ارزیابی اثرات محیط ‌زیستی احداث پیاده‌راه پل طبیعت و بهبود عملکرد اکولوژیک آن در محدودۀ جغرافیایی منطقۀ 3 تهران

نوع مقاله : پژوهشی - کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت گردشگری، مدیر مطالعات و برنامه‌ریزی امور مناطق مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران

2 دانشجوی دکتری مدیریت محیط ‌زیست دانشکدۀ محیط‌ زیست و انرژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

3 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی محیط ‌زیست دانشکدۀ محیط‌ زیست دانشگاه تهران

چکیده

با افزایش روزافزون جمعیت شهرها، آلودگی محیط شهرها، سبک زندگی آپارتمان‌نشینی، فاصله گرفتن از محیط طبیعی و غیره، ضرورت نیاز به فضا‌های اجتماعی، جذاب و آرامش‌بخشی مانند پیاده‌راه‌ها در شهرها روزبه‌روز افزایش یافته است. پل طبیعت واقع در منطقۀ سه تهران با مساحت 7000 مترمربع، اولین پل صرفاً پیاده‌رو در ایران است که بوستان آب‌وآتش و پارک جنگلی طالقانی را به یکدیگر متصل می‌کند. پل طبیعت جدا از مسائل اقتصادی و اجتماعی، ابعاد اکولوژیک نیز دارد و نیاز به بررسی و ارزیابی در این زمینه وجود دارد. روش تحقیق در این مقاله به این صورت است که برای ارزیابی زیست‌محیطی احداث پیاده‌راه پل طبیعت ابتدا به کمک مدل DPSIR ساختار محیط زیست‌ منطقه بررسی ‌شد، سپس برای ارزیابی اثرات احداث پل طبیعت از روش ماتریس ایرانی استفاده گردید و سپس برای بهبود عملکرد زیست‌محیطی آن از رویکرد اکولوژی سیمای سرزمین بهره‌ گرفته شد. نتایج ارزیابی اکولوژیک احداث پیاد‌ه‌راه پل طبیعت نشان می‌دهد احداث این پل از لحاظ زیست‌محیطی کاملاً تأیید شده است. همچنین در بین اثرات، بهبود عملکرد اکولوژیک منطقه با 2 امتیاز مهم‌ترین اثر و در بین پیامدها نیز بهبود شرایط میکروکلیما و کیفیت هوا و زیستگاه‌های گیاهی به‌طور مشترک با 6/1 امتیاز مهم‌ترین پیامدها به شمار می‌آیند. استفاده از اصول اکولوژی سیمای سرزمینی در حال حاضر در بسیاری از شهرهای جهان در جریان است و حیات زیست‌محیطی و بومی این شهرها را تأمین می‌کند. شهر تهران نیز برای بهبود عملکرد محیط‌ زیست خود در سطح کلان باید از این اصول پیروی کند. یکی از پایه‌ای‌ترین این اصول شکل‌گیری و گسترش مفهوم ماتریکس، لکه و کریدور است. بسط و ارتباط این اصل پایه‌ای باید به این صورت باشد که برای بهبود عملکرد محیطی احداث پل طبیعت بر اساس اصول اکولوژی سیمای سرزمین، گسترش لکۀ سبز بوستان آب‌و‌آتش- پل طبیعت – بوستان طالقانی با کاربری‌های فضای سبز و کاربری‌های نیازمند احیا و بازسازی در اطراف پل طبیعت لازم و ضروری است. چنین شبکه‌ای در طولانی‌مدت نه‌تنها موجب بهبود عملکرد اکولوژیک منطقه و سطح شهر تهران خواهد شد، بلکه می‌تواند بر غنای بصری، کیفیت هوا و حتی تنوع زیستی منطقه تأثیر‌گذار باشد و به‌طور کلی کیفیت حیات را در کلان‌شهر تهران بهبود بخشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Environmental Impact Assessment and Improvement of Ecological Performance of Nature Bridge Sidewalk Construction in the District 3 of Tehran

نویسندگان [English]

  • Hamid Ghorbani 1
  • Samaneh zahedi 2
  • Amir Hedayati Aghmashhadi 3
1 PhD Candidate of Tourism Management, Director of Studies and Planning Department of Planning and Studies Center in Tehran, Iran
2 PhD Candidate of Environmental Management, Faculty of Environment and Energy of Islamic Azad University of Tehran Science and Research Branch, Iran
3 PhD Candidate of Environmental Planning, Graduate Faculty of Environment University of Tehran, Iran
چکیده [English]

