سنجش و ارزیابی مؤلفه‌های برنامه‌ریزی شهری در توسعة پایدار گردشگری شهر کاشان

نوع مقاله : پژوهشی - کاربردی

نویسندگان

1 دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشیار، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشکدة جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزواری، ایران

چکیده

جاذبه‌های مختلف در شهر کاشان اشکال متنوع ، زیبا و کم نظیری از گردشگری شهری را به‌وجود آورده است، اما بی‌توجهی به نقش برنامه‌ریزی شهری در جهت توسعة زیرساخت‌ها، تجهیزات و ارائة تسهیلات به گردشگران سبب عقب‌ماندن این شهر در یکی از زمینه‌های مهم فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی در سطوح منطقه‌ای، ملی و جهانی به‌عنوان مقصد حرکت‌های گردشگری شده است. بنابراین از آنجا که توجه به ارکان و معیارهای اساسی برنامه‌ریزی شهری برای استفادة مؤثر از این جاذبه‌ها امری ضروری است، در پژوهش حاضر، نقش راهبردی و کلیدی برنامه‌ریزی شهری در توسعة پایدار گردشگری شهر کاشان تبیین و راهبردها و رهنمودهای مناسبی برای توسعة این فعالیت به‌منظور تأثیر مثبت بر توسعة پایدار (اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) شهر ارائه شده است.نوع پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه انجام توصیفی- تحلیلی است که اطلاعات آن به دو شیوة اسنادی (کتابخانه‌ای) و پیمایشی (میدانی) جمع‌آوری شده است. براساس نتایج پژوهش، زیرساخت‌ها، تجهیزات و تسهیلات شهری، همچنین استفاده از ابزارهای نوین در برنامه‌ریزی گردشگری تأثیر بسزایی در دستیابی به توسعة پایدار گردشگری دارند؛ یعنی به تناسب توسعة زیرساخت‌ها، تجهیزات، ساماندهی فضای شهری و استفاده از ابزارهای نوین در برنامه‌ریزی گردشگری، امکان دستیابی به توسعة پایدار گردشگری شهری بیشتر خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Urban Planning Components in Tourism Sustainable Development, Kashan City

نویسندگان [English]

  • Aboozar Vafaei 1
  • Hossein Hataminejad 2
  • Ali Shekary Badi 3
1 Associate Professor of Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran
3 PhD Student of Geomorphology, Faculty of Geography and Environmental Sciences, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran
چکیده [English]

