تحلیلی بر برنامه‌ریزی راهبردی شهر سنندج با رویکرد شهر خلاق

نوع مقاله : پژوهشی - کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مهندسی شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز ، تهران، ایران

2 دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

شهرهای خلاق، مراکز نوآوری، خلاقیت و تبدیل ایده به ثروت و همچنین مکانی جذاب برای کارکردن و زندگی شهروندان به‌ویژه نسل جوان هستند. همچنین می‌توانند مکانی برای جذب گردشگران و توانمندسازی بخش‌های مختلف اقتصادی باشند. خلاقیت شهری به‌عنوان یک رویکرد راهبردی می‌تواند بر کیفیت‌های زیستن در شهر تأثیرگذار باشد. پژوهش حاضر با هدف تحلیلی بر برنامه‌ریزی راهبردی شهر سنندج با رویکرد شهر خلاق انجام‌ شده که ضمن تأکید بر جنبۀ کاربردی بودن آن، بر مبنای الگوی پراگماتیسم (آمیخته)، با فن پیمایشی و به روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. شیوۀ جمع‌آوری داده‌ها بر مبنای پرسشنامۀ محقق ساخته بوده است که روایی آن براساس نظر استادان و صاحب‌نظران و پایایی آن براساس آلفای کرونباح با ضریب 765/0 تأیید شده است. جامعۀ آماری کل شهر سنندج بوده است. حجم نمونه‌ها براساس روش کوکران 384 نفر بوده و نمونه‌ها براساس روش تصادفی طبقه‌ای ساده با فن انتساب متناسب از میان مناطق سه‌گانۀ شهر سنندج انتخاب ‌شده‌اند. همچنین نمونه‌های کارشناسان و متخصصان مربوط (متخصصان شهرسازی، جغرافیا، معماری، جامعه‌شناسان در حوزۀ فرهنگ و مردم‌شناسی، اقتصاد، موسیقی و صنایع‌دستی، گردشگری، ایران‌شناسی و ادبیات کردی)، به‌صورت تمام‌شماری به تعداد 15 نفر انتخاب شدند. به‌منظور تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها از مدل معادلات ساختاری و تکنیک SWOT و برای انجام روش‌های ذکرشده نیز از نرم‌افزارهای SPSS, AMOS و ArcGIS استفاده ‌شده است. نتیجۀ تحلیل معادلات ساختاری بیانگر آن است که بعد فرهنگی با بار عاملی 95/0، بیشترین تأثیرگذاری را داشته و مهم‌ترین بعد در برنامه‌ریزی راهبردی شهر خلاق شهر سنندج بوده است. به همین ترتیب، بعد اجتماعی با بار عاملی 92/0، عامل اقتصادی با بار عاملی 88/0 و درنهایت عامل مدیریتی و سیاسی با بار عاملی 83/0 در مرتبۀ آخر و به‌عنوان کم‌اهمیت‌ترین عامل مشخص‌شده‌اند. نتایج به‌دست‌آمده از برنامه­ریزی راهبردی نشان می‌دهد، بهترین راهبردها برای برنامه‌ریزی راهبردی شهر سنندج از منظر شهر خلاق، راهبردهای تدافعی هستند. ازجمله راهبردهای مهم این استراتژی می‌توان به فرهنگ‌سازی و جلب‌توجه عمومی به زیبایی و منظر شهر سنندج، سرمایه‌گذاری بر زیرساخت‌های مناسب برای ایجاد شهر خلاق و تلاش برای استفاده از شیوه‌های نوین و تغییر ساختارهای سازمانی سنتی اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing the Strategic Planning of Sanandaj City with the Creative City Approach

نویسندگان [English]

  • Sayed Masoud Habibi 1
  • Atefeh Ahmadi dehrashid 2
1 Ms Student in Urban Planning, Azad University in Sanandaj of Iran,
2
چکیده [English]

The present study is with an exploratory view in the framework of "descriptive-analytic". On the other hand, considering the nature of the subject, the dominant approach to the field of research is "Applied. The statistical population of the research is the three regions of Sanandaj. Using Cochran formula, 384 samples were selected and randomly distributed and completed. One-sample t-test, Friedman. Comparing the dimensions of the creative city at the level of the specified areas, the third region with an average of 24.3 out of the other regions is better off. The second zone with the average of 2.83 in the second rank and the second in the second one with an average of 2.43 are in the third place and the situation is more unfavorable. The result of the analysis of structural equations showed that the cultural dimension with factor load of 0.95 had the most influence on the strategic planning of the creative city of Sanandaj. Finally, the use of sowt technique to identify the potential, barriers and limitations of strategic planning for achieving a creative city showed that the best strategies for strategic planning in Sanandaj city from the perspective of the creative city are defensive strategies (WT).