Introduction
With an increase in urban population, urban environmental pollution, change of lifestyle, urbanization, getting away from nature and environment, we can observe the increase in the need for comforting and attractive social spaces such as sidewalks in cities day by day.
Urban areas are amongst the zones that generate ecological and environmental impacts at several different scales. These zones include special ecosystems that have an important role in creation of problems and solutions to challenges for sustainable development. Sidewalks and urban green spaces are important components of urban life. With the importance of sidewalks in cities, it seems essential to pay attention to them.
Methodology
Nature Bridge in district 3 of Tehran, with an area of 7000 square meters is the first bridge in Iran that is merely sidewalk and connects the Water and Fire Park and the Taleghani Forest Park to each other. The Nature Bridge, apart from its economic and social importance is also important in ecological aspects and in need for more research and study.
The methodology of this paper is ecological evaluation of building the Nature Bridge Sidewalk. The ecologic structure of the region is studied first by using the DPSIR Model and then for the evaluation of the influences of the building of the Nature Bridge, the Iranian Matrix Method is applied using landscape ecology approach.
Results and Discussion
The results of this research show that construction of the Nature Bridge is ecologically thoroughly approved. Besides, among all the impacts, the improvement of ecologic performance of the region is the most important effect with 2 points.  The consequences of the improvement of micro-impacts and the quality of air and plant habitats, jointly with 1.6 points, are considered as the most important consequences.
The results also show that rehabilitation around the Nature Bridge to improve the ecological performance of the bridge is based on the landscape ecology principle, expanding the green patch of Water and Fire Park and Taleghani Forest Park.
 
Table 1. Tehran ecological structure analysis using DPSIR model in district number 3





Response


Impact


State


Pressure


Driving Force


Model Components




Connection of green corridors with green patch, connection of green patch together, increase of green space per capita in the region, and etc.


The destruction of the ecological quality through ill-considered projects, Cut the green corridors, Scattered patches of green space, and etc.


Good condition of green space area in the region, There are vast areas of Abbas Abad in the region, good condition of air corridor in the region and etc.


Increase of population density, The high relative share of construction in the area, misuse of natural elements in the region and etc.


Good condition of natural elements to plant development in the region. There is a large piece of land in the region, Tehran major communication axes through the area and etc.


Result





 
Table 2. Ecological assessment of nature sidewalk construction using Iranian Matrix





Means of consequence of score point


Improvement of ecological performance of the region


Creation of ecological tourism region


Modern architecture and green design of the Nature bridge


Connection of Water and Fire park to Taleghani park


Change of bridge to sidewalk


Impact
Consequence




1.6


3


1


1


1


2


Microclimate and air quality




1


1


1


1


1


1


Animal habitats




1.6


2


1


1


2


2


Plant habitats




1.4


2


1


2


1


1


Sense of place and social acceptance




 


2


1


1.2


1


1.5


Means of impact score point





 
 
 
Fig. 1. Ecological connection of Water and Fire Park, Nature Bridge, Taleghani Forest Park patch with surrounding area; Connection with green spots around (right figure), Connection with areas in need of protection and rehabilitation (left figure)
 
Conclusion
Construction of the nature bridge without taking side events into account will cause the bridge to lose its attraction and turn into a simple place. Because of this, it seems essential to use the ecologic principles of building ecological attraction in the regions around the Nature Bridge. One of the basic rules is the connection and expansion of the green patches. The ecological urban development is followed in many developing cities of the world. One way to achieve this goal is to develop basic concepts of landscape ecology. Water and Fire Park, Nature Bridge, Taleghani Forest Park patch is the tourism area in Tehran. To improve this patch, it is connected to the other green areas and land uses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ecological impact assessment
  • Iranian Matrix
  • Nature Bridge
  • sidewalk
  • urban ecology

