تحلیل نقش پیاده‌راه‌های شهری در ارتقای سرزندگی فضاهای شهری (مطالعۀ موردی: پیاده‌راه 17 شهریور، تهران)

نوع مقاله : پژوهشی - کاربردی

نویسندگان

1 استاد گروه جغرافیای انسانی، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران

2 استادیار گروه جغرافیای انسانی، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران

3 دانشجوی کارشناسی‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران

چکیده

در دهه‌های اخیر به‌دنبال گسترش بی‌رویة شهرها و اهمیت و نقش روزافزون اتومبیل در شهر، به‌تدریج نقش عابر پیاده در فضاهای شهری کم‌رنگ شده است. این امر موجب کاهش سرزندگی فضاهای عمومی و کاهش فضایی مناسب برای تعاملات اجتماعی در شهر شده است. به‌دنبال ایجاد سرزندگی بیشتر و تبدیل سکونتگاه‌های شهری به شهرهای انسان‌محور، بسیاری از شهرها فضاهای بدون وسیلة نقلیه‌ای به نام «پیاده‌راه» ساختند. پژوهش حاضر به دنبال تحلیل نقش پیاده‌راه 17 شهریور به‌منزلة فضای عمومی در سرزندگی فضای شهری است. برای جمع‌آوری داده‌ها و تجزیه‌وتحلیل آن‌ها روش توصیفی- تحلیلی به‌کار گرفته شد. جامعة آماری تحقیق تمام افرادی است که در محدودة پیاده‌راه حضور دارند. پس از انتخاب نمونه تعداد 289 پرسشنامه در محدودة پیاده‌راه و در میان کسبة محلی، ساکنان اطراف و بازدیدکنندگان از فضا توزیع و نتایج آن با استفاده از نرم‌افزار SPLS تجزیه‌وتحلیل شد. نتایج نشان می‌دهد پیاده‌راه 17 شهریور با توجه به کارکرد و ساختار کنونی خود نتوانسته موجب سرزندگی محیط شود و در ایجاد فضایی برای تداوم حضور عابران و فعالیت‌های انسانی ناموفق بوده است، زیرا میزان اثرگذاری هر کدام از ابعاد پیاده‌راه به حدی نبوده است که در کنار سایر عوامل بتواند موجب سرزندگی محیط شود. در بین ابعاد پیاده‌راه دسترسی با ضریب 226/0 بیشترین اهمیت را در سرزندگی داشته است. اما وضعیت سایر شاخص‌ها ازجمله کیفیت کالبدی با وزن 186/0 و امنیت اجتماعی با 189/0 در محدودة پیاده‌راه نامناسب است. در بین ابعاد سرزندگی هم تعامل و حس مکان با وزن 178/0 و ایمنی و امنیت با وزن 177/0 نسبت به سایر شاخص‌ها در وضعیت بهتری قراردارد و ابعاد تنوع و جذابیت محیط با وزن 153/0 و برد و دامنة پیاده‌راه با وزن 155/0 نامناسب است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis the urban walkway role in promoting the vitality of urban spaces (Case study: 17 Shahrivar walkway of Tehran)

نویسندگان [English]

  • Ahmad Pourahmad 1
  • Saeed Zenganeh shahraki 2
  • Mostafa Safaie Reyneh 3
1 Professor, Department of Human Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of human Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Iran
3 M.Sc. Student in Geography and Urban Planning, Faculty of Geography, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

Introduction
Walking spaces is one of the most important urban public spaces in urban regions.  Jane Jacobs considers the walkways as a public and main space and the most critical member of city. In recent decades, as a result of rapid movement towards the development of our country, Body cities have suffered from severe changes. The effect of these changes can affect the body in our cities. Our people are in need for required spaces for their activities and there is no framework for this activity in cities. Gradually, Cavalry move dominated urban spaces and streets, urban planning and design far from the walking human scale and the needs. As a result, the values and social and cultural attractions of urban spaces are reduced. Thus, in the past two decades, on urban dynamics has been more attention to the walking discussion and this led to attraction of the policies attention of the deal with unsustainable urban space. Creation of a pure walking space (Urban Palazzo) in Imam Hossain (AS) is valuable as the context of practical and theoretical reflection and evaluation in a turning point in urban planning. This is a positive step in the realization of humanist urban planning. In this research, the role of 17 Shahrivar Walkway in urban spaces is investigated and analyzed.Urban spaces of the most creative urban places in human life and attention to the existing qualities in these spaces have been different in different historical periods according to the goals and wishes of the residents. What is common in all periods is the presence of the people and their social relations as the most important principle in the dynamics of urban spaces. Since pedestrian street in urban public space for the pedestrian movement could be taken to strengthen the citizens social and moral relations, often due to neglecting poor facilities allocation and inadequate walkways and lack of education and awareness of pedestrian movement rules, sometimes they are deprived of this right. Thus, the share of the transport system in recent decades is trimmed according to statistics for mechanical life and superiority car and countless other obstacles. Urban walkways positive response to the increasing needs of urban society is high pollution in non-secure environments from car traffic and children vibrant sites among cities. This is what gives life to a space, people and active presence and joyful in space.
 
