بررسی الگوهای رشد کالبدی شهر ارومیه و ارائه یک الگوی بهینه به‌منظور افزایش فشردگی

نوع مقاله : پژوهشی - کاربردی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه یزد

2 دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه یزد

چکیده

یکی از موضوعات حیاتی قرن بیست‌ویکم برای دانشمندان شهری در ارتباط با پایداری شهر، نوع فرم شهر (فشردگی یا پراکنش) و حومه‌نشینی است. درنتیجه، آگاهی از فرم فضایی و شکل شهر نقشی مهم در میزان موفقیت برنامه‌ریزان شهری دارد و به بهبود محیط‌های شهری کمک شایانی می‌کند. الگوی رشد شهر از آنجاکه با یکی از محدودترین منابع در دسترس انسان یعنی زمین سروکار دارد، از موضوع‌های مهم در برنامه‌ریزی شهری و یکی از معیارهای اساسی در توسعة پایدار شهری است. هدف از انجام‌دادن پژوهش حاضر، بررسی وضعیت تراکم و فشردگی شهری در ارومیه و روند رشد و توسعة فیزیکی شهر است تا با استفاده از نتایج آن بتوان به راهبرد و الگویی مناسب برای توسعة آیندة شهر دست یافت. بدین‌منظور از مدل‌های هلدرن، آنتروپی شانون و درجة تجمع برای بررسی روند توسعة شهر استفاده شده است. نتایج نشان داد شهر ارومیه به‌صورت افقی و پراکنده توسعه پیدا کرده است؛ بنابراین، سیاست اختلاط کاربری‌ها به‌عنوان یکی از راه‌های فشرده‌سازی شهری پیشنهاد می‌شود. برای بررسی وضعیت تنوع و اختلاط کاربری‌ها نیز از مدل تعیین تنوع اتکینسون استفاده شده است که با توجه به این شاخص منطقة 4 در بهترین و منطقة 3 در بدترین وضعیت قرار گرفته ‌است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Physical Development Patterns of Urmia City and Providing an Optimal Pattern to Increase Compression

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hosein Saraei 1
  • Zahra Jamshidi 2
1 Associate Professor of Geography and Urban Planning, Faculty of literature and human sciences, University of Yazd, Iran
2 PhD candidate in Geography and Urban Planning, University of yazd, Iran
چکیده [English]

Introduction
One of the vital issues of the 21 century for urban scientists is urban form (Compression or distribution) and urban stability. Therefore, knowledge of the urban spatial form and its shape can have an important role in the success rate of urban planners and help us improve the urban environment. As urban growth pattern is related to one of the most accessible human resources of the earth, so it is important to consider the main criteria for sustainable urban development. Urban population growth and rapid expansion of cities has faced most countries in the world with numerous problems. The problems affected not only urban policy but also the socio-economic and environmental issues in most of the urban areas.Among these problems, we can point to sprawl, spatial imbalance, development without planning, increased infrastructure costs, loss of agricultural land with good quality, expansion of urban areas, formation of low-density tissue in the margins of the city and the difficulty of service. The purpose of this study is to evaluate the situation of urban density and compression in Urmia and the process of its growth and development. By using the results, we can achieve a suitable pattern and strategy for the future development of the city.
In order to solve negative effects of the widespread distribution of cities, we have proposed different suggestions, solutions, ideas and opinions.Sustainable development as the theory of the third millennium and a replacement for the previous school ideas represents  the necessary condition for the balanced development in social, economic, administrative and physical space. One of the fundamental functions in urban planning is paying attention to the physical growth and development of the city. Therefore, the necessity of planning and urban appropriate design is to use the methods of development required to prevent construction of agricultural lands around the cities and urban sustainability.Therefore, we have calculated the degree of distribution and compaction of Urmia based on quantitative indicators in different periods with the mixed land use.
 
Methodology
Research Methodology in this study is Analytical-descriptive. The population is the residents of Urmia and its four regions. The information has been collected through detailed results of General Census of Population and Housing, Comprehensive Plan and the maps of current situation. To investigate the process of urban development we used Heldern, Shannon entropy and accumulation index in order to solve the problems related to urban sprawl. Mixed land use policy is offered for urban compression. To review and assess the state of mixed land use, we used Balance Index, Herfindahl-Hircshman, Dissimilarity Index and Atkinson.
 