مراجع

پاکزاد، جهانشاه؛ (1386). مجموعه مقالاتی پیرامون طراحی شهری، انتشارات شهیدی، تهران.
پریور، پرستو؛ یاوری، احمدرضا؛ فریادی، شهرزاد؛ ستوده، احمد؛ (1388). تحلیل ساختار اکولوژیک سیمای سرزمین شهر تهــران برای تدوین راهکارهـــای ارتقای کیفیت محیط‌زیست، مجلۀ محیط‌شناسی، شمارۀ 51، 56- 45.
ثقفی‌ اصل، آرش؛ (1388). اهمیت و نقش پیاده‌راه در شبکۀ حمل‌و‌نقل شهر پایدار، نهمین کنفرانس مهندسی حمل‌ونقل و ترافیک ایران، تهران، اسفند 1388.
صالحی، اسماعیل؛ (1386). ویژگی‌های محیطی فضاهای امن شهری، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری، تهران.
عباسی، محمد؛ بلیدی، هدایت؛ (1393). ارزیابی اثرات محیط‌زیستی با استفاده از ماتریس ایرانی، مطالعه موردی کارخانۀ سیمان مورتار، اولین کنفرانس ملی محیط‌زیست، دانشگاه صنعتی اصفهان، اردیبهشت 1393.
غلامعلی‌فرد، مهدی؛ میرزایی، میلاد؛ حاتمی‌منش، محمد؛ ریاحی بختیاری، عیسی؛ صادقی، محمد؛ (1393). کاربرد ماتریس ارزیابی اثرات سریع و ماتریس ایرانی (اصلاح‌شده لئوپولد) در ارزیابی اثرات محیط زیستی محل دفن پسماند جامد شهرکرد، مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، دورۀ 16، شمارۀ 1، 46-31.
کاشانی‌جو، خشایار؛ (1389). بازشناخت رویکردهای نظری به فضاهای عمومی شهری، هویت شهری، شمارۀ 6، 95-106.
میکاییلی، علیرضا؛ صادقی‌ بنیس، مژگان؛ (1389). شبکۀ اکولوژیکی شهر تبریز و راهکارهای پیشنهادی برای حفظ و توسعۀ آن، پژوهش‌های محیط ‌زیست، شمارۀ 2، 43-52.
 
-          Ahern J., 2007, Green infrastructure for cities: The spatial dimension In Cities of the Future: Towards integrated sustainable water and landscape management, Novotny, Vladimir; Breckenridge, Lee; Brown, Paul, Editors, IWA Publishing, London. 265- 283
-          Bennett G., Wit P., 2001, The development and application of ecological networks. A review of proposals, plans and programs, IUCN/AID Environment.
-          Breuste JH., Qureshi S., 2011, Urban sustainability, urban ecology, and society for urban ecology (SURE). Urban Ecosyst. No 14, pp 313–317.
-          Duc Uy P., Nakagoshi N., 2008, Application of land suitability analysis and landscape ecology to urban green space planning in Hanoi, Vietnam. Landscape Ecology Journal, No 29, pp 120-128.
-          EEA European Environment Agency., 2006, EEA Glossary. Retrieved November 24. http://glossary. eea.eu.int/EEAGlossary/D/DPSIR.
-          Fiedler P L., White P S., Leidy R A., 1997, A Paradigm Shift in Ecology and its Implications for Conservation, Chapman and Hall, New York. USA.
-          Forman R T T., 1995, Land Mosaics: The Ecology of Landscapes and Regions, Cambridge Univ. Press, Cambridge. UK.
-          Jongman R H G, 2008, Ecological networks are an issue for all of us, Journal of Landscape Ecology, No 1, pp 7- 13.
-          Jongman R H G., Pungetti G P., 2004, Ecological Networks and Greenways Concept, Design, Implementation, Cambridge University Press, Cambridge. UK.
-          Li Y., Li Y., Qureshi S., Kappas M., Hubacek, K., 2015, On the relationship between landscape ecological patterns and waterquality across gradient zones of rapid urbanization in coastal China. Ecological Modelling. No 20, pp 166-175.
-          Pickett S T A., Parker V T., Fiedler P F., 1992, The new paradigm in ecology: implications for conservation biology above the species level. In: P. L. Fiedler and J. A. Jain (eds.)
-          Qureshi S., Haase D., Coles R., 2014, The theorized urban gradient (TUG) method—aconceptual framework for socio-ecological sampling in complex urban agglomerations. Ecol. Indic, No 36, pp 100–110.
-          Spangenberg J H., Douguet J M., settele J., Heong K L., 2015, Escaping the lock-in of continuous insecticide spraying in rice: Developing an integrated ecological and socio-political DPSIR analysis. Ecol Modell, No 295, pp 188–195.
-          Schell L M., Ulijaszek S J., 1999, Urbanism, health and human biology in industrialized countries, Cambridge University Press, UK.
-          Schreiber K F., 1987, Connectivity in landscape ecology, International Association of Landscape Ecology. 5th  Urban Ecology International Conference, Paris.
-          Turner M G., 1989, Landscape Ecology: the effect of pattern on process, Annual Review of Ecology and Systematic. No 20, pp 171- 197. Yousefi M., Hoseinzadeh Z., 2012, Environmental impact assessment using Iranian matrix (Case study: gas pipeline Birjand Srbyshh). Conference planning and environmental management, Tehran.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار