کنار نوع سیستم اداری کشور باعث شده است تا ادارة شهرها در ایران از سوی نهاد واحدی صورت نگیرد. از طرفی هریک از این سازمانها برای تسهیل عملکردی و خدماترسانی و همچنین پوشش کامل محدودة تحت مدیریت خود، با استفاده از دستورالعملهای سازمان بالادست خود اقدام به منطقهبندی اداری میکنند که تعدد قوانین موجود در این زمینه و بیتوجهی به مقولة مدیریت یکپارچة شهری، همپوشانی مناطق اداری را در شهرهای بزرگ سبب شده است. پژوهش حاضر بهمنظور بررسی وضعیت منطقهبندی شهری و ارائة الگوی بهینه منطقهبندی در راستای مدیریت یکپارچه شهری ایران در شهر رشت صورت گرفته است. روش انجام این پژوهش، توصیفی تحلیلی بوده که با استفاده از روشهای آماری و زمین آماری اجرا شده است. نتایج بررسی وضع موجود مناطق اداری تحت نظارت پنج سازمان برق، گاز، آب و فاضلاب، مخابرات و شهرداری، نشان از منطقهبندی تصادفی و ناهمگن آنها دارد که آزمون اسپیرمن وجود رابطة مستقیم بین وسعت مناطق موجود- تعداد تداخل آنها و نیز مساحت همپوشان مناطق اداری- فاصله از مرکز شهر را تأیید میکند. همچنین مشخص شد، شاخصهای مورد استفادة سازمانها، مناسب منطقهبندی نیستند؛ درحالیکه شاخص پیشنهادی تراکم جمعیت از ضریب خودهمبستگی قابلقبولی در مناطق بهینة پیشنهادی برخوردار است، مناطق ارائهشده از نظر شکل هندسی و جمعیت تحت پوشش متوازنتر و همگنتر هستند. همچنین سنجش میزان تداخل مناطق اداری پیشنهادی نشان از وجود 9 محدودة همپوشان بدون تلاقی مرز بین مناطق پیشنهادی است که هشت مورد از محدودههای فوق، بر مناطق پیشنهادی شرکت مخابرات منطبق هستند.
آمار فضایی
منطقهبندی اداری
منطقهبندی بهینه
رشت
2022
01
21
933
955
https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_84749_e498a0b359498eee489426b41a518579.pdf
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری
Geog. and Urban Plan. Res
2383-1456
2383-1456
1400
9
4
تبیین اهمیت کیفیت مکان در بازآفرینی شهری با رویکرد آیندهپژوهی، مورد مطالعه منطقة 10 شهر تهران
علی
حسینی
فاطمه سادات
کهکی
زهرا
احدی
رشد شتابان شهرها در ایران در ادوار مختلف، مشکلات و نارساییهایی را در پی داشته است. یکی از این مسائل، بافتهای ناکارآمد شهری است که زندگی در چنین مکانهایی را مشکل کرده است. بازآفرینی رویکردی نوین برای تولید سازمان فضایی بهمنظور ایجاد یا تجدید روابط شهری است. موضوع کیفیت مکانهای شهری یکی از محورهای اساسی در برنامهریزی و مدیریت شهری است. هدف از تحقیق حاضر تبیین اهمیت کیفیت مکانهای شهری با توجه به جنبههای بازآفرینی شهری با رویکرد آیندهپژوهی در منطقة 10 شهر تهران است. ابتدا با مطالعات کتابخانهای به شناسایی مؤلفهها و متغیرهای مؤثر بر کیفیت مکانهای شهری پرداخته و سپس پیشرانها و سناریوهای پیشروی آن تدوین شد. یافتههای تحقیق نشان میدهد، عوامل تحرکپذیری، نشاط و پویایی (خاطرهانگیزی)، رضایت از تنوع ارائة محصولات (تنوع فعالیتهای اقتصادی)، ارتباط معنادار استقرار کاربریهای مختلف، میزان نظارت طبیعی، محدودیتهای فرهنگی، فیزیکی، خوانایی مسیر، جانمایی مناسب روشنایی معابر، وجود شهرت و خوشنامی فضاهای فراغتی، زیباییشناسی بنا و سبک معماری ساختمانهای موجود و وجود فضاهایی برای مطالعه مهمترین عوامل کیفیت مکان برای بازآفرینی شهری در منطقه 10 شهر تهران هستند. برای تحقق کیفیت مکان در بازآفرینی شهری نیاز است تا با برنامهریزی و مدیریت صحیح طرحها و برنامههای توسعة شهری، از حرکت به سمت وضعیتهای احتمالی که شرایط نامطلوب دارند، جلوگیری کرده و با اقداماتی شرایط خیزش به سمت وضعیتهای مطلوب را فراهم کرد تا درنهایت شاهد اجرای سناریوهایی باشیم که به بهبود کیفیت مکانهای شهری منجر شود.
کیفیت مکان
بازآفرینی شهری
آیندهپژوهی
برنامهریزی سناریو
منطقة 10 شهر تهران
2022
01
21
957
980
https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_85993_7afe811bb012ae5c1ea4d04399ca2dd7.pdf
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری
Geog. and Urban Plan. Res
2383-1456
2383-1456
1400
9
4
تبیین مفهوم عدالت فضایی در اجرای طرحهای جامع شهری (نمونۀ موردی: شهر گلپایگان)
اعظم
افشارنیا
اسفندیار
زبردست
مرتضی
طلاچیان
یکی از مشکلات مشهود در برنامهریزی شهری در ایران، ارائهنشدن الگوهای مؤثر در زمینۀ کاهش نابرابریهای موجود شهری و ترویج عدالت فضایی است. تبیین مفهوم عدالت فضایی در شهر و کاربردیکردن آن میتواند به برنامهریزی شهری کمک شایانی داشته باشد. پژوهش حاضر به بررسی عدالت فضایی در اجرای طرحهای توسعه در شهر گلپایگان میپردازد. پژوهش از نوع کاربردی است و گردآوری اطلاعات با استفاده از روش میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) صورت گرفته است. تجزیه و تحلیل یافتهها با استفاده از آزمون تی تکنمونهای و فریدمن انجام شده است. شاخصهای عدالت فضایی با استفاده از تحلیل ثانویه در مفاهیم برابری و مساوات، تنوع فضایی، منافع عام، آزادی و مشارکت مردمی، شفافیت، تفاوت، سازش و عمومیتداشتن بررسی شده است. نتایج بررسی طرحها نشان میدهد معیارهای عدالت فضایی این طرحها در سطح پایینی قرار دارند و شاخصهای عدالت فضایی در طرح جامع شهر گلپایگان دارای اولویت چندانی نسبت به یکدیگر نیستند. همچنین راهکارهای توزیع عادلانۀ منافع در طرح جامع شهر پیشبینی نشده و در مراجع تصویب نیز به آنها اشاره نشده است. تحلیل محتوای برنامهها و سیاستهای طرح توسعۀ شهر گلپایگان، آسیبشناسی وضع موجود و شناسایی کمبودها و نهادهای خدماتی نشانگر تبییننشدن جایگاه عدالت فضایی در طرحهای توسعۀ شهری و حوزههای تصمیمسازی بهخصوص در طرحهای توسعه و عمران است.
شهر گلپایگان
طرح جامع شهر
عدالت فضایی
نابرابری
2022
01
21
981
1008
https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_84403_b9830856a003ad0f5ba5645a38ec4812.pdf
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری
Geog. and Urban Plan. Res
2383-1456
2383-1456
1400
9
4
تحلیل ارتباط بین پایداری اجتماعی و دلبستگی مکانی ساکنان بافت تاریخی شهر ارومیه
هیوا
اسدی
فریدون
نقیبی
اصغر
عابدینی
در فرایند برنامهریزی شهری، توجه به مباحث اجتماعی جزء جداییناپذیر طرحهای شهری محسوب میشود؛ چرا که انسانها در تعامل با فضاهای شهری بهعنوان محیطی پاسخگو به نیازها و فعالیتهایشان به آنها معنا میبخشند و سرانجام به آنها دلبسته میشوند که در این صورت پایداری اجتماعی در فضاهای شهری نمود مییابد. پایداری اجتماعی، فرایندی برای ایجاد مکانهای پایدار و موفق، درواقع به معنای ارتقای کیفیت زندگی و درنهایت توانمندسازی اجتماعات محلهها است. هدف اصلی پژوهش، تحلیل ارتباط بین پایداری اجتماعی و دلبستگی مکانی ساکنان بافت تاریخی شهر ارومیه است. رویکرد حاکم بر پژوهش از نظر هدف کاربردی و بهلحاظ روششناسی «توصیفی-تحلیلی» است. بهمنظور گردآوری دادهها، از مطالعات و اسناد کتابخانهای و ابزار پرسشنامه استفاده شده است. برای تحلیل دادهها نیز از آزمونهای تی تکنمونهای، تحلیل واریانس یکطرفه، آزمون کولموگروف اسمیرنوف و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. نتایج آزمون تی تکنمونهای نشان میدهد بافت تاریخی ارومیه از پایداری اجتماعی و معیارهای آن (هویت، مشارکت، ایمنی، امنیت و کیفیت زندگی) برخوردار است و تنها معیار سرمایۀ اجتماعی در این محدوده از وضعیت مناسبی برخوردار نیست؛ زیرا میانگین آن کمتر از حد متوسط است. این آزمون نیز نشان میدهد میزان دلبستگی مکانی از نظر شهروندان، مطلوب ارزیابی شده است و بافت در وضعیت مناسبی قرار دارد. همچنین مطابق نتایج تحلیل واریانس یکطرفه، میانگین معیارهای پایداری در بافت تاریخی ارومیه با هم متفاوت هستند و بین آنها ارتباط معناداری وجود دارد. نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنوف بیانگر آن است که متغیرهای پایداری اجتماعی و دلبستگی مکانی نرمال است. یافتههای آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشاندهندۀ آن است که بین پایداری اجتماعی و دلبستگی مکانی بافت تاریخی شهر ارومیه همبستگی وجود دارد. شدت همبستگی بهدستآمده متوسط و جهت رابطۀ بین آنها مثبت و مستقیم است.
بافت تاریخی
پایداری اجتماعی
دلبستگی مکانی
شهر ارومیه
2022
01
21
1009
1031
https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_84747_1a61be8ab9ef913d7b962283ad7415a8.pdf
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری
Geog. and Urban Plan. Res
2383-1456
2383-1456
1400
9
4
تحلیلی بر تأمین زیرساختهای اجتماعی پایدار در مقیاس محلی در راستای مدیریت پایدار (مطالعة موردی: شهر یزد)
عرفان
حسن پور
بهنود
برمایه ور
لیلا
کوکبی
امروزه نقش و اهمیت زیرساختها در شهرها بر کسی پوشیده نیست. زیرساخت اجتماعی زیرمجموعهای از زیرساختها و شبکة پیچیده و درهمتنیدهای از داراییهای ملموس و غیرملموس است که سطح کیفی زندگی را در یک اجتماع محلهای ارتقا میدهد و نقش مهمی در ایجاد جامعهای منسجم، تابآور و پایدار دارد. با این حال در کشور ما بهدلیل کمبود زیرساختهای متناسب با نیازها و لحاظنکردن ابعاد اجتماعی پروژهها، شاهد اتلاف طیف وسیعی از داراییها هستیم. به این ترتیب، پژوهش حاضر در پاسخ به ضرورت فوق و بنا به اهمیت زیرساختهای اجتماعی انجام شده و هدف اصلی آن ارائة راهکارهایی برای تأمین زیرساختهای اجتماعی پایدار در سطح محلی و در راستای مدیریت پایداری پروژه بهمنظور نیل به اهداف توسعة پایدار شهری است. روش تحقیق در این پژوهش کیفی است و مطالعة موردی در آن، پروژة فرهنگی، مسکونی و ورزشی جوانان یزد است. دادههای مورد نیاز پژوهش با استفاده از دو روش مطالعات کتابخانهای و اسنادی و نیز مطالعات میدانی (مصاحبه با افراد آگاه و فعال در پروژه و متخصصان صاحبنظر در حوزه پژوهش و اجرا) گردآوری شده است. سپس برای تحلیل دادهها از روش کیفی تحلیل محتوا استفاده شده است. پس از تحلیل دادههای پژوهش، مهمترین راهکارهای پیشنهادی در راستای توسعة پایدار و همسو با مدیریت پایداری پروژه و برای تأمین زیرساختهای اجتماعی پایدار در پروژههای زیرساختی ارائه شدهاند که عبارتاند از: استفاده از نیروی انسانی متخصص و تجهیزات کافی، همکاری بخش خصوصی با دولتی، درنظرگرفتن موقعیتهایی ایمن و راحت برای حملونقل، برنامهریزی برای چشمانداز آینده و نیازهای روبهرشد، بهرهبرداری بهینه از امکانات موجود، برنامهریزی جامع مورد توافق عوامل اصلی پروژه. جمعبندی نتایج پژوهش حاضر نشان میدهد، در مقیاس محلی میتوان با اطمینان از تأمین عوامل فوق با اتکا بر اصول مدیریت پروژه، گام مهمی در صنعت ساخت برداشت. همچنین با تعمیم مباحث فوق از جنبههای پژوهشی و اجرایی میتوان بهتدریج بستر لازم برای تأمین زیرساختهای اجتماعی پایدار را برای سایر پروژههای مشابه و در سطح کشور مهیا کرد.