Results and discussion
The results of Heldern model showed that only 59 percent of urban expansion has been due to the Population growth and 41 percent has been related to horizontal growth and sprawl. This can result in a decrease in population gross density and increasing gross per capita in urban land. The amount of entropy for the year 1989 has been 1.362, While the maximum value is Ln= 1.386. Proximity to the maximum amount of entropy can represent urban sprawl. For year 2007, this amount has been 1.312. This shows that during 20 years, Physical expansion has been scattered and non-condensing. Moran coefficient was -0.16 for population and -0.01 for job. Gary coefficient was 1.4 for population and 0.94 for job. These coefficients have represented Urban Sprawl for population and pattern of random agglomeration or multipolar for job. In the second part of the study, to determine diversity and mixed land use, we have employed the balance, heterogeneity, Hirschman and Atkinson models. The results of these models show that among the Urmia districts, the district 4 has the best conditions due to having a variety of uses with useful distribution and district 3 has the worst of these conditions.
 
Conclusion
The results showed that the city of Urmia has expanded sprawl. Therefore, the mixed land use is offered as one of the ways of urban compression. The housing and leisure together are the components of basic needs. While each of these sectors have certain and separate scale  at the same time separation, it is necessary and essential to continue living. As the results of the study showed the district 4 is located in the Urmia City Center. Compared with other areas, the district has more diversity and incorporation. That is because of centralization of this area and the existence of market and business sectors. The ownership  is another factor that influences urban development.
Great owners around the urban aras has sold their lands in the north-western and south. Thus, from the direction of the Northwest and south of the city (region 1 and 3), the areas have the lowest level of concentration and the incorporation. The existence of the villages close to the city has caused growth of the city. For evaluation of the mixed land use, we have used the models of diversity to determine balance, heterogeneity, Hirschman and Atkinson. According to these indicators, district 4 has the best and district 3 has the worst.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Physical expansion
  • urban compression
  • Density
  • Mixed land use
  • Urmia
-         ادبخواه، مصطفی و محمدرضا پورجعفر (1382)، «بررسی وضعیت تراکم ساختمانی و ارائه مدل پیشنهادی تعیین Far با توجه به شبکه معابر»، نشریه هنرهای زیبا، شمارة 13، صص 16-31.
-         بحرینی، سیدحسین و رعنا تقدسی (1382)، بررسی اصول طراحی و برنامه‌ریزی شهر پایدار، مجموعه مقالات همایش مسائل شهرسازی ایران، جلد اول، ساخت کالبدی شهر، دانشکدة هنر و معماری، دانشگاه شیراز.
-         پوراحمد، احمد، محمدپور، صابر، منوچهری میاندوآب، ایوب و احمد خلیل (1392)، «ارزیابی و سنجش میزان پراکنش و فشردگی شکل شهرها با استفاده از مدل‌های کمی - مطالعه تطبیقی بین کلان‌شهرهای تهران و سیدنی»، فصلنامه علمی- پژوهشی انجمن جغرافیای ایران، دورة جدید، سال دهم، شمارة 32.
-         پورمحمدی، محمدرضا و رسول قربانی (1382)، «ابعاد و راهبردهای متراکم‌سازی در فضاهای شهری»، مجله آمایش فضای شهری، دورة هفتم، شمارة 2، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
-         تقوایی، مسعود و حسین سرایی (1383)، «گسترش افقی شهرها و ظرفیت‌های موجود زمین، مورد شهر یزد»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شمارة 5، صص 123-152.
-         جوادی، قاسم، طالعی، محمد و محمد کریمی (1392)، «توسعة مدل ارزیابی اثرات اختلاط کاربری‌های شهری بر پایة شاخص‌ها و تحلیل‌های مکانی»، جغرافیا و آمایش شهری-منطقه‌ای، شمارة 8.
-         رهنما، محمدرحیم و غلامرضا عباس‌زاده (1387)، «اصول، مبانی و مدل‌های سنجش فرم کالبدی شهر»، چاپ اول، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
