تحلیل رضایتمندی شهروندان از فضای نوار ساحلی در شهرهای بندرگاهی (مطالعۀ موردی: شهر بوشهر)

نوع مقاله : پژوهشی - کاربردی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدة هنر و معماری، دانشگاه خلیج‌فارس، بوشهر، ایران

2 استادیار دانشکدة فنی- مهندسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

3 کارشناسی مهندسی شهرسازی، دانشگاه خلیج‌فارس، بوشهر، ایران

چکیده

سواحل یکی از ارکان هویت‌بخش به شهرهای بندرگاهی هستند که بازتاب ارزش‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن شهر به‌شمار می‌آیند. اگرچه بخشی از نوار ساحلی شهرها کارکردهای غیرشهری دارند، همچنان محدوده‌های وسیعی از آن‌ها را می‌توان به‌مثابة فضای شهری دانست. از همین‌رو، پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر با هدف تحلیل رضایتمندی شهروندان از فضاهای نوار ساحلی شهرها، به استخراج نظرات کاربران این فضاها در شهر بوشهر پرداخته و مبتنی بر مطالعات اسنادی و مشاهدات میدانی از طریق پرسش‌نامه است. جامعة هدف پژوهش، ساکنان شهر بوشهر است که 100 نفر از آن‌ها به روش نمونه‌گیری هدفمند بررسی شدند. در ادامه، داده‌ها در نرم‌افزار SPSS وارد شدند و تحلیل آن‌ها به‌کمک مدل تحلیل عاملی اکتشافی و مدل رگرسیون چندمتغیره خطی صورت گرفت. نتایج تحلیل نشان می‌دهد پنج عامل سرزندگی، آسایش محیطی، پایداری اکولوژیکی، حضورپذیری و نفوذپذیری به‌ترتیب بیشترین تأثیر را بر سطح رضایتمندی مردم از فضای نوار ساحلی دارند. همچنین نتایج تفصیلی‌تر نشان می‌دهد از میان چهار محدودة مورد مطالعه، نوار ساحلی جفره بالاترین امتیاز و نوار ساحلی نفتکش کمترین امتیاز را کسب کرده‌اند. با توجه به امتیاز عوامل مختلف، اولویت مداخله برای نوار ساحلی جفره به عامل پایداری اکولوژیکی، نوار ساحلی ریشهر به عامل آسایش محیطی و نوارهای ساحلی لیان و نفتکش به عامل سرزندگی مربوط هستند که براساس آن‌ها راهبردهایی پیشنهاد شده‌ است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Citizens' Satisfaction about a Coastal Strip Space in Port Cities, Case Study: Bushehr City

نویسندگان [English]

  • ehsan heidarzadeh 1
  • Mohammad Reza Haghi 2
  • niusha zarrin 3
1 Department of urbanism,faculty of art and architecture,persian gulf university,bushehr,iran
2 Assistant Professor, Faculty of Engineering, Razi University, Kermanshah, Iran
3 Master Student of Housing Planning and Urban Reconstruction, Yazd University, Yazd, Iran
چکیده [English]