Methodology
This target of this applied study in terms of data collection is a descriptive- survey research. The population of this study is consisted of the individuals in traffic in 17 Shahrivar Walkway. Random sampling method is used for sampling; and since statistical population is unlimited according to the pre-test sampling, the sample size was 270 people. To analyze the situation of walkway and vitality for the literature and research, we developed structural Research Model according to the structures and latent variables. For analysis, we used SPSS and PLS software. To ensure the validity and reliability, we calculated Cronbach alpha and composite reliability for each index with convergent and divergent validity.
 
Results and Discussion
Beginning the indices of the walkway and vitality were detected by using Fuzzy Delphi method the experts' views. Then, to verify the measurement model, we calculated cronbach's alpha, composite reliability and average Variance. The resulting values show cronbach's alpha is more than 0.7 and average Variance is more than 0.5. We also attempted to determine the relationship between structural divergent validity. The results of this analysis indicate that structures (latent variables) in the model have more interaction with their indices as with other structures, the divergent validity of the model is appropriate. Path analysis techniques was used for investigate research model. Path impact coefficient (β) for mixed use 0.267, physical quality 0.322, landscape and Vision 0.297, social safety 0.266 and walkway in vitality is 0.306. Among these, the physical quality is the most important role in the vitality of the environment. In this model, P-value for each of the indicators of walkway on environment vitality is calculated and this number is less than 0.01 for all indicators which can be confirmed by their significant with 99% confidence level. But for walkway, this is more than 0.01 and rejected. Among the components of walkway accessibility and among the components of vitality interaction and sense of place, the values have most importance.
 
Conclusion
Research analysis shows 17 Shahrivar Walkway as a public space could not lead to vitality in urban spaces. With this interpretation, we concluded that the mere creation of an environment without cars and for pedestrians cannot lead to vitality and attract population to use the space. Thus, the limited vehicle access to the area affects the vitality of the environment that they were in the study to be created vitality and suitable environment for the citizens.

کلیدواژه‌ها [English]

  • public spaces
  • Tehran city
  • Vitality
  • Walkway
  1. بحرینی، سید حسین (1377). فرایند طراحی شهری، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
  2. پاکزاد، جهانشاه (1382). معیارهای کیفی سنجش فضا، مجلة آبادی، 6.
  3. پاکزاد، جهانشاه (1385). مبانی نظری و فرایند طراحی شهری، وزارت مسکن و شهرسازی.
  4. حبینی، سید محسن؛ سلیمی، جواد (1376). استخوان‌بندی شهر تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
  5. خنیفر، حسین؛ بردبار، حامد؛ فروغی قمی، فریبا (1392). مدیریت شهر شاداب، تهران، انتشارات سارگل.
  6. رسولی، سارا؛ رحیم‌دخت‌خرم، سمیرا (1388). ایجاد منظر شهری مطلوب در مسیرهای پیاده، آرمان‌شهر، 3.
  7. سرشماری نفوس مسکن، (1375). بلوک آماری شهر تهران، مرکز آمار ایران.
  8. سرشماری نفوس مسکن، (1385). بلوک آماری شهر تهران، مرکز آمار ایران.
  9. سرشماری نفوس مسکن، (1390). بلوک آماری شهر تهران، مرکز آمار ایران.

10. سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ حجازی، الهه (1393). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری، چاپ 26، تهران، نشر آگه.