-         سیف‌الدینی، فرانک، زیاری، کرامت‌الله، پوراحمد، احمد و عامر نیک‌پور (1391)، «تبیین پراکنش و فشردگی فرم شهری در آمل با رویکرد فرم شهری پایدار»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شمارة 80، صص 155-176.
-         فرجام، رسول، سلیمانی، محمد، تولایی، سیمین، رفیعیان، مجتبی و علی موحد (1392)، «توسعه شهری مبتنی بر ترکیب کاربری‌ها؛ مروری بر ادبیات دانشگاهی آن در ایران»، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، شمارة 12، صص 23-48.
-         قدمی، مصطفی، لطفی، صدیقه و کوکب خالق‌نیا (1393)، «بررسی تأثیر سیاست‌های فضایی بر ساختار فضایی شهری با تأکید بر تراکم ساختمانی»، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهری،شمارة 6.
-         قربانی، رسول (1387)، «راهبرد رشد هوشمند در توسعه شهری، اصول و راهکارها»، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شمارة 12.
-         کریمی، اسداله، محمود محمدی (1388)، «مدل تعیین تراکم مطلوب شهری»، مجله هنرهای زیبا، شمارة 13، صص 17-26.
-         الله‌ویسی، مسلم (1390)، رشد هوشمند و توسعه درونی شهر سنندج، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، استاد راهنما: دکتر محمد سلیمانی، دانشگاه خوارزمی.
-         مثنوی، محمدرضا (1381)، توسعه پایدار و پارادایم جدید شهری، در کتاب شکل پایداری شهری، ترجمة واراز مرادی مسیحی، شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری.
-         مدنی‌پور، علی (1381)، «تهران ظهور یک کلانشهر»، انتشارات شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری شهرداری تهران.
-         مهندسین مشاور طرح و آمایش (1386)، «طرح جامع شهر ارومیه»، سازمان مسکن و شهرسازی استان آذربایجان غربی.
-         همپانژاد، الناز (1388)، تحلیلی بر توسعه فیزیکی شهر ارومیه، پایان‌نامة کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی نجف‌آباد.
-         وحیدی، گلدیس (1390)، «راهکارهای اجرایی اختلاط کاربری‌ها»، شهرنگار، شمارة 48، صص 23-28.
-         ویلیامز، کیتی (1383)، شکل پایدار شهری، ترجمة واراز مرادی مسیحی، شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری، تهران.
-          Anderson, C., Richards, L. and Baxley, R., (2006), Infill development: Barriers and incentives, Truckee Meadows Regional Planning Agency, One East First Street, Suite 1100 Reno, NV 89501.
-          Atkinson, A. B. (1970), On the measurement of income inequality, Journal of Economic Theory, Vol. 2, No. ???: 244-263.
-          Carl Gaigné, Stéphane Riou and Jacques-François (2011), Are compact cities environmentally friendly?, Journal of Urban Economics, Vol 72, Issues 2-3: 123–136.
-          Beixiang Shi a, 1, Junyan Yang (2014), Scale, distribution, and pattern of mixed land use in central districts: A case study of Nanjing, China, Habitat International, Vol 46, April 2015: 166-177.
-          Ewing, Reid, Cervero, Robert, (2002), Travel and the built environment, Transportation Research Record, Vol 76, Issue 3: 87-114.
-          Glaster, G. et al. (2001), Wrestling sprawl to the ground:Defining and measuring an elusive concept, Housing Policy Debate, Vol. 12, No. 4: 681-717.
-          H Hoppenbrouwer, Eric, Louw, E. (2005), Mixeduse development: Theory and practice in Amsterdam’s Eastern Docklands, European Planning Studies, Vol. 13, No. 7.
-          Haiyan Chen, Beisi Jia, S.S.Y. Lau (2008), Sustainable urban form for Chinese compact cities: Challenges of a rapid urbanized economy, Habitat International, Vol 32, Issue 2: 28–40.
-          Hess, G. R. (2001), Just what is sprawl, anyway? www4.ncsu.edu/grhess.
-          Huang, J., Lu, X. & Jeffery, M. (2007), A Global Comparative analysis of urban form: Applying spatial metrics and remote sensing, Landscape and Urban Planning, Vol 82, Issue 4: 184-197.
-          Luca Salvati (2013), Urban containment in action? Long-term dynamics of self-containedurban growth in compact and dispersed regions of southern Europe, Land Use Policy, Vol 35, November 2013: 213– 225.
-          Rupjyoti Bordoloia, Amit Motea, Partha Pratim Sarkarb, C.Mallikarjuna, c1 (2013), Uantification of Land Use diversity in the context of mixed land use, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Vol. 104, 2 Desember 2013: 563–572.