Beaches are one of the pillars of identity in port cities that reflect the social, cultural and economic values of the city. Although part of the coastline of cities has non-urban functions, a large area of them can still be considered as urban space. Therefore, the present study aiming to analyze the citizens' satisfaction about the coastal strip spaces of cities, has extracted the opinions of users of these spaces in Bushehr. The research approach is descriptive-analytical and based on documentary studies and field observations through a questionnaire. The target population of the study is the residents of Bushehr, 100 of whom were interviewed by purposive sampling. The data were then entered into SPSS software and analyzed using exploratory factor analysis model and linear multivariate regression model. The results of the analysis show that the five factors of "Vitality", "Environmental Comfort", "Ecological Sustainability", "Presence" and "Permeability" have the greatest impact on the level of people's satisfaction about a coastal strip space, respectively. Also, more detailed results show that among the 4 areas studied, the coastal strip of Jofreh has the highest score and the coastal strip of the Naftkesh has the lowest score. Also based on factors scores, the priority of intervention for the coastal strip of Jofreh is related to the "Ecological Sustainability", for the coastal strip of Rishahr is "Environmental Comfort" and for the coastal strips of Lian and the Naftkesh are "Vitality", which on the basis of these, strategies have been proposed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Recreational Space
  • Coastal Strip
  • Coastal Cities
  • Factor Analysis Model
  • Persian Gulf Coasts
باستین، علی، زیاری، کرامت‌اله، پوراحمد، احمد و حسین حاتمی‌نژاد (۱۳۹۷). «سنجش و ارزیابی اثرات حکم‌روایی  خوب شهری بر زیست‌پذیری شهرها (مطالعة موردی: شهر بوشهر)»، نشریة پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، شمارة ۳۴، صص 18-1.
پاکزاد، جهانشاه (1386). راهنمای طراحی فضاهای شهری در ایران، چاپ دوم: شرکت طرح و نشر پیام سیما.
جمهیری، علی (1395). ساماندهی کارکردی و کیفی محیط فضاهای ساحلی (مطالعة موردی: ساحل محلة جفرة بوشهر)، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد رشتة معماری گرایش معماری، استاد راهنما: علی عمرانی­پور، دانشگاه کاشان.
رفیعی، غزاله، کافی، محسن و سارا نهیبی (1397). «رهیافتی در منظرسازی پایدار سواحل حاشیه بنادر (مطالعة موردی: سواحل حاشیة بندر بوشهر)»، نشریه هویت شهر، شمارة 34، صص 54-41.
رمضانی، بهمن و محمد طالقانی (1391). «رویکرد به مدیریت یکپارچة محیطی در سازمان‌دهی سواحل کشور (فرصت‌ها، چالش‌ها و راهکارها)»، فصلنامة اطلاعات جغرافیایی سپهر، شماره 84، صص 94-90.
عابدینی، اصغر، ساکت حسنلویی، میثم و علی اظهری (1399). «توسعة گردشگری طبیعی (ساحلی) با رهیافت تقویت پایداری منظر طبیعی (مطالعة موردی: محدودة سد حسنلو نقده)»، فصلنامة علمی-پژوهشی برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، شمارة 1، صص 107-122.
قائدنیا، پانیذ (1394). بررسی عوامل مؤثر در ساماندهی منظر ساحلی با هدف افزایش حس تعلق شهروندان: نمونه موردی نوار ساحلی بندرگاه در بوشهر، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد رشتة معماری گرایش منظر، استاد راهنما: مهدی حقیقت­بین، دانشگاه تربیت‌مدرس.
قشقایی، رضا، موحد، خسرو و حجت ا... محمدزاده (1395). «ارزیابی حس تعلق به مکان با تأکید بر عوامل کالبدی و محیطی در سواحل شهری (مطالعة موردی: ساحل بوشهر)»، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، شمارة 2، صص 261-282.
کازرونی، سیده پریا، شمتوب، سوگل و احمد ترکمان (۱۳۹۵). «نقش سواحل در توسعة گردشگری»، چهارمین همایش ملی مصالح ساختمانی و فناوری‌های نوین در عمران، معماری و شهرسازی، میبد.
مهندسین مشاور معماری و شهرسازی آرمان‌شهر (1387). طراحی شهری نوار ساحلی بوشهر، جلد دوم، شهرداری بوشهر.
هاشمی، نگارالسادات (1394). ساماندهی و طراحی منظر امن لبة ساحلی بر پایة رویکرد CPTED: نمونة موردی محدوده‌ای از ساحل بندر انزلی، پایان‌نامة کارشناسی ارشد رشتة معماری منظر، استاد راهنما: محمدرضا بمانیان، دانشگاه تربیت‌مدرس.
Abedini, A., Saket Hassanloui, M., & Azhari, A. (2020). Development of Natural (Coastal) Tourism with the Approach of Strengthening the Stability of Natural Landscape (Case Study: Hasanlu Naghadeh Dam area). Journal of Tourism Planning and Development, 9(1), 107-122. (In Persian)
Alves, B., Benavente, J., & Ferreira, O. (2014). Beach Users’ Profile, Perceptions and Willingness to Pay for Beach Management in Cadiz (SW Spain). Journal of Coastal Research, 70, 521-526.
Ariza, E. A., Jimenez, J., Sarda, R., Villares, M., Pinto, J., Fraguell, R., Roca, E., Marti, C., Valdemoro, H., Ballester, R., & Fluvia, M. (2010). Proposal for an Integral Quality Index for Urban and Urbanized Beaches. Environmental Management, 45(5), 998-1013.
Armanshahr Architecture and Urban Planning Consulting Engineers (2008). Urban Design of Bushehr Coastline, Vol. 2, Bushehr Port Municipality, Bushehr (In Persian)
Barbosa de Arau´ jo, M., & Ferreira da Costa, M. (2008). Environmental Quality Indicators for Recreational Beaches Classification. Journal of Coastal Research, 24(6), 1439–1449.
Bastin, A., Ziari, K., Pour Ahmadi, A., & Hatami Nejad, H. (2018). Measuring and Evaluating the Effects of Good Urban Governance on the Viability of Cities (Case Study: Bushehr). Journal of Urban Research and Planning, 9(34), 1-18 (In Persian)
Botero, C., Anfuso, G., T. Williams, A., Zielinski, S., P. da Silva, C., Cervantes, O., Silva, L., & Cabrera, J. (2013). Reasons for Beach Choice: European and Caribbean Perspectives. Journal of Coastal Research, (65), 880-885.
Chang, J., & Yoon, S. (2017). Assessing the Economic Value of Beach Restoration: Case of Songdo Beach, Korea. Journal of Coastal Research, 79(10079), 6-10.
Da Costa Cristiano, S., Camboim Rockett, G., Carla Portz, L., & Rodrigues de Souza Filho, J. (2020). Beach Landscape Management as a Sustainable Tourism Resource in Fernando de Noronha Island (Brazil). Marine Pollution Bulletin, 150, 1-13.
Doddsa, R., & Holmes, M. (2019). Beach Tourists; What Factors Satisfy Them and Drive Them to Return. Ocean and Coastal Management, 168, 158–166.
Garcia Moralesa, G., Arreola-Liz arraga, J., Mendoza-Salgado, R., Garcia-Hernandezc, J., Rosales-Granod, P., & Ortega-Rubio, A. (2018). Evaluation of Beach Quality as Perceived by Users. Journal of Environmental Planning and Management, 61(1), 1-15.
Ghaednia, P. (2015). Investigating the Effective Factors in Organizing the Coastal Landscape with the Aim of Increasing the Sense of Belonging of Citizens, Case Study of the Coastal Strip of Bushehr Port, Thesis for receiving a master's degree in landscape architecture, Supervisor: Mehdi Haghighatbin, Tarbiat Modares University (In Persian)
Gonzalez, S., & Holtmann-Ahumada, G. (2017). Quality of Tourist Beaches of Northern Chile: A First Approach for Ecosystem-Based Management. Ocean & Coastal Management, 137, 154-164.
Hashemi, N. (2015). Organizing and Designing a Safe Coastal Landscape Based on CPTED Approach (Case Study of an Area of Bandar Anzali Coast), Thesis for receiving a master's degree in landscape architecture, Supervisor: Mohammad Reza Bamanian, Tarbiat Modares University (In Persian)
Jamhiri, A. (2016). Functional and Qualitative Organization of Coastal Spaces (Case Study: The coast of Jafreh Neighborhood, Bushehr), Thesis for Master's Degree in Architecture, Supervisor: Ali Omranipour, Kashan University (In Persian)
Jefferson, R., McKinley, E., Capstick, S., Fletcher, S., Griffin, H., & Milanese, M. (2015). Understanding Audiences: Making Public Perceptions Research Matter to Marine Conservation. Ocean & Coastal Management, 115, 61-70.
Johannessen, J., MacLennan, A., Blue, A., Waggoner, J., Williams, S., Gerstel, W., Barnard, R., Carman, R., & Shipman, H. (2014). Marine Shoreline Design Guidelines. First Edition: Washington Department of Fish and Wildlife, Olympia, Washington.
Kazeruni, S. P., Shamtoub, S., & Turkman, A. (2016). "The Role of Beaches in Tourism Development", The Fourth National Conference on Construction Materials and New Technologies in Civil Engineering, Architecture and Urban Planning, Meybod. (In Persian)
Krieger, A. (2006). Territories of Urban Design: Urban Design Future. New York: Routledge.
Morgan, R. (1999). Preferences and Priorities of Recreational Beach Users in Wales, UK. Journal of Coastal Research, 15(3), 653-667.
Noronha, L. (2002). Coastal Tourism, Environment and Sustainable Local Development. London: TERI.
Pakzad, J. (2007). Guide to Urban Space Design in Iran. Second edition, Tarh va Nashre Payam Sima. (In Persian)
Paul Krelling, A., Thomas Williams, A., & Turra, A. (2017). Differences in Perception and Reaction of Tourist Groups to Beach Marine Debris That Can Influence a Loss of Tourism Revenue in Coastal Areas. Marine Policy, 85, 87–99.
Peng, Ch., Yamashita, K., & Kobayashi, E. (2015). An Empirical Study on the Effects of the Beach on Mood and Mental Health in Japan. Journal of Coastal Zone Management, 18(4), 1-6.
Penn, J., Hu, W., Cox, L., & Kozloff, L. (2015). Values for Recreational Beach Quality in Oahu, Hawaii. Marine Resource Economics, 31(1), 2-17.
Qashqaei, R., Movahed, Kh., & Mohammadzadeh, H. (2016). Evaluation of the Sense of Belonging to the Place with Emphasis on Physical and Environmental Factors in Urban Beaches (Case Study: Bushehr Beach). Urban Planning Geography Research, 4(2), 261-282. (In Persian)
Rafiei, Gh., Kafi, M., & Nahibi, S. (2015). An Approach to Sustainable Landscaping of Ports Coasts (Case Study: Bushehr Port Coasts). Hoviatshahr Journal, 12(34), 41-54. (In Persian)
Ramezani, B., & Taleghani, M. (2012). Approach to Integrated Environmental Management in the Organization of the Country's Coasts (Opportunities, Challenges and Solutions). Sepehr Geographical Information Quarterly, 84, 90-94 (In Persian)
Roca, E., & Villares, M. (2008). Public Perceptions for Evaluating Beach Quality in Urban and Semi-Natural Environments. Ocean & Coastal Management, 51, 314-329.
Roca, E., Villares, M., & Ortego, M. I. (2009). Assessing public Perceptions on Beach Quality according To Beach Users’ Profile: A Case Study in the Costa Brava (Spain). Tourism Management, 30, 598–607.
Rodella, I., Albino Madau, F., & Carboni, D. (2020). The Willingness to Pay for Beach Scenery and its Preservation in Italy. Sustainability, 12(4), 1-26.
Saayman, M., & Saayman, A. (2017). How Important Are Blue Flag Awards in Beach Choice? Journal of Coastal Research, 33(6), 1436–1447.
Sealeum, S., Chankaew, K., Inkapattanakul, W., & Navanugraha, Ch. (2008). The assessment of Chao-Sumran beach quality, Petchburi Province, Environment and Natural Resources Journal, 6(1), 25-36.
Semeoshenkova, V. S., & Williams, A. T. (2011). Beach Quality Assessment and Management in the Sotavento (Eastern) Algarve, Portugal. Journal of Coastal Research, (64), 1282-1286.
Semeoshenkova, V., Newton, A., Contin, A., & Greggio, N. (2017). Development and Application of an Integrated Beach Quality Index (BQI). Ocean & Coastal Management, 143, 74-86
Subiza-Perez, M., Vozmediano, L., & San Juan, C. (2020). Green and Blue Settings as Providers of Mental Health Ecosystem Services: Comparing Urban Beaches and Parks and Building a Predictive Model of Psychological Restoration. Landscape and Urban Planning, 204, 1-8.
Williams, A. T., & Barough, A. (2014). Beach User Perceptions at the Eastern Yucatan Peninsula, Mexico. Journal of Coastal Research, (70), 426-430.