  1. سیدعباس‌زاده، میرمحمد؛ امانی ساری‌بگلو، جواد؛ خضری‌آذر، هیمن؛ و پاشوی، قاسم (1391). مقدمه‌ای بر مدل‌یابی معادلات ساختاری به‌روش PLS و کاربرد آن در علوم رفتاری با معرفی نرم‌افزارهای PLS-Graph, VisualPLS, SmartPLS، انتشارات دانشگاه ارومیه.
  2. سیستانی، ارم مجتهد (1387). شاخصه‌های کیفی مطلوبیت پیاده‌راه‌ها و خیابان‌های شهری، چهاردهمین کنفرانس دانشجویان کشور.
  3. عاشوری، علی (1389). بررسی نقش پیاده‌راه در حیات شهر، ماهنامة منظر، شمارة 8: 44-47.
  4. عباس‌زاده، شهاب؛ تمری، سودا (1392). بررسی و تحلیل مؤلفه‌های تأثیرگذار بر بهبود کیفیات فضایی پیاده‌راه‌ها به‌منظور افزایش سطح تعاملات اجتماعی، مطالعات شهری، 4: 1-10.
  5. قربانی، رسول؛ جام کسری، محمد (1389). جنبش پیاده‌گستری، رویکردی نو در احیای مراکز شهری؛ مطالعة موردی: پیاده‌راه تربیت مدرس، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، 6: 55-72.
  6. کاشانی‌جو، خشایار (1393). پیاده‌راه‌ها از مبانی طراحی تا ویژگی‌های کارکردی، چاپ دوم، انتشارات آذرخش.
  7. کریمی مشاور، مهرداد؛ نگین‌تاجی، صمد (1391). طراحی پیاده‌راه‌ها در تهران (با تأکید بر نیازهای اجتماعی)، دانش شهر، 123.
  8. گلکار، کوروش (1379). مؤلفه‌های سازندة کیفیت طراحی شهری، نشریة صفه، 32: 38-65.
  9. گلکار، کوروش (1386). مفهوم کیفیت سرزندگی در طراحی شهری، نشریة صفه، 44: 66-75.
  10. مدیری، آتوسا؛ بهبودیان باجگیران، سعید (1390). ارتقای سرزندگی در فضاهای عمومی شهرهای جدید با رویکرد سازمان‌دهی منظر شهری (مطالعة موردی: شهر جدید گلبهار)، سازمان زیباسازی شهر تهران: 1-9.
  11. مرتضوی، صبوحا (1390). بازشناسى پیاده‌راه به‌عنوان بسترى براى گذران اوقات فراغت در شهر، شهر و منظر، 12: 17-24.
  12. معینی، سیدمهدی (1394). شهرهای پیاده‌مدار، انتشارات آذرخش.
  13. معینی، سیدمهدی (1385). افزایش قابلیت پیاده‌مداری، گامی به‌سوی شهری انسانی‌تر، نشریة هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، 27: 5-16.
  14. نظری، سلدا؛ رضابیگی ثانی، راضیه (1390). میدان فضایی برای بروز تعاملات اجتماعی و راهکارهای طراحی آن، سومین همایش ملی عمران شهری.
  15. نظری، مصطفی؛ سروری، هادی (1393). بررسی نقش پیاده‌راه در هویت و سرزندگی محورهای تجاری، همایش ملی معماری، شهرسازی و توسعه پایدار.
  16. نوری، سید هدایت‌ا...؛ نیلی‌پور طباطبایی، شهره (1386). اولویت‌بندی توسعة صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی با استفاده از روش دلفی شهرستان فلاورجان- استان اصفهان، پژوهش‌های جغرافیایی، 61: 161-177.
  17. هومن، حیدر علی (1388). مدل‌یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم‌افزار لیزرل، تهران، انتشارات سمت، چاپ سوم.
  18. یدی همدانی، سیدمهدی؛ کاکاوند، الهام؛ آهنی، سمیه (1390). سنجش کیفیت پیاده‌راه‌های شهری در راستای نیل به حمل‌ونقل انسان‌محور، یازدهمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی حمل‌ونقل و ترافیک، تهران.
    1. Bijl, R. (2011). Never waste a good crisis: towards social sustainable development. Social Indicators Research, 102: 157–168.
    2. Hsu, Y.L., Lee, C.H. & Kreng, V.B. (2010). The application of Fuzzy Delphi Method and Fuzzy AHP in lubricant regenerative technology selection. Expert Systems with Applications, 37(1), 419–425.
    3. Jalaladdini, S., & Oktay, D. (2012). Urban Public Spaces and Vitality: A Socio-Spatial Analysis in the Streets of Cypriot Towns. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 35 (December): 664–674.
    4. Kauko, K. & Palmroos, P. (2014). The Delphi method in forecasting financial markets-An experimental study. International Journal of Forecasting, 30(2): 313–327.
    5. Lamíquiz, P. J. & López-domínguez, J. (2015). Effects of built environment on walking at the neighbourhood scale . A new role for street networks by modelling their configurational accessibility ?, Transportation Research, 74, 148–163.
    6. Lowe, M., Whitzman, C., Badland, H., & Davern, M. (2013). Liveable, healthy, sustainable: What are the key indicators for Melbourne neighbourhoods. Research Paper.
    7. Map.tehran.ir
    8. Montgomery, J. (1998). Making a city: Urbanity, vitality and urban design. Journal of Urban Design, 3(1), 93–116.
    9. Newman, P.W.G. (1999). Sustainability and cities: Extending the metabolism model. Landscape and Urban Planning, 44 (February): 219–226.
    10. Newton, P.W. (2012). Liveable and Sustainable? Socio-Technical Challenges for Twenty-First-Century Cities. Journal of Urban Technology, 19(1): 81–102.
    11. Peiravian, F.; Derrible, S. & Ijaz, F. (2014). Development and application of the Pedestrian Environment Index (PEI). Journal of Transport Geography, 39: 73–84.
    12. Ryan, R.M. & Frederick, C. (1997). On energy, personality, and health: Subjective vitality as a dynamic reflection of well‐being. Journal of Personality, 65(3): 529–565.
    13. Sci, I.J. (2014). Factors affecting the vitality of streets in Downtown Johor Bahru City, Indian Journal of Scientific Research, 7(1): 361–374.
    14. Wey, W.M. & Chiu, Y.H. (2013). Assessing the walkability of pedestrian environment under the transit-oriented development, Habitat International, 38: 106–118.