پروژههای زیرساختی
زیرساختهای اجتماعی پایدار
مدیریت پایداری
شهر یزد
2022
01
21
1033
1056
https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_83238_50c114494368c34ddb7dca4dbf56b7f5.pdf
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری
Geog. and Urban Plan. Res
2383-1456
2383-1456
1400
9
4
تحلیلی بر ارتباط مشارکت آنلاین شهروندان و سرمایة اجتماعی (مطالعة موردی: شهر رشت)
محمد
اسکندری نوده
یاسر
قلی پور
سلمان
فیضی
در سالهای اخیر سازمانهای عمومی شهری بهصورت روزافزونی از پیشرفتهای فناوری اطلاعات و ارتباطات برای گشودن فرایندهای سازمانی و اجرایی به روی کنشگران بیرونی و شریککردن آنان در این فرایندها استفاده میکنند. دسترسی آنی به فناوریهای ارتباطاتی، شکلهای متفاوتی از مشارکت در تصمیمسازیهای شهری را مطرح کرده و به بهبود ارائة خدمات عمومی کمک میکند. در این تحقیق، تأثیر سرمایة اجتماعی، انگیزههای مشارکت و قصد استفاده از ابزار مشارکت بر مشارکت آنلاین شهروندان در شهر رشت بررسی و تحلیل شده است. مطالعة حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی است و جامعة آماری این پژوهش، شامل ساکنان شهر رشت در سال 1399 است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر درنظر گرفته شد که پس از تعیین نمونهها براساس نمونهگیری هدفمند، بین نمونة آماری توزیع شد. همچنین برای سنجش متغیرهای تحقیق از پرسشنامههای سرمایة اجتماعی، انگیزههای مشارکت، قصد استفاده از ابزار مشارکت آنلاین و مشارکت آنلاین استفاده شد. شاخصهای پرسشنامههای تحقیق از مطالعات مرتبط و پیشینة تحقیق اخذ شد. سپس براساس شرایط تحقیق و شهر مورد مطالعه بومیسازی صورت گرفت. یافتههای تحقیق نشان میدهد، سرمایة اجتماعی تأثیر معناداری بر قصد استفاده از ابزار مشارکت و نیز مشارکت آنلاین دارد. علاوهبراین نتایج تحقیق نشان میدهد که انگیزههای مشارکت تأثیر معناداری بر قصد استفاده از ابزار مشارکت و نیز مشارکت آنلاین دارد. همچنین قصد استفاده از ابزار مشارکت نیز تأثیر معناداری بر مشارکت آنلاین دارد.
انگیزههای مشارکت
رشت
سرمایة اجتماعی
قصد استفاده
مشارکت آنلاین
2022
01
21
1057
1077
https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_84748_14ee05eb020ffe14d10d92db1710dd52.pdf
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری
Geog. and Urban Plan. Res
2383-1456
2383-1456
1400
9
4
تبیین نقش سازمانهای غیردولتی در افزایش تابآوری اجتماعی در برابر پاندمی کرونا (مطالعة موردی: شهر تبریز)
حسین
طهماسبی
محمدتقی
حیدری
موسی
واعظی
زهرا
رسول زاده
سازمانهای غیردولتی میتوانند نقش اساسی در ارائة خدمات دستاول به جوامع در کاهش اثرات و آسیبپذیری در برابر بحرانها ایفا کنند؛ بنابراین در پژوهش حاضر به بررسی نقش سازمانهای غیردولتی در افزایش تابآوری اجتماعی در برابر پاندمی کرونا پرداخته شده است. پژوهش حاضر کیفی و توصیفی- تحلیلی است. برای جمعآوری اطلاعات از مطالعات کتابخانهای و مقالات استفاده شده و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. برای تجزیه و تحلیل نیز از تکنیک دلفی فازی و روش معادلات ساختاری بهره گرفته شده است. در مرحلة اول دلفی از 26 مؤلفه، 22 مؤلفه بالاتر از 7/0 بهدست آمده است و در مرحلة دوم نیز همه مؤلفههای بررسیشده تأیید شده است. نتایج نشان میدهد متغیرهای مستقل پژوهش حاضر مشارکت، پیشگیری، توانمندسازی و حمایتطلبی بهترتیب بر متغیر مستقل پژوهش (تابآوری)، تأثیر مثبت و معناداری داشته است، یافتههای پژوهش نیز حاکی از آن است که در افزایش تابآوری اجتماعی در بحران کرونا شاخص پشتیبانی مالی و خدماتی برای ممانعت از گسترش و واگیری ویروس و تسهیلگری شفافیت در اطلاعرسانی از آخرین وضعیت و موارد مربوط به کرونا و رایزنی با بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری برای توجه بیشتر آنها به اقشار آسیبپذیر بیشترین اثرگذاری را داشته است.
