ارزیابی طرح مدیریت ناحیه‌محوری مبتنی بر معیارهای شهرداری الکترونیک با مدل ویکور (مطالعۀ موردی: منطقۀ 6 و 15 شهرداری تهران)

نوع مقاله : پژوهشی - کاربردی

نویسندگان

1 دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکدۀ علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان

2 استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی، دانشکدۀ علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان

3 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران

چکیده

در سال‌های اخیر، شهرداری تهران به تهیه و اجرای طرح‌هایی در ابعاد محله و ناحیه پرداخته است تا امکانات شهری راحت‌تر در اختیار شهروندان قرار بگیرد. یکی از مهم‌ترین این طرح‌ها، طرح مدیریت ناحیه‌محوری شهرداری تهران است. زمانی که این طرح اجرا شد (1387)، استقرار شهرداری الکترونیک از اهداف آن بود. درواقع ناحیه‌محوری مهم‌ترین طرح مدیریت پایین به بالا، تمرکززدا و مشارکتی است که برای رفع نابسامانی‌ها و مشکلات توسعة اجتماعی و فضایی شهر تهران طرح‌ریزی شد. هدف مقالة کاربردی حاضر ارزیابی طرح مدیریت ناحیه‌محوری مبتنی بر معیارهای شهرداری الکترونیک با مدل ویکور است. در تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش به‌منظور شناسایی شاخص‌های مهم از روش دلفی فازی و نظر خبرگان استفاده شد. سپس بررسی شاخص‌های پژوهش از نظر اهمیت و تأثیر، به‌کمک تحلیل مسیر و تحلیل عاملی تأییدی و معادلات ساختاری صورت گرفت و مدل مفهومی این مقاله ارائه شد. با استفاده از مدل ویکور، نواحی شهرداری مناطق 6 و 15 از نظر شاخص‌های پژوهش رتبه‌بندی و مقایسه شدند. تجزیه و تحلیل داده‌ها در نرم‌افزارهای آماری SPSS، SPLS و ترسیم نقشه‌ها در نرم‌افزار ArcMap صورت گرفت. نتایج تحلیل براساس مدل ویکور نشان می‌دهد وضعیت نواحی منطقة 6 از منطقة 15 بهتر است و بالاترین رتبه‌ها برای نواحی 1 و 5 شهرداری منطقة 6 با امتیاز Q 957/0 و 1000 است. همچنین با استفاده از SPLS در این پژوهش، برازش مناسب مدل‌های اندازه‌گیری در سطح نمونة مورد مطالعه تأیید شد؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود به‌منظور ارتقای یکسان همة ابعاد (منابع انسانی، اقتصادی، جغرافیایی و...) مدیریت همه‌جانبة شهرداری ناحیه عملی شود که تحقق این مهم مستلزم تعاملات دائمی، کارآمد و مستمر با نهادهای بالادستی و پایین‌دستی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of a Region-Based Management Plan Based on the Electronic Municipality Criteria with Vikor Model (Case Study: Districts 6 and 15, Tehran Municipality)

نویسندگان [English]

