تحلیل مدیریت مشارکتی محلات با تأکید بر نقش سرمایۀ اجتماعی (مطالعۀ موردی: ناحیۀ 1، منطقۀ 15 شهرداری تهران)

نوع مقاله : پژوهشی - کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد شهرسازی دانشگاه شیراز

2 دانشیار بخش شهرسازی دانشکدۀ هنر و معماری دانشگاه شیراز

3 دانشجوی کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی- علوم تحقیقات تهران

4 استادیار بخش شهرسازی دانشکدۀ هنر و معماری دانشگاه شیراز

چکیده

تحقیق حاضر با روشی توصیفی- تحلیلی متکی بر مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی، مدیریت مشارکتی محلات با تأکید بر نقش سرمایۀ اجتماعی را در ناحیۀ یک شهرداری منطقۀ 15 تهران مطالعه کرده است. سه محلۀ شوش، کیانشهر شمالی و افسریۀ جنوبی به عنوان محلات نمونه انتخاب و سپس با فرمول نمونه‌گیری کوکران حجم نمونه 384 نفر برآورد شد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد شهروندان نسبت به مدیریت مشارکتی محلات گرایش مثبت دارند؛ هر چند میزان این تمایل در بین محلات تحت مطالعه یکسان نیست و در محلۀ شوش بیشتر از دو محلۀ دیگر است. در این راستا نتایج آزمون تحلیل واریانس و توکی این تفاوت را به لحاظ آماری معنادار نشان می‌دهد. علاوه بر این، ارزیابی‌ها نشان می‌دهد سطح سرمایۀ اجتماعی در محلات تحت مطالعه مطلوب است. در این زمینه نیز تفاوت معناداری به لحاظ آماری بین محلات وجود دارد و محلۀ شوش از سرمایۀ اجتماعی بیشتری برخوردار است. نتیجۀ آزمون رگرسیون چندگانۀ توام نشان می‌دهد بین میزان سرمایۀ اجتماعی و میزان تمایل شهروندان به مدیریت مشارکتی محلات رابطۀ معنادار آماری وجود دارد و مؤلفه‌های سرمایۀ اجتماعی بر میزان تمایل شهروندان در مدیریت مشارکتی محلات مؤثرند. پژوهش حاضر نتیجه‌گیری می‌کند با افزایش میزان سرمایۀ اجتماعی در محلات شهری، میزان گرایش شهروندان به مدیریت مشارکتی محلات نیز بیشتر می‌شود. همچنین میزان تأثیرگذاری مؤلفه‌های سازندۀ سرمایۀ اجتماعی بر گرایش شهروندان به مدیریت مشارکتی محلات یکسان نیست و تأثیر‌گذاری مؤلفۀ عضویت در شبکه‌های اجتماعی بیشتر از دیگر مؤلفه‌ها است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Participatory Management of Neighborhoods with Emphasis on the Role of Social Capital (Case Study: Region 15 of Tehran Municipality)

نویسندگان [English]

  • Majid Talkhab 1
  • Ali Soltani 2
  • Mohsen Khamseh 3
  • Mohammad Hosseinpour 4
1 M.A. Student in Urban Planning, University of Shiraz, Iran
2 Associate Professor in Urban Planning, Faculty of Art and Architecture, University of Shiraz, Iran
3 M.A. Student in Urban Planning, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran
4 M.A. Student in Urban Planning, Faculty of Art and Architecture, University of Shiraz, Iran
چکیده [English]