بیماریهای واگیردار
تابآوری اجتماعی
سازمانهای غیردولتی
کووید 19
شهر تبریز
2022
01
21
1079
1102
https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_85180_1a6ce53892ae27c7403c63bf336a8286.pdf
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری
Geog. and Urban Plan. Res
2383-1456
2383-1456
1400
9
4
تحلیل و شناخت ظرفیت تابآوری زیرساختهای حیاتی شهری براساس مدل چرخة سازگاری تابآوری (RAC) در کلانشهر اهواز
هادی
علیزاده
تابآوری رویکردی راهبردی برای افزایش ظرفیت مانایی و برگشتپذیری داراییهای توسعه در گسترههای فضایی کلان یعنی شهرهاست. در این فرایند داراییهای زیرساختی حیاتی از دو جنبة تأثیرگذاری در روند حیات توسعه و آمایش شهرها و جذابیت آنها برای تهدید اهمیت دوچندانی دارند. پژوهش حاضر با روششناسی «توصیفی- تحلیلی» و با هدف شناخت ظرفیت تابآوری زیرساختهای حیاتی در آمایش شهری براساس ساختار مدل چرخة سازگاری تابآوری (RAC) در کلانشهر اهواز انجام شده است. سؤال اصلی پژوهش این است که ظرفیت مورد نیاز زیرساختهای حیاتی در کلانشهر اهواز برای افزایش تابآوری آنها براساس مدل چرخة سازگاری تابآوری چگونه است. برای گردآوری دادهها از روش پیمایشی بهصورت ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعة نمونه 100 نفر از کارشناسان و استادان دانشگاهی در کلانشهر اهواز هستند که به روش دلفی و نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. براساس شاخصهای تبیینکنندة میزان تأثیرگذاری دارایی، ساختار شبکهای دارایی، پوشش کالبدی دارایی، اهمیت مصرفی دارایی و سرانة مصرف دارایی، زیرساخت حیاتی برق براساس ساختار مدل تابآوری در مرحلة فروپاشی و سازماندهی مجدد، زیرساخت حیاتی مخابرات در مرحلة بهرهوری و زیرساخت حیاتی حملونقل در مرحلة تعادل قرار دارد. براساس یافتههای پژوهش بهنظر میرسد زیرساخت حیاتی برق نیازمند ایجاد ظرفیت مانایی و بازیابی مجدد، زیرساخت حیاتی مخابرات نیازمند ایجاد ظرفیت رشد و زیرساخت حیاتی حملونقل نیازمند ایجاد ظرفیت توسعه در این کلانشهر هستند.