  • Leila Aghaei 1
  • Hamid Reza Varesi 2
  • Saeed Zanganeh Shahraki 3
1 PhD Candidate in Geography and Urban Planning, Faculty of Geography Science and Planning, University of Isfahan, Isfahan, Iran
2 Professor of Geography and Urban Planning, University of Isfahan, Isfahan, Iran
3 Assistant Professor of Geography and Urban Planning, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Introduction
Urban planners have recently paid much attention to the preparation and implementation of certain projects on neighborhood and region scales to make urban facilities available to all citizens in urban spaces. One of the most important projects is the region-based plan. The main objective of this plan is to achieve fast and easy services and easier access of citizens to municipal services. As a matter of fact, if an area-based plan approved by the municipality is favorable enough and correctly implemented, e-municipality will be effectively established. As for Iran, this plan was operationalized in the municipality of Tehran in 1952. Tehran municipality tried to implement the plan for the efficient management of the newly emerging metropolis of Tehran and the improvement of services given to Tehran residents.
In recent decades, various urban plans have been provided to develop the metropolitan regions of Tehran, but they have not been evaluated by the corresponding organizations. In fact, after an urban plan is implemented, it is better to evaluate the plan based on proper criteria. It is clear that various types of urban planning have a great impact on different aspects of public lives, including income, employment, well-being, housing, health, education, social relationships, comfort, environment, personal security, and peace. Therefore, it is necessary to evaluate urban plans based on appropriate indicators.
Urbanization is occurring rapidly throughout the world, and soon the dominant model of human habitation will be performed in urban life. The increasing urbanization has many consequences, including an increase in the number of cities, population of cities, urban population of a country or a region, and the physical-spatial surface occupied in cities. In fact, the physical expansion of cities, which is nowadays significant in academic research, is gaining increasing importance due to its effects on other aspects of life and leading to stability or instability. These problems associated with the growth of urbanization in Iranian cities, especially in a metropolis like Tehran, have had undesirable consequences.  The objective of the study is to evaluate the area-based plan based on the criteria of the electronic municipality.
Methodology
In the analysis section, Fuzzy Delphi method and expert opinion were used to identify the important indicators. Using the path analysis and confirmatory factor analysis and structural equations, the research indices were analyzed in terms of importance and impact. Using the VIKOR decision-making technique, the areas of districts 6 and 15 were ranked in terms of the area-based plan and e-municipality management indicators. The statistical population of the study is consisted of two statistical societies. The first statistical population is 8 members of the Department of Information and Communication Technology of the Municipality, which have 5 to 15 years of experience in the field of ICT and are employed in management positions. The statistical population of the second part is the employees working in the specialized units of the districts of 6 and 15. In this study, the sample size was determined based on the Kurdish and Morgan tables with a 95% confidence level and a margin error of 5% with a population of 700 people, equivalent to 248 people in the area. Data were analyzed using SPSS, SPLS software and the maps were produced by ArcMap Geographic Information System (GIS).  
Result and discussion
Based on the leveling of the areas based on the Viktor model, the status of the area of the district 6 is better than that of district 15, because the two regions 1 and 5 of this region are ranked 1 and 2 and have a very high score among all districts. Three districts of 3, 2, and 6 have an average score and only one score is too low. The Municipality of District 15 has three upper and lower boundaries (1.6 and 8), an average area of 3, three lower zones (5, 2 and 4) and a very low area. 
Conclusion