کلیدواژه‌ها [English]

  • strategic planning
  • creativity
  • creative city
  • structural equations
  • Sanandaj city
احمدی دهرشید، عاطفه (1396). تبیین تحولات اقتصاد فضای ناحیة پیراشهری سنندج، استادان راهنما: دکتر محمدتقی رهنمایی و دکتر حسن افراخته، رسالۀ دکتری، گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه خوارزمی تهران.
جاوید، محمدهادی، حسیم­پور، سیدعلی و مصطفی اکبری مطلق (1392). شهر خلاق برنامه­ریزی راهبردی، جلد اول، تهران: انتشارات طحان.
رضاییان قراگوزلو، علی، قادری، اسماعیل و رمضان میرعباسی (1391). برنامه­ریزی شهر خلاق، تهران: انتشارات آذرخش.
رفیعیان، مجتبی و مرتضی شعبانی (1394). «تحلیل شاخص‌های خلاقیت شهری در نظام سکونتگاهی استان مازندران»، فصلنامة جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای، شمارۀ 5، صص 19-34.
سیف­الدینی، فرانک، میره، محمد و زهرا پورشیخانی (1386). «جغرافیا، شهر و برنامه­ریزی شهری در بستر جهانی‌شدن»، نشریة مسکن و انقلاب، شمارة 120، صص 62-75.
شورت، جان رنه، و کیم یونگ هیون (1389). شهرها و نظام­های اقتصادی، ترجمة ابوالفضل مشکینی، فرهاد پرهیز، علیرضا غلامی و حافظ مهدنژاد، تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی، وزارت مسکن و شهرسازی.
شهابیان، پویان و عرفانه رهگذر (1391). «پیوند محیط خلاق با شهر»، مجلة منظر، شمارة 19، صص 68-73.
قربانی، رسول، حسین­آبادی، سعید و علی طورانی (1392). «شهرهای خلاق، رویکردی فرهنگی در توسعة شهری»، مجلة مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، شمارة یازدهم، صص 1-18.
مختاری ملک­آبادی، رضا، سقایی، محسن و فاطمه ایمان (1393). «سطح­بندی مناطق پانزده­گانة شهر اصفهان از لحاظ شاخص­های شهر خلاق با استفاده از مدل­های برنامه­ریزی منطقه­ای»، مجلة پژوهش و برنامه­ریزی شهری، شمارة 16، صص 120-150.
ملکی، سعید، مرادی مفر، سمیرا و اکبر حسین­زاده (1394). «اولویت­بندی شاخص­های شهر خلاق با استفاده از مدل تحلیل شبکة ANP (مورد مطالعه: مناطق شهری 1 و 4 شهر زنجان)»، نشریة شهر پایدار، شمارة 1، صص 78-98.
مهندسین مشاور زرکشت پایدار (1392). مطالعات بازنگری طرح جامع گردشگری استان کردستان، ادارة کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان.
ربانی خوراسگانی، علی، ربانی، رسول، ادیبی سده، مهدی و احمد مؤذنی (1390). «بررسی نقش تنوع اجتماعی در ایجاد شهرهای خلاق و نوآور (مورد مطالعه: اصفهان)»، مجلة جغرافیا و توسعه، شمارة 21، صص 159-180.
کلانتری، محسن، رجایی، سیدعباس و باقر فتوحی مهربانی (1395). «تحلیلی بر برخورداری کلان‌شهرهای ایران از شاخص‌های شهر خلاق»، مجلة پژوهش­های جغرافیایی برنامه­ریزی شهری، شمارة چهارم، صص 587-612.
موسوی، میرنجف (1393). «رتبه­بندی محلات شهر سردشت از نظر حرکت به‌سوی خلاقیت با تأکید بر تحقق شهر خلاق با استفاده از تاپسیس و ANP»، شمارة 10، صص 19-38.  
دانشپور، زهره (1387). درآمدی بر نظریه‌های برنامه‌ریزی: با تأکید ویژه‌بر‌ برنامه‌ریزی شهری، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
محمدی، کمال و محسن مجیدفر (1389). «یادداشت بر شهر خلاق»، ماهنامة شهرداری­ها، شمارة 11، ص 100.
پارسی، حمیدرضا و بهراد فرهمینی فراهانی (1392). «طرحوارة ذهنی، فضای شهری، خلاقیت»، مجلة معماری و شهرسازی آرمان‌شهر، شمارة 17، صص 303-315.
سرور، رحیم، اکبری، مجید، امانی، مریم و مرضیه طالشی انبوهی (1395). «تحلیل کارایی محلات شهری از لحاظ شاخص‌های شهر خلاق (مطالعة موردی: شهر بناب)»، مجلة جغرافیا، شمارة 48، صص 322-351.