Introduction
Variety of attractions in Kashan has developed various forms of tourism that can play an important role in entrepreneurship, advertising the goods and local services, increasing income and improving the life standards. In spite of the plenty of picturesque rare attractions, tourism has not been able to exploit these potentials and qualifications in developing sustainable urban tourism due to inattention to the role of urban plan in the course of developing the substructures and instrumentations offering the facilities to the tourists. The present study aims to investigate the role of indicators of urban planning in sustainable development of tourism to answer the following question and eventually offer appropriate strategies to expand and develop its sustainable tourism. The study attempts to explore the influence of urban plan indicators on the sustainable development of tourism in Kashan.
Methodology
This study is executed by an applied research by descriptive-analytical method. The research initially addresses the texts and references of formulating a theoretical framework. Then, the data have been collected through a survey containing observation and interview to provide and fill out the questionnaires according to the research hypothesis. Subsequently, the data have been analyzed through statistic tests (One Sample T test) and eventually the results, strategies and suggestions have been proposed according to the consequences of the findings. Statistic community of the present research contains two groups; the experts associated with tourism (executive system managers, tourism services agents, tour runners and tourism experts) and tourists. Fifty respondents were selected from the first and 138 respondents from the second group as the sample volume. Due to the limitations of professional experts and managers in the first group, effort was made to provide the questionnaires for all. The sample volume for the second group was calculated by using Cochran formula and the variance attained from pretest. The confidence level was 95% and probable error was 5% among 138 respondents. For higher confidence, 150 samples were selected by the researcher. The SPSS software was applied to analyze the statistical results and to process the raw data.
Results and discussion 
For evaluationof urban planning indicators associated with the tourism sustainability development in Kashan, the researches display that the average scores of experts attitudes about the influence of substructures, instrumentations, and urban facilities; in Kashan tourism sustainability development is equal to 3.80 with standard deviation of 1.10 for the data. The results of inferential findings show the degree freedom of 49.00 with T value of 24.28 and significance level of 0.000, p < 0.01. Accordingly, it can be resulted from the substructures, instrumentations and urban facilities are remarkably effective on tourism sustainability development. The studies about visitor attitudes concerning a combination of indicators as substructures, instrumentations, and urban facilities, in Kashan tourism sustainability development show that the city lacks mandatory conveniences as a lot of instrumentations and urban facilities including residential and welfare services and instrumentations, sport and recreational facilities, urban framework structure, parking, entertainment services, transportation system, communication systems and traffic for tourists. The fact is confirmed by the results of inferential findings with T-value of 79.63, degree freedom of 149, and significance level of 0.000. Hence, the evaluation of influential indicators on urban tourism sustainability development from the view point of experts and visitors to illustrate the role of substructures, instrumentations, and urban facilities, in Kashan tourism sustainability development.     
Conclusion
In present study, several indicators were studied to measure and evaluate indicators of urban planning in sustainable development of tourism in Kashan. The research findings showed that urban planning criteria and indicators play a significant role in tourism sustainable development of Kashancity according to statistical analyses of more than half of the managers and experts (68%). The substantial role of urban instrumentations and conveniences in urban tourism sustainability development is related to the role of alternative instrumentation in urban tourism sustainable development. Majority of the respondents (56%) evaluated its influence as high and noteworthy. Generally, the studies showed that the inappropriate function of urban management and planning in indicators as encouraging the private sector to invest in various parts of tourism, training and applying connoisseurs and specialists in tourism field, higher incorporation of people to provide and accomplish the schedule associated with the tourism issue. The function shows an inattention to the factors as stabilization in policy making, decentralization, social justice, equivalence and enjoying. On the other side, evaluation of the situation of urban instrumentation and conveniences from the point of view of tourists showed that urban tourism attractions in Kashan lacks mandatory conveniences as a lot of instrumentations and urban facilities including residential and welfare services and instrumentations, sportive and recreational facilities, urban framework structure, parking, entertainment services, transportation system, communication systems and traffic for tourists can be satisfied. Accordingly, a plan should be scheduled in terms of Kashan sustainability development principles to generate and reinforce the necessary substructures, instrumentations and facilities in the course of tourism development.    

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sustainable development
  • urban tourism
  • urban planning
  • Kashan city
آقاجانی، سمیه، 1386، «راه‌های تقویت جاذبه‌های گردشگری در شهرهای ایران»، نشریة شوراها، شمارة 20، صص ۱۸-۲۲.
الوانی، سید مهدی و معصومه پیروزبخت، 1385، فرایند مدیریت جهانگردی، انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی، تهران.
تقوایی، مسعود و اعظم صفرآبادی، 1390، «نقش مدیریت شهری در دستیابی به توسعة پایدار گردشگری شهری (مطالعة موردی شهر کرمانشاه)»، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، شمارة 4، صص 35-52.
تقوایی، مسعود و محمود اکبری، 1388، مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی و مدیریت گردشگری شهری، انتشارات پیام علوی، اصفهان.
تولایی، سیمین، 1386، مروری بر صنعت گردشگری، انتشارات دانشگاه تربیت‌معلم، تهران.
وایگی،چاک، ادواردو فایوسولا، 1386، جهانگردی در چشم‌اندازی جامع، ترجمة علی پارساییان و سید محمد اعرابی، دفتر انتشارات پژوهش‌های فرهنگی، تهران.
حامد، محبوبه، 1389، «گردشگری و برنامه‌ریزی منطقه‌ای»، کتاب ماه علوم اجتماعی، شمارة 32، صص۱۳۰-۱۳۳.
حسین‌زاده دلیر، کریم و حسین ملکی، 1384، «توسعة پایدار شهری و کاربری اراضی شهر ایلام»، مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهیدچمران اهواز، شمارة 1، صص 23-54.
دیناری، احمد، 1389، گردشگری شهری در ایران و جهان، انتشارات واژگان خرد، مشهد.
ذاکرحقیقی، کیانوش و محمدهادی رزمی، 1390، «نقش برنامه‌ریزی شهری در توسعة پایدار گردشگری شهری»، همایش گردشگری و توسعة پایدار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، صص 1-11.
رحمانی، بیژن، شمس، مجید و ساناز حاتمی‌فر، 1389، «امکان‌سنجی توسعة پایدار گردشگری در شهر ملایر با استفاده از مدل SWOT»، فصلنامة جغرافیا و مطالعات محیطی، دورة اول، شمارة 3، صص 13-35.
زاهدی، شمس‌السادات، 1388، «گردشگری و توسعة پایدار: ضرورت جاری‌سازی حفاظت محیطی در سیاست‌های توسعة گردشگری»، فصلنامة مطالعات جهانگردی، شمارة 11 و 12، صص 1-22.
زاهدی، شمس‌السادات، 1385، مبانی توریسم و اکوتوریسم پایدار (با تأکید بر محیط‌زیست)، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
سینایی، وحید، 1374، «توسعة پایدار و گردشگری»، مجلة اطلاعات سیاسی–اقتصادی، شمارة 95 و 96، صص 134-137.
شعبانی‌فرد، محمد، پوراحمد، احمد، حسینی، علی و مصطفی رشیدی، 1388، «بررسی سنجش ظرفیت پذیرش گردشگری شهری و مدل‌سازی شهرهای گردشگری پایدار از بعد کالبدی (نمونة موردی: منطقة 12 تهران)»، نشریة تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شمارة 14، صص 47-74.
فنی، زهره و علی محمدنژاد، 1388، «نقش مدیریت شهری در توسعة پایدار گردشگری (مطالعة موردی: شهر رامسر)»، فصلنامة مطالعات جهانگردی، شمارة 11 و 12، صص 101-122.
کاظمی، علی، صناعی، علی، رنجبریان، بهرام و کریم آذربایجانی، 1389، «شناسایی مزیت‌های رقابتی در صنعت گردشگری به‌منظور جذب گردشگران خارجی؛ مورد مطالعه: استان اصفهان»، مجلة مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، شمارة 5، صص 93-110.
محبوب فر، محمدرضا، شفقی، سیروس و علی زنگی‌آبادی، 1390، «توان سنجی و برنامه‌ریزی گردشگری شهر کاشان»، مجلة علمی-تخصصی برنامه‌ریزی فضایی، سال اول، شمارة 2، صص 109-131.
مرادی، لیلا و بیژن رحمانی، 1389، «نقش گردشگری در توسعة پایدار شهری (مطالعة موردی: شهر مشهد)»، فصلنامة جغرافیایی سرزمین، دورة هفتم، شمارة 25، صص 41-52.
مرکز آمار ایران، 1395، گزیدة نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهر کاشان، انتشارات مرکز آمار ایران، تهران.
موحد، علی، 1386، گردشگری شهری، انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز.
مهدی‌زاده، جواد، 1383، «مبانی و راهکارهای توسعة گردشگری شهری در ایران»، مجلة مجلس و پژوهش، سال یازدهم، شمارة 44، صص 121-152.
Aghajani, S., 2007, Ways to Enhance Tourism Attractions in Iranian Cities, Journal of Shahs, No. 20. (In Persian)
Alvani, M., and Pirouz Bakhte, M., 2006, Tourism Management Process; Cultural Research Bureau Publishers, Tehran, First Edition. (In Persian)
Wai Gay, Chak ., 2007, Tourism in Comprehensive Perspective, Translation by Ali Parsayian and Seyed Mohammad Arabi, Cultural Studies Publishers, Tehran, Fourth Edition. (In Persian)
Dinari, A., 2010, Urban Tourism in Iran and the World, Mashhad: Petty Vocabulary Publishers, Second Edition. (In Persian)
Fani, Z., and Mohammad Nejad, A., 2009, Role of Urban Management in Sustainable Tourism Development (Case Study: Ramsar City), Journal of Tourism Studies, No. 11 and 12, PP. 101-122. (In Persian)
Hamed, M., 2010, Tourism and Regional Planning, Social Science Moon Book, No. 32. (In Persian)
Hosseinzadeh Dalir, K., and Maleki, H., 2005, Urban Sustainable Development and Land Use in Ilam City, Journal of Faculty of Literature and Humanities, Shahid Chamran University, Ahvaz, No. 1, PP. 23-54. (In Persian)
Jurowski, C., Uysal, M., and Williams, D. R., 1997, A Theoretical Analysis of Host Community Resident Reactions to Tourism, Journal of Travel Research, Vol. 36, No. 2, PP. 3-11.
Kazemi, A., Sanaei, A., Ranjbarian, B., and Azarbaijani, K., 2010, Identification of Competitive Advantages in the Tourism Industry in Order to Attract Foreign Tourists: Case Study of Isfahan Province, Journal of Urban and Regional Studies and Research, No. 5, PP. 93-110. (In Persian)
Mahbubfar, M. R., Shafaghi, S., and Zangi Abadi, A., 2011, Capacity and Tourism Planning in Kashan, Scientific-Specialized Journal of Space Planning, Vol. 1, No. 2, PP. 109-131. (In Persian)
Mahdizadeh, J., 2004, Foundations and Strategies For Urban Tourism Development in Iran, Journal of Parliament and Research, Vol. 11, No. 44, PP. 121-152. (In Persian)
Moradi, L., and Rahmani, B., 2010, The Role of Tourism in Urban Sustainable Development (Case Study of Mashhad City), Geographical Quarterly of the Territory, Vol. 7, No. 25, PP. 41-52. (In Persian)
Movahed, A., 2007, Urban Tourism, Shahid Chamran University Press, Ahwaz, First Edition. (In Persian)
Rahmani, B., Shams, M., and Hatamifar, S., 2010, Feasibility of Tourism Sustainable Development in Malayer City Using SWOT, Geography Quarterly and Environmental Studies, Vol. 1, No. 3, PP. 13-35. (In Persian)
Shabani Fard, M., Pour Ahmad, A., Hosseini, A., and Rashidi, M., 2009, Investigating the Measurement Capacity of Adoption of Urban Tourism and Modeling Sustainable Tourism Cities in Physical Dimension (Case Study of District 12 of Tehran), Journal of Applied Research of Geographic Sciences, Vol. 11, No. 14, PP. 47-74. (In Persian)
Sinai, V., 1995, Sustainable Development and Tourism, Journal of Political-Economic Information, No. 95-96, PP. 134-137. (In Persian)
Statistics Center of Iran., 2017, Selection of the Results of General Census of Population and Housing in Kashan, Iran Statistics Center Publishers. (In Persian)
Taghvaei, M., and Akbari, M., 2009, Introduction to Urban Tourism Planning and Management, Payam Alavi Publishers, Esfahan, First Edition. (In Persian)
Taghvaei, M., and Safarabadi, A., 2011, The Role of Urban Management in the Development of Sustainable Urban Tourism (Case Study of Kermanshah City), Geographical Studies of Arid Areas, No. 4, PP. 35-52. (In Persian)
Tavallaei, S., 2007, A Review of Tourism Industry, Tarbiat Moallem University Press, Tehran, First Edition. (In Persian)
Zahedi, Sh., 2006, The Foundations of Tourism and Sustainable Ecotourism (With an Emphasis on the Environment), Allameh Tabatabai University Press, First Edition. (In Persian)
Zahedi, Sh., 2009, Tourism and Sustainable Development: The Necessity of Environmental Protection Streaming in Tourism Development Policies, Quarterly of Tourism Studies, No. 12 and 11, PP. 1-22. (In Persian)
Zakere Haghighi, K., and Razmi, M. H., 2012, The Role of Urban Planning in Sustainable Urban Tourism Development, Tourism and Sustainable Development Conference, Islamic Azad University, Hamedan Branch, PP. 1-11. (In Persian)