بازیابی
تابآوری
چرخة سازگاری زیرساختهای حیاتی
کلانشهر اهواز
2022
01
21
1103
1123
https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_84732_50544b8bda0d3ecdf60fb1cf7af435b4.pdf
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری
Geog. and Urban Plan. Res
2383-1456
2383-1456
1400
9
4
تحلیل و سطحبندی فضایی در سطح مناطق شهری برای دستیابی به گردشگری پایدار؛ مطالعه موردی: شهر اردبیل
علی
موحد
واحد
آقایی
مسلم
قاسمی
سطحبندی و توسعه فضایی چگونگی گسترش یک پدیده از کانون یا دامنه و پهنه سرزمینی گسترش آن است. دراینبین، گردشگری بهعنوان یکی از پدیدههای مهم فضایی شهر است. ارزیابی وضعیت حاضر و نحوه پیشرفت بهسوی پایداری گردشگری باعث توسعه در ابعاد اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، کالبدی-محیطی و نهادی در پهنه سرزمینی شهر میگردد. لازمه رسیدن به پایداری در ابعاد مختلف آن مستلزم وجود سنجهها، شاخصها و معیارهای سنجش گردشگری در جهت تحلیل، ارزیابی و تبیین وضعیت پایداری گردشگری است. این پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی و رویکرد و نگرش آن، توصیفی- تحلیلی است. جمعآوری دادهها و اطلاعات موردنیاز به دو روش کتابخانهای (اسنادی) و پیمایشی (میدانی) صورت گرفته است. پایایی ابزار تحقیق از طریق روش آلفای کرونباخ آزمون گردیده و نشاندهنده سطح بالای پایایی پرسشنامه است. این پژوهش با بهرهگیری از مدلهای تصمیمگیری چندمعیاره ویکور[1]، الکتره[2]، [3]SAW و مدل ادغامی کپلند، مناطق چهارگانه شهر اردبیل ازلحاظ ارزیابی توسعه فضایی گردشگری شهری در سطح مناطق برای دستیابی به گردشگری پایدار با تأکید بر شاخصهای اجتماعی – فرهنگی، اقتصادی، زیستمحیطی و کالبدی رتبهبندی و اولویتبندی آن انجامگرفته است. یافتههای پژوهش نشان داد بااینکه نتایج هرکدام از مدلهای بکار گرفتهشده دارای تفاوت در اولویت و رتبه هستند ولی مدل ادغامی با ترکیب اهمیت هرکدام به نتیجه نهایی رسید و این مهم نشاندهنده یکسانی و ترکیب مدلها با همدیگر جهت رسیدن به جواب واحد است. درنهایت ارزیابی و توزیع فضایی در مناطق شهری اردبیل به ترتیب شامل مناطق دو، یک، سه و پنج، چهار دارای اولویت هستند. [1]: VIKOR (Vlse Kriterijumsk Optimizacija Kompromisno Resenje)[2]: ELECTRE (Elimination et Choice in Translating to Reality)[3]: SAW
سطح بندی فضایی
گردشگری شهری
گردشگری پایدار
پایداری
شهر اردبیل
2022
01
21
1125
1148
https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_84078_f700c8e2d451397aab17f46b24aa1246.pdf
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری
Geog. and Urban Plan. Res
2383-1456
2383-1456
1400
9
4
تحلیل تأثیرات همهگیری کرونا بر پایداری اجتماعی (نمونة موردی: محدودة بافت فرسودة ارومیه)
اصغر
عابدینی
هانیه
حسنی
مونا
جباری فرخی
رضا
یگانه
همهگیرشدن ویروس کرونا و پیامدهای منفی آن نهتنها جامعة ایران، بلکه جامعه جهانی را تحت تأثیر قرار داده است. پیامدهای منفی این اپیدمی در بهداشت و سلامت جوامع بهگونهای است که سبب گرفتارشدن جامعه به بحرانی همهگیر شده و تعاملات اجتماعی و برخی آداب و رسوم (فرهنگ)، بهعنوان کنشگران اجتماعی، زمینه و بستر تسهیلگر در شیوع و تکثیر این ویروس بوده که ماهیتی اجتماعی و فرهنگی به آن بخشیده است. هدف از این تحقیق، تحلیل تأثیرات کرونا بر پایداری اجتماعی محدودة بافت فرسودة شهر ارومیه است. برای تجزیه و تحلیل دادهها، اولویتبندی و میانگین رتبههای هر شاخص از مدل معادلات ساختاری استفاده شده است. بهمنظور بررسی شاخصهای عدالت و سلامت از تحلیلهای مکانی بهعنوان سنجش عدالت در دسترسی به فضاهای خدماتی استفاده شده است. با توجه به نتایج تحلیل فضایی، شاهد توزیع نامتعادل کاربریهای خدماتی هستیم که مغایر با اهداف پایداری اجتماعی هستند. دسترسی به مراکز درمانی شرایط به نسبت مطلوبی دارند؛ بهطوریکه بیشتر افراد ساکن دسترسی مناسب به فضاهای درمانی درون بافت دارند و بقیه افراد به مراکز درمانی واقع در خارج از بافت دسترسی مناسب دارند. محدودة مورد مطالعه به لحاظ توزیع کاربریهای فضای سبز و باز با مشکل جدی روبهروست؛ بهطوریکه بیشتر افراد ساکن به اینگونه فضاها دسترسی ندارند و با کمبود سرانه مواجهند. همچنین به لحاظ توزیع کاربریهای ورزشی و آموزشی بهمنظور استفاده دومنظوره از این کاربریها، شاهد توزیع متعادلی در سطح محدوده هستیم، اما از منظر سطح و سرانه با محدودیتهایی روبهرو هستیم. با توجه به تجزیه و تحلیل پرسشنامهها به روش تحلیل مسیر شاخصهای آموزش، کیفیت، مشارکت، امنیت و عدالت بهترتیب بیشترین شاخصهای پایداری اجتماعی هستند که تحت تأثیر ویروس کووید 19 قرار گرفتهاند.