The analytic study of such variables as human, social, cultural, hardware, and software aspects as well as geographic and spatial resources indicated that they can influence area-based management plan implemented based on e-municipality criteria. There were, indeed, positive significant relationships found between them. However, there was no significant relationship in the case of the economic aspect. Since one of the most important objectives of urban plans is to provide high-quality services to citizens, it is recommended to establish continual appointments between managers and citizens so as for managers to get acquainted with citizens' views on the improvement of affairs. As the results of the impact of the area-based plan on the electronic municipally show, it can be concluded that in order to influence the design in all the criteria, it should be done to change the attitudes of managers and experts towards the design of the area-based plan, so that the main concern of all employees is the effort. In order to achieve the policies and objectives of the plan according to the current needs of citizens, it is necessary to know and to try to improve these attitudes. This will encourage executives and professionals to gain the goals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • area-based management
  • electronic city
  • electronic municipality
  • Vikor Model
آسایش، حسین و علیرضا استعلاجی، 1382، اصول و روش‌های برنامه‌ریزی ناحیه‌ای (مدل‌ها، روش‌ها و تکنیک‌ها)، چاپ اول، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرری، تهران.
ایمانی جاجرمی، حسین، 1391، شوراهای محلی و حکومت مرکزی، مجموعه مقالات دومین همایش شوراها و مدیریت محلی، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، تهران.
اسکندری، علی‌اکبر، 1370، ادارة امور شهرداری‌ها، چاپ اول، استانداری آذربایجان شرقی، تبریز.
پاپلی‌یزدی، محمدحسین، 1366، تقسیمات داخلی شهرهای ایران و مشکلات اداری آن‌ها (نمونه: شهر مشهد)، چاپ اول، انتشارات جهاد دانشگاهی، تهران.
پورموسوی، سید موسی، 1391، استقرار شوراهای محلی در چارچوب الگوی دولت‌های محلی (آسیب‌شناسی حقوقی و راهکارها)، کتابچة مجموعه مقالات دومین همایش شوراها و مدیریت محلی، مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران تهران.
بروجردی، اشرف، 1391، شوراهای فرادست؛ آسیب‌ها، تهدیدها و فرصت‌ها، کتابچة مجموعه مقالات دومین همایش شوراها و مدیریت محلی مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، تهران.
جلالی، علی‌اکبر، 1383،شهر الکترونیک، چاپ اول، انتشارات دانشگاه علم و صنعت، تهران.
حاجیانی، ابراهیم و مهسا سیفانی، 1391، شوراها و نسبت آن با مدیریت یکپارچة شهری در ایران، کتابچة مجموعه مقالات دومین همایش شوراها و مدیریت محلی، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، تهران.
حافظ‌نیا، محمدرضا و مراد کاویانی، 1383، افق‌های جدید در جغرافیای سیاسی، چاپ اول، انتشارات سمت، تهران.
دشتی، علی، 1391، شوراهای اسلامی ملی یا محلی-مدیریتی یا حاکمیتی، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، مجموعه مقالات دومین همایش شوراها و مدیریت محلی، تهران.
رهنما، محمدرحیم، 1388، برنامه‌ریزی مناطق مرکزی شهرها (اصول مبانی، تئوری‌ها، تجربیات و تکنیک‌ها)، چاپ اول، انتشارات دانشگاه فردوس، مشهد.
زنگنه شهرکی، سعید، 1395، مدیریت گسترش کالبدی شهر با رویکرد رشد هوشمند شهری، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
شاعلی، جعفر، میرزائیان، کتایون و فاطمه مرادی، 1392، بررسی نقش اجرای طرح ناحیه‌محوری شهرداری تهران در توسعة پایدار محله‌های مدیریت شهری، مجلة مدیریت شهری، شمارة 13، صص 1-12.
شریف‌زاده، فتاح و احتشام رشیدی، 1387، تبیین عوامل مؤثر بر موفقیت استقرار طرح شهرداری الکترونیکی، مجلة دانشکدة علوم‌انسانی دانشگاه سمنان، شمارة 24، صص 65 -90.
شریف‌زاده، مجتبی، 1393، ارزیابی و سنجش عوامل مؤثر بر اعتماد به شهر الکترونیک (نمونة موردی: شهر الکترونیک در یزد) ، فصلنامة جغرافیای برنامه‌ریزی فضایی، شمارة 13، صص 175-188.
شهرداری تهران، 1386، گزارش سالانۀ عملکرد سال 1386 شهرداری تهران، گزارش‌های شهرداری تهران، تهران.
صرافی، مظفر، توکلی‌نیا، جمیله و عادله آقایی، 1390، «ناحیه‌محوری، ضرورت ارتقای مدیریت محلی در شهرداری تهران»، مجلة آمایش محیط، شمارة 12، صص 117-138.
عزیزی، شهریار و روناک صفائی فراهانی، 1391، ارزیابی آمادگی الکترونیکی شهرداری تهران، مجلة چشم‌انداز مدیریت دولتی، شمارة 11، صص 113-132.
قالیباف، محمدباقر، 1389،حکومت محلی یا استراتژی توزیع فضایی قدرت سیاسی در ایران، چاپ اول، انتشارات امیرکبیر، تهران.
هاشمی، فضل‌الله، 1371، حقوق شهری و قوانین شهرسازی، جلد سوم، وزارت مسکن و شهرسازی: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، تهران.
هادیلی، بهمن و علی زینالی عظیم، 1389، «ضرورت ایجاد شهر الکترونیک در توسعة پایدار: مطالعة موردی منطقة 6 تبریز»، مجلة مدیریت بهره‌وری، شمارة 15، صص 33-52.
هودسنی، هادی و ناهید گلزاری اوسگوئی، 1394، گزارش پشتیبان «سند سیاست‌گذاری و هدایت توسعه اراضی بوستان ولایت دانش‌شهر»، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، تهران.
هیربدنیا، ابراهیم، 1358، حکومت محلی و مدیریت شهرداری، چاپ اول، انتشارات اتحادیة شهرداری‌های کشور، تهران.
مؤمنی، مهدی، 1377، درآمدی بر اصول و برنامه‌ریزی ناحیه‌ای، چاپ اول، انتشارات گویا، اصفهان.
معاونت اطلاعات مکانی شهرداری تهران، 1395، پروژه‌های شاخص مکان مبنای شهرداری تهران، سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران، تهران.
مرکز آمار ایران، 1395، سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهر تهران  سال 1395 تهران.
مهندسان مشاور طرح و آمایش، 1387، جمعیت‌پذیری منطقة 15 در طرح تفصیلی، شهرداری حوزة معاونت شهرسازی و معماری ادارة کل شهرسازی و طرح‌های شهری تهران، تهران.
مهندسان مشاور طرح و آمایش، 1387، تأمین سرانة خدماتی منطقة 15 در طرح تفصیلی، شهرداری حوزة معاونت شهرسازی و معماری اداره کل شهرسازی و طرح‌های شهری، تهران.
مهندسان مشاور نقش جهان پارس، 1395، الگوی توسعة منطقه؛ الگوی توسعه و طرح تفصیلی منطقة 6 تهران، شهرداری منطقه 6 تهران.
مهندسان مشاور هفت‌شهر، 1381، گزارش کالبدی-کارکردی منطقة 6 شهرداری تهران (مرحلة اول، ویرایش دوم)، شهرداری منطقۀ 6 تهران.
هیلیر، جین، 1388، سایه‌های قدرت، حکایت دوراندیشی برنامه‌ریزی کاربری اراضی، ترجمة کمال پولادی، جامعة مهندسان مشاور، تهران.
Akgul, D., 2012, Measuring The Satisfaction of Citizens for the Services Given by the Municipality: The Case of Kirsehir Municipality, Procedia Social and Behavioral Sciences, Vol. 62, No. 13, PP. 555- 560.
Ashayesh, H., and Estelaji, A., 2002, Principles and Methods of Area Planning (Models, Methods and Techniques), First Edition, Islamic Azad University Press, Rey City Unit, Tehran, Iran
Azizi, Sh., and Safaei Farahani, R., 2012, Evaluating the Readiness of Electronic of Tehran Municipality Public Management Landscape Magazine, No. 11, PP. 113-132. (In Persian)
Borujerdi, A, 2011, Supreme Councils; Damage, Threats and Opportunities, Articles Collection of the Second Council of Congresses and Local Management, Study and Planning Center of Tehran City.
Costa, P., Seixas, J., and Roldao, A., 2009, From ‘Creative Cities to, Urban Creativity? Space, Creativity and Governance in the Contemporary City, EURA/UAA Conference, Madrid, Spain.
Dashti, A., 2011, Translation errorNational or Local Islamic Councils - Managerial or Governing, Articles Collection of the Second Council of Congresses and Local Management, Study and Planning Center of Tehran City, Iran
Delitheou, V., and Maraki, M., 2010, Research Into Citizens’ Attitude Towards Electronic Municipal Services (E-Local Government), Journal of Public Administration and Policy Research, Vol. 2, No. 6, PP. 39-45.
Departmenr for Community Planning and Development, 2012, Factsheet 3, Urban and Regional Planning.
Department for Communities and Local Government, 2011, Factsheet 6, Neighborhood Management.
Eimani Jajermi, H., 2011, Local Councils and Central Government, Articles Collection of the Second Council of Congresses and Local Management, Study and Planning Center of Tehran City, Iran
Eskandari, A., 1991, Department of Municipal Affairs, First Edition, East Azarbaijan Governorate, Tabriz, Iran
Faridi, M., and Asadollah, S., 2011, Electronic Municipality as an Alternative, Complement, Or Development of Traditional Municipality, International Conference on Computer Communication and Management, Vol. 5, No. 14, PP. 611-615.
Ghalibaf, M. B., 2000, Local Government or Spatial Distribution Strategy of Political Power in Iran, First Edition, Amir Kanir University Press, Tehran. (In Persian)
Hadeli, B., and Zinali Azim, A., 2000, The Need to Build an Electronic City in Sustainable Development, Productivity Management Magazine, Vol.15, PP. 33-52. (In Persian)
Hafez Niya, M. R., and Kaviyani, M., 1998, New Horizons in Political Geography, First Edition, Samt Press, Tehran, Iran. (In Persian)
Haft Shahr Consulting Engineers, 2016, Physical Functional Report of 6th District of Tehran Municipality (Stage One, Second Edition), 6th District of Tehran Municipality, Iran. (In Persian)
Hajiyani, E., and Sifani, M., 2011, Councils and Its Relation with the Urban Integration Management in Iran, Articles Collection of the Second Council of Congresses and Local Management, Study and Planning Center of Tehran City.
Hashemi, F., 1988, Urban Law and Rules of Urban Development, Third Edition, Ministry of Housing and Urban Development: Center for Urban Development and Architecture Studies in Iran, Tehran. (In Persian)
Hiler J., 2009, Shadow Power, Forethoughtful Exemplum In Land Use Planning, Translated by Puladi K.,. Consultant Engineer Society, Tehran.