Introduction
In this research, we can say that local communities and participatory planning at the community level in urban management has a special place in Iran in the recent years. Citizen participation in municipal affairs has become one of the basic concerns of municipal managers and always  was highlighted at scientific, political and administrative meetings. Thus, assessment of the participation of citizens in urban areas and evaluation of the influencing factors can be the first step towards real participation. Various factors are effective on citizen participation but it seems that social capital is one of the most important of them. The present study is analysis of participatory management of neighborhoods with emphasis on the role of social capital in region 15 of Tehran Municipality.
Methodology
The present study has a descriptive –analytic method based on library and field studies. Hence, the first neighborhoods of Shush, North Kianshahr and South Afsarieh are selected as the sample and then estimated volume of samples were 384 people using Cochran sampling formula and the samples were randomly selected proportional to the population of each district. In the field studies, a questionnaire was used to collect data. In this regard, the questionnaire was designed in two parts in the form of Likert  The first part was to evaluate the citizen participation in community management and the second part to evaluate the factors affecting the participation of citizens in the management of their neighborhoods. Cronbach's alpha coefficient was used to measure reliability. The coefficient obtained for the first part of the questionnaire was 0.844 and for the second part it is 0.735 that represent the good reliability of the questionnaire. The validity of both the appearance and content of the questionnaire was approved by a group of professionals and experts. Then, they were analyzed by KMO coefficient to assess the validity of both the questionnaires. The coefficient obtained was 0.765 for the first part of the questionnaire and 0.71 for the second part. The research data were analyzed using the SPSS software.
Results and Discussion
The findings indicate that the citizens have a positive attitude towards collaborative management. This trend is not uniform among the sites studied and in neighborhood of Shush it is more than other ones. Hence, analysis of variance and Tukey's test results show a statistically significant difference. In addition, these assessments indicate that the level of social capital in the community is satisfactory. Thus, there is a significant difference statistically between the sites. However, the Shush neighborhood has higher levels of social capital. The combined results of multiple regression analysis show significant positive correlation between social capital and the willingness of the citizens to manage collaborative and the components of social capital influence the willingness of citizens in participatory management. Accordingly, present study suggests that the further the social capital in urban neighborhoods the more is the tendency of citizens in participatory management. The effectiveness of constructive elements of social capital on tendency of citizens in participatory management and influencing factors of membership in social networks is greater than the other components.
The results of this analysis also indicate that whether the people in the organization of formal and informal social networks and the nature and collective consciousness find better capability to participate in community management. Social networks can also define the goals and social needs to makes it possible for consultation, cooperation and contribution of the citizens to the intellectual, financial, and physical situations of the neighborhoods. This is to identify problems and offer logical and rational and sustainable solutions. The trust is a requirement for the formation of social ties and interactions. Social trust help create cooperation and collaboration among the individuals, groups and social networks. However, there are differences and even aspirations to solve problems and manage their social obligations. It is noteworthy that the more emphasis on the importance social networking and social trust does not mean that other components are not important. In fact, these components are interdependent and complementary and social capital finds real terms and can be considered as the source to manage community.
Conclusion
This study demonstrates that one of the factors that could contribute to citizens' participation in the management of urban neighborhoods is social capital to which less attention has been paid. The importance of social capital as a factor for local development is to the extent that scholars believe that community development without social capital is impossible. The study offers the following suggestions for the promotion of social capital as well as increased tendency of citizens to the participatory management:
-       Education and promotion of citizen participation in the process of community management of the lowest levels of learning, such as family, kindergarten and elementary school;
-       Transparency of municipal management measures and informing the citizens to participate in community management;
-       Support and strengthening of the formal and informal social networks as the formation of social capital accumulation;
-       Efforts to improve institutional confidence between the people and the municipal authorities With actions such as tracking and responding to the demands of the people, respect for citizens, providing citizens with the honest report on a regular basis;
-       Involving people in defining and analyzing problems and decision making to solve them using participatory approaches for evaluation;
-       Development of public spaces in the neighborhood as a platform for social interaction and the formation of social capital and civic participation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Neighborhood Management
  • Participatory management
  • Region 15 of Tehran Municipality
  • Social capital
ازکیا، مصطفی؛ غفاری، غلامرضا؛ (1383). توسعۀ روستایی با تأکید بر جامعۀ روستایی ایران، نشر نی.
استعلاجی، علیرضا؛ (1391). بررسی الگوی مدیریت روستایی در ایران با تأکید بر مدیریت محلی و مشارکتی دهیاری‌ها، فصلنامۀ جغرافیا، دورۀ جدید، سال دهم، شمارۀ 32.
پورتس، آلهاندرو؛ (1384). سرمایۀ اجتماعی و جامعه مدنی، مجموعۀ مقالات سرمایۀ اجتماعی، اعتماد، دموکراسی، نشر شیرازه.
تقوایی، مسعود؛ بابا نسب، رسول؛ موسوی، چمران؛ (1388). تحلیلی بر سنجش عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در مدیریت شهری مطالعۀ موردی: منطقۀ 4 شهر تبریز، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال اول، شمارۀ دوم.
حاجی پور، خلیل؛ (1385). برنامه‌ریزی محله‌مبنا، رویکردی کارآمد در ایجاد مدیریت شهری پایدار، نشریۀ هنرهای زیبا، شمارۀ 26.
خراسانی، محمد؛ نوغانی، محسن؛ خلیفه، محمدرضا؛ (1391). بررسی میزان مشارکت اجتماعی مردم در شهر مرودشت و عوامل مؤثر بر آن در سال 1388، فصلنامۀ جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست‌وسوم، شمارۀ پیاپی 45.
ربانی، رسول؛ آرانچولام، دارما؛ عباس‌زاده، محمد؛ قاسمی، وحید؛ (1386). بررسی تأثیر رفاه اقتصادی و اجتماعی بر مشارکت شهروندان در امور شهری، مجلۀ علوم اجتماعی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال چهارم.
رضازاده، راضیه؛ سلسله، علی؛ (1392). بررسى رابطۀ سرمایه‌هاى اجتماعى و برنامه‌ریزى توسعۀ محله‌مبنا، فصلنامۀ مدیری شهری، شمارۀ 32.
زیاری، کرامت‌الله؛ زندوی، سید مجدالدین؛ آقاجانی، محمد؛ مقدم، محمد؛ (1388). بررسی مشارکت شهروندی و نقش آن در مدیریت شهری در شهرهای کوچک، مجلۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی ناحیه‌ای، شمارۀ سیزدهم.
عباس‌زاده، محمد؛ (1388). بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در امور شهر (مطالعۀ موردی: شهر اصفهان)، پایان‌نامۀ دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه اصفهان.
شریف‌زاده، فتاح؛ صدقی، جواد؛ (1388). عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در ادارۀ امور شهر، دو فصلنامۀ علمی- ترویجی مطالعات مدیریت، سال 19، شمارۀ 59.
شهرداری منطقۀ 15 تهران، (1393).
فوکویاما، فرانسیس، (1384). سرمایۀ اجتماعی و جامعۀ مدنی، مجموعه مقالات سرمایۀ اجتماعی، اعتماد، دموکراسی، نشر شیرازه.
محسنی، رضاعلی؛ (1383). جنبه‌های اجتماعی مدیریت کلان‌شهرها با تأکید بر مشارکت شهروندان، فصلنامۀ مدیریت فردا.
محسنی تبریزی، علیرضا؛ (1375). بیگانگی مانعی برای مشارکت و توسعۀ ملی، نامۀ پژوهش، سال اول، شمارۀ 1.
موسایی، میثم؛ بهزاد رضوی الهام، (1389). بررسی مشارکت شهرواندان در امور شهری، فصلنامة علمی -پژوهشی رفاه اجتماعی، سال یازدهم، شمارۀ 41.
موسوی، میرطاهر؛ (1384). تحلیل مشارکت اجتماعی در تهران (رویکرد خرده‌فرهنگ دهقانی راجرز)، فصلنامۀ رفاه اجتماعی، سال پنجم، شمارۀ 19.
نجاتی حسینی، سیدمحمود؛ (1380). بررسی جایگاه مفهوم شهروندی در قانون شهرداری ایران، تهران، انتشارات سازمان شهرداری‌های کشور، چاپ اول.
نوروزی، فیض‌الله و بختیاری، مهناز؛ (1388). مشارکت اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن، فصلنامۀ راهبرد، سال هجدهم، شمارۀ 53.
یزدان‌پناه، لیلا؛ (1386). موانع مشارکت شهروندان تهرانی، فصلنامۀ رفاه اجتماعی، سال هفتم، شمارۀ 26.
Arnesterins (2006), ladder of citizen participation, journal of planning association.
Blanco H.، Cambell T. (2006)، social capital of cities: emerging networks of horizontal assistance، available at: www.elsevier.com.
Brunie A. (2009)، Meaningful distinctions within a concept: relational، collective and generalized social capital ، Social science research، No. 38،pp: 251 256.
Chaima, G. (2003). Social capial, Reviewing the concept and Its policy Implications, Melbourne: prodactirity commission
Durlauf, S &. Fafchamps, M(2004). Social Capital. The Centre for The study of Africa Economies.
Ekstrom, Henrik; Dahlin Ivanoff ; and Elmstahl, Solve(2007): Restriction in social participation and lower life satisfaction among fractured in pain Results from the population study ‘‘Good Aging in Skane’’, Since Direct(Archives of Gerontology and Geriatrics, pp.1- 16.
Franke S. (2005)، Measurement of social capital، reference document for public policy، research، development and evaluation، policy research initiative، Canada
Friedman, J,(1993),Toward anon euclidion mode of planning. APA journal, Autumn,43-44.
Fukuyama, Francis. (1999). Social Capital and Civil Sociology, Available at www.ukzn.ac.za/undpil/collier/chomsky
Furstenberg, G. (1998), Social Capital and the Role of Fathers in the Family, Chapter 15 in A. Booth & A. Creuter (eds), Men In Families: When Do They Get Involved? What Difference Does It Make?, Lawrence Erlbaum, New Jersey.
Howard, Patricia B., Kay Rayens , Mary., El-Mallakh, Peggy., and Clark, James J(2007):Predictors of Satisfaction Among Adult Recipients of Medicaid Mental Health Services_ Since Direct(Archives of Gerontology and Geriatrics, pp.257-269.
Lee, Eunjung(2006): Asocial resource model of political participation:Mass media use,social and capital.
Manning, P. (2010). 'Putnam and radicalsocio -economic theory". International Journal of Social Economics, Vol. 37, No. 3. pp. 254-269.
Madanipour, A(2003); «How relevant is planning by neighbourhoods today?» , in Town Planning Review,72.
Marshal, Melissaj (2004): Citizen Participation and the neighborhood Context: A New at the Co production of Local Public Goods, Political Research Quarterly,Vol.57,No.2,PP.231-244
Peris J.,Cebillo-Baque M.A.,Calabuig C.(2011), Scrutinizing the link between participatory governance and urban environmental management, the experience in Arequipa during 2003-2006, Habitat international,No.35,pp: 84-92
Rasoolimanesh, M. Nurwati, B and Mastura, J.,2011.City Development Strategis(CDS) and Sustainable Urbanization in Developing World, ASEAN Conference on Environment-Behaviour Studies, Savoy Homann Bidakara.,Bandung Hotel, Bandung, Indonesia.
Sabatini, f. (2008), Social Capital and the Labour Market, MPRA Paper No 6582.
Smith,Ronald S(2006): Discerning differences in social capital: The significance of interpersonal networks and neighborhood association structure of citizen participation(Dissertation), Indiana university.
Ulriksen, C. (2008)." The Significance of Social Capital as a Concept for Understanding and Analyzing Community-Based Organizations: Lessons for Chile", A thesis submitted In partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Arts In Urban and Environmental Policy and Planning, Tutfs University.
UNVHS (Habitat), (1996) The role of community participatior in Human settlements work, Nairobi.
Winter, Lan. (2000), Towards a Theorised Understanding of Family Life and Social Capital, Working Paper No.21, April 2000 Australian Institute of Family Studies .
World Bank. (2009), What is Social Capital? Available at:http://go worldbank.org/K4LUMW43B0.