بیماری کرونا
پایداری اجتماعی
روش تحلیل مسیر
شهر ارومیه
2022
01
21
1149
1173
https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_84750_7094e94e3949769a7bda91ab47e2c533.pdf
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری
Geog. and Urban Plan. Res
2383-1456
2383-1456
1400
9
4
تحلیل رویکردهای حاکم بر مدیریت شهری مشهد دربارة توانیابان و معلولان شهری
نجمه
غلامی
مصطفی
امیرفخریان
روح اله
اسدی
در این مطالعه، تصویری کامل از فعالیت پنج دورة شورای اسلامی شهر مشهد دربارة «شهر و معلولان در شهر مشهد» ارائه شده است. شیوة مطالعه توصیفی-تحلیلی بوده و با بهرهگیری از روشهای کمی-کیفی انجام شده است. در گام اول، با مطالعة منابع داخلی و خارجی، جهتگیریهای کلی برنامهریزیها در راستای حضور معلولان در فضای شهر مشخص شد. در ادامه، در قالب تکنیکهای تحلیل فضایی، الگوی پراکنش معلولان در شهر مشهد سنجیده شد. نتایج بیانگر الگوی خوشهای در استقرار توانیابان در شهر و ضرورت توجه به این الگو در برنامهریزیها را مطرح کرده است. سپس با مراجعه به آرشیو مصوبات شورا (شامل 4530 مصوبه و بررسی هریک از آنها) به شناسایی مصوبات مرتبط با معلولان، شامل 89 مصوبه (96/1 درصد کل مصوبات و میانگین ۱۸ مصوبه برای هر دوره) و ذخیرهسازی آنها در فایل اکسل اقدام شد. دستهبندی از دادهها با استفاده از روشهای آمار توصیفی صورت گرفت. در ادامه بهرهگیری از روش تحلیل محتوا (در قالب کدگذاری باز، محوری و انتخابی)، رویکردهای حاکم بر برنامهریزی هر دوره و درنهایت کل دوره دربارة ارتقای فضای شهر برای توانیابان را آشکار کرد. نتایج در کدگذاری باز، شناسایی ۱۲ موضوع کلیدی در کدگذاری محوری، چهار محور مهم و در کدگذاری انتخابی، سه مقولة مرکزی حضورپذیری، توجه به نیازهای اولیه و توجه به ارتقای جایگاه اجتماعی، سلامت و بهداشت توانیابان بود. تفسیر اطلاعات، حاکی از تغییر در رویکردهای هر دوره شورا در موضوعات گوناگون بود. نتایج بیانگر نبود رویکرد منسجم و هماهنگ در دورههای موردنظر در مواجهه با معلولان در فضای شهر مشهد است. از دیگر سو، محور رویکردها، عمدتاً حمایتی (تکیه بر وابستگی فرد توانیاب به دیگران در فضا)، بهجای مناسبسازی (تکیه بر بهبود وضعیت فضای شهر برای حضور قائم به ذات و مستقل فرد توانیاب) است. در همین راستا پیشنهادهایی در قالب سه دورة زمانی کوتاه، میانمدت و بلندمدت ارائه شده است.
افراد توانیاب
شورای اسلامی شهر
مدیریت شهری
شهر مشهد
2022
01
21
1175
1197
https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_83060_b9be250600aad98648c94ce1743b7a29.pdf