-          Tsai, Yu-Hsin (2005), Quantifying urban form: Compactness versus sprawl, Urban Studies, Vol. 42, No. 1: 141-161.
-          Urban Land Institute (1987), Mixed-use Development Handbook, Urban Land Institute, Washington, DC.
-          Adabkhah, M. & Poorjafar, M. (2003). Check the status of construction density and proposed the model for Determine FAR According to the grid roads, Journal of Fine Arts, Vol 3,No. 13: 31-61.
-          Alahveysi, M. (2011). Smart growth and internal development of City of Sanandaj, MS Thesis of geography and urban planning, Supervisor: Dr. Mohammad Soleimani, Kharazmi University.
-          Bahreyni, S. H. & Taghadosi, R. (2003), A study on the principles of designing and planning the sustainable city, Articles Collection of Urbanity Issues Conference, Vol. 1, City Physical Build, Faculty of Arts and architecture, Shiraz University.
-          Consulting Engineers of Tarho Amayesh, Urmia city master plan, Housing and urbanity agency of West Azerbaijan province,2007.
-          Farjam, M., Soleimani, M., Rafieian, M. & Movahed, A. (2013), Urban development based on the combination of land use; A review of academic literature in Iran, Quarterly of Research and urban planning, Vol. ???, No. 12: 23-48.
-          Ghadami, M., Lotfi, S. & Khaleghnia, K. (2014), Check out the impact of spatial policies on the urban spatial structure with the emphasis on building density, Scientific-Research Quarterly of Urban Studies, Vol. ???, No. 6.
-          Ghorbani, R. (2008), Smart growth strategy in urban development; Principles and practices, Journal of Geography and Development, Vol 4, No. 12.
-          Hampanejad, E. (2009), An analysis on the physical development of the city of Urmia, MS Thesis of geography and urban planning, Islamic Azad University of Najafabad.
-          Javadi, GH., Talei, M. & Karimi, M. (2013), Development of the model of evaluation of the effects of mixing of urban land use based on indicators and spatial analysis, Geography and Urban Regional – Amaish, Vol 3,  No. 8.
-          Karimi, A. & Mohammadi, M. (2009), The model of determining of urban optimal density, Fine Art Journal, Vol. 1, No. 13: 17-26.
-          Madanipoor, A. (2002), Tehran; emergence of a metropolis, Publishing of the Company of Urban Planning and Processing, Tehran Municipality.
-          Masnavi, M. (2002), Sustainable development and new urban paradigm, In the book of Stability of urban form, Translated by: Moradi Masihi, V., Company of Urban Planning and Processing.
-          Poorahmad, A., Mohammadpoor, S., Manoochehri, A. & Khalil, A. (2013), Evaluation and measurement of the rate of distribution and compaction of cities shape with the use of quantitative models- A comparative study between two metropolis: Tehran and Sydney, Scientific-research Quarterly of Geographical Society of Iran, New Era, Vol. 2, No. 32.
-          Poormohammadi, M. & Ghorbani, R. (2003), Dimensions and strategies of compactness In urban spaces, Journal of Urban Space Zoned, Tarbiat Modarres University Tehran, Vol. 7, No. 2.
-          Rahnama, M. R. & Abaszade, GH. (2008), The principles, practices and evaluation models of urban physical form, 1st printing, Publishing of Mashhad Jahad daneshgahi.
-          Seyfoldini, F., Ziari, K., Poorahmad, A. & Nikpoor, A. (2012), Determination of distribution and compactness of urban form in Amol With the approach of sustainable urban form, Human Geography Studies, , Vol. 44, No. 80: 155-176.
-          Taghvaei, M. & Saraei, H. (2004), The cities horizontal expansion and the land existing capacity: case study, Yazd, Geographical Research Quarterly, Vol. 55,  No. 5: 123-153.
-          Vahidi, G. (2011), Executive solutions of mixed landuse, Shahrnegar, No. 48: 23-28.
-          Williams, K. (2004), Sustainable urban form, Translated by: Moradi Masihi, V., Company of Urban planning and processing, Tehran.