مرکز آمار ایران (1395). سرشماری عمومی نفوس و مسکن. 
Aalat, I., & Boogaarts, I. (2002). From Museum to Mass Entertainment: The Evolution of the Role of Museums in cities. European Urban and Regional Studies, 9, 195-200.
Ahmadi Dehrashid, A. (2017). Explaining Space Economy Evolution of Peri-Urban Area of Sanandaj (Doctoral Dissertation in): Kharazmi University of Tehran.(In Persian)
Batabyal, A., & Beladi, H. (2016). The Effects of Probabilistic Innovations on Schumpeterian Economic Growth in a Creative Region. Economic Modelling, 53, 224–230.
Cooke, P., & Lazzeretti, L. (2008). Creative Cities, Cultural Clusters and Local Economic Development, Cheltenham. UK; Northampton, MA: Edward Elgar.
Costa, P., Magalhães, M., Vasconcelos, B., & Sugahara, G. (2007). A discussion on the governance of ‘Creative Cities’: Some insights for policy action. Norsk Geografisk Tidsskrift-Norwegian Journal of Geography, 61(3), 122-132.
Daneshpour, Z. (2008). An Introduction to Planning Theories: With Special Emphasis on Urban Planning. Tehran: Shahid Beheshti University Press. (In Persian)
Durmaz, S. B. (2015). Analyzing the quality of place: Creative clusters in Soho and Beyoğlu. Journal of Urban Design, 20(1), 93-124.
Florida, R. (2005). Cities and the Creative Class. London, UK: Routledge.
Florida, R. L., & Kennedy, M. (1988). Venture Capital, High Technology and Regional Development. Regional Studies, 22, 33-48.
Gholami, A., & Mahdenjad, H. (2010). Tehran: Urban Planning Studies and Research Center Publications, Ministry of Housing and Urban Development. (In Persian)
Ghorbani, R., & Hosseinabadi, S. T. (2013). Creative Cities, Cultural Approach to Urban Development. Journal of Geographical Studies of Arid Areas, 3(11), 1-18. (In Persian)
Hartley, J., Potts, J., MacDonalds, T., Erkunt, C., & Kufleitner, C. (2012). CCI CCI Creative City Index 2012 final report. ARC Centre of Excellence for Creative Industries and Innovation, Queensland.
Jacob Trip, J., & Arie, R. (2013). Creative City Policy and the Gap with Theory. European Planning Studies, 22(12), 2490–2509.
Javid, M-H., Hosseimpour, S-A., & Akbari Motlagh, M. (2013). Creative City of Strategic Planning (Vol. 1). Tehran: Tahan Publications. (In Persian)
Kalantari, M., Rajaei, S-A., & Baqer Fotouhi., M. (2016). An Analysis of the Metropolitan Areas of Iran Having the Characteristics of a Creative City. Journal of Geographical Research on Urban Planning, 4(4), 612-587. (In Persian)
Landry, C. (2012). The Creative City: A Toolkit for Urban Innovators. London, UK: Earthscan.
Landry, C., & Bianchini, F. (1995). The Creative City (Vol. 12). London: Demos in Association with Comedia.
Maleki, S., Moradi Mafer, S., & Hosseinzadeh, A. (2015). Prioritization of Creative City Indicators Using ANP Network Analysis Model (Case Study: Urban Areas 1 and 4 of Zanjan City). Sustainable City Journal, (1), 78-98. (In Persian)
Mohammadi, K., & Majidfar, M. (2010). Notes on the Creative City. Municipalities Monthly, 11(100). (In Persian)
Mokhtari Malekabadi, R., Saghaei, M., & Iman, I. (2014). Leveling of Fifteen Areas of Isfahan in terms of Creative City Indicators Using Regional Planning Models. Journal of Research and Urban Planning, 5(16), 120-150. (In Persian)
Mousavi, M-N. (2014). Ranking of Sardasht Neighborhoods in Terms of Moving Towards Creativity with Emphasis on the Realization of a Creative City Using TOPSIS and ANP. 19-38. (In Persian)
Musterd, S. (2010). The Creative Cultural Knowledge City, Some Conditions. Paper presented at the University of Kaiserlautern, 2002, p2.
Parsi, H., & Farhamini Farahani, B. (2013). Mental Schema, Urban Space, Creativity. Armanshahr Journal of Architecture and Urban Planning, 17, 303-315. (In Persian)
Rabbani Khorasgani, A., Rabbani, R., Adibi Sedeh, M., & Moazeni, M. (2011). A Study of the Role of Social Diversity in Creating Creative and Innovative Cities, Case Study: Isfahan. Journal of Geography and Development, 21, 159-180. (In Persian)
Rafieian, M., & Shabani, M. (2015). Analysis of Urban Creativity Indicators in the Residential System of Mazandaran Province. Quarterly Journal of Regional Geography and Urban Planning, 5(16), 19-34. (In Persian)
Ratiu, D. E. (2013). Creative Cities and/or Sustainable Cities: Discourses and Practices. City, Culture and Society, 4(3), 125-135.
Redaelli, E., (2011). Analyzing the ‘‘creative city‘‘ governance: Relational process in Columbus Ohio. City, Culture and Society. 2, 85-91.
Rezaian Qaraguzlu, A., Ghaderi, I., & Mir Abbasi, R. (2012). Creative City Planning. Tehran: Azarakhsh Publications. (In Persian)
Sarver, R., Akbari, M., Amani, M., & Taleshi Anbouhi, M. (2016). Analysis of the Efficiency of Urban Neighborhoods in Terms of the Characteristics of the Creative City Case Study: Bonab City. Geography Neighborhood, 14(48), 322-351. (In Persian)
Sasaki, M. (2010). Urban Regeneration through Cultural Creativity and Social Inclusion: Rethinking Creative City Theory through a Japanese Case Study. Cities, 27, 53–59.
Sasaki, M. (2010). Urban Regeneration through Cultural Creativity and Social Inclusion: Rethinking Creative City Theory through a Japanese Case Study. Cities, 27, 53–59.
Seifolldini, F., Mireh, M., & Pourshkhani, Z. (2007). Geography, the City and Urban Planning in the Context of Globalization. Journal of Housing and Revolution, 120, 62-75. (In Persian)
Shahabian, P., & Rahgozar, R. (2012). The Connection between the Creative Environment and The City. Manzar Magazine, 19, 68-73. (In Persian)
Statistics Center of Iran (2016). General Census of Population and Housing. https://www.amar.org.ir/
Vivant, E. (2013). Creative in the City: Urban Contradictions of the Creative City. City, Culture and Society, 4, 57–63.
Winden, W. Den berg, L. and Pol, P. (2007). European Cities in the Knowledge Economy: Towards a Typology. Urban Studies, 44(3), 32.
www.Kurdistan.irib.ir.
www.Kurdistan.mcth.ir.
Zarkesht Paydar Consulting Engineers (2013). Kurdistan Province Master Plan for Tourism Review Studies, General Directorate of Cultural Heritage. Handicrafts and Tourism of Kurdistan Province, 2, 1-102.