Hirbedniya, H., 1979, Local Government and Municipality Management, First Edition, Union of Municipalities of the Country Press, Tehran. (In Persian)
Hodseni, H., and Golzari Osgoei, N., 2015, Policies and Guidance Document for the Development of Velayat Park‘S Land, Tehran, Study and Planning Center of Tehran City. (In Persian)
http: //tehran.ir
http://tahlil-amari.com
Jalali, A. L., 1998, Electronic City, First Edition, Elmo and Sanat University Press, Tehran, Iran. (In Persian)
Leyland, P., and Anthony, G., 2005, Text Book on Administrative Law, Oxford University Law, Oxford University Press, Fifth Edition.
Manheim, K., 1940, Man and Society in an Age of Reason, London: K, Paul, Trench, Trunsner and Co Ltd.
Momeni, M., 1998, Income on Fundamentals and Area Planning, First Edition, Goya Press, Tehran. (In Persian)
Naghshe Jahan Pars Consulting Engineers, 2016, Pattern of Region Development, Development Pattern and Detailed Plan of 6th District Tehran, Iran. (In Persian)
Njoh, A., 2012, Implications of Spatial and Physical Structures for ICT as a Tool of Urban Management and Development In Cameroon, Habitat International, Vol. 36, No. 6, PP. 343-351.
Papoli Yazdi, M. H, 1991, Internal Divisions of Iranian Cities and Their Administrative Problems (Study Case: Mashhad City), First Edition, Jahad Daneshgahi Press, Tehran, Iran.
Puormosavi, S. M., 2011, Translation errorEstablishment of Local Councils in the Framework of Local Government Model (Legal Pathology and Solution), Articles Collection of the Second Council of Congresses and Local Management, Study and Planning Center of Tehran City, Iran,
Rahnama, M. R., 1988, Planning of the Central Regions of Cities (Principles of Undamentals, Theories, Experiences and Techniques), First Edition, Ferdost University Press, Mashhad, Iran. (In Persian)
Sarafi, M., Tvakoli Niya, J., and Aghaei, A., 2011, Area-Based Plan, Necessity of Promoting Local Management in Tehran Municipality, Environmental Logistics Magazine, Iran, No. 12, PP. 117-137. (In Persian)
Scheme and Logistics Consulting Engineers, 2008, The Population Density of the 15th District in the Detailed Plan, The Municipality of the Department of Urban Development and Architecture of the General Directorate of Urban Development and Urban Designs of Tehran, Iran. (In Persian)
Shaali, G., Mirzaeiyan, K., and Moradi, T., 2013, Investigating the Role of the Implementation of Area-Based Plan of Tehran-Municipality's in the Neighborhoods Sustainable Development of Urban Management, Urban Management Magazine, No. 13, PP. 1-12. (In Persian)
Shahnavazi, M., and Shahnavazi, Y., 2012, E-Municipality; New Step in Providing Electronic Services in Iran, International Journal of Business and Social Science, Vol. 15, No.4, PP. 141-154.
Sharifzade, F., and Rashidi, A., 1997, Explaining Effective Factors on the Success of Establishing an Electronic Municipality Plan, Journal of Faculty of Humanities of Semnan University, No. 24, PP. 65-90. (In Persian)
Sharifzade, M., 1997, Evaluating and Measuring Effective Factors on the confidence to  an Electronic City Translation error, Journal of spatial planning geography, Iran, No. 13, PP. 175-188. (In Persian)
Spatial Information Assistance of Tehran Municipality, 2016, Tehran Municipality Location, Index Projects information and Communication Technology Organization of Tehran Municipality, Tehran. (In Persian)
Statistical Center of Iran, 2016, Population and Housing Census of Tehran City, Iran. (In Persian)
Stefanovic, D., Ugljesa, M., Milan, C., Dubravko, C., and Bojan, L., 2016, Assessing the Success of E-Government Systems, An Employee Perspective, Elsevier Science Information and Management, Vol. 16, No. 9, PP. 1-44.
Tarh Va Amayesh Consulting Engineers, 2008, Provision of Services Capitation in Region 15 in a Detailed Plan, The Municipality of the Department of Urban Development and Architecture of the General Directorate of Urban Development and Urban Designs of Tehran, Iran. (In Persian)
Tehran Municipality, 2007, Annual Performance Report of Tehran Municipality 1984, Reports of Tehran Municipality, Tehran, Iran. (In Persian)
Zambianchi, M., 2013, The Area Governance Plan and the Territorial Time Plan of the City Bergamo, In D. H. Al., Space–Time Design of the Public City, London: Springer.
Zanganeh Shahraki, S., 2016, Manage the City's Physical Expansion with Urban Smart Growth Approach, First Edition, Tehran University Press, Tehran, Iran. (In Persian)