تهرانِ سالمند واقعیتیِ گریزناپذیر: تحلیل پیشران‌های موثر بر سالمندی شهر تهران

نوع مقاله : پژوهشی - کاربردی

نویسندگان

1 پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی

2 دانشگاه محقق اردبیلی

3 عضو هیئت علمی گروه پردازش داده‌ها و اطلاع‌رسانی، پژوهشکده آمار،

4 عضو هیئت دانشگاه بین‌المللی امام خمینی

5 عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی

10.22059/jurbangeo.2025.385987.2015

چکیده

افزایش جمعیت شهری و سالخوردگی جمعیت دو مشخصه اصلی قرن بیست و یکم عنوان شده است. سالخوردگی جمعیت در سطح جهانی پدیده‌ای فراگیر بوده که از عوامل متعددی نشات می‌گیرد. هدف این پژوهش تحلیل پیشران‌های موثر بر سالمندی شهر تهران است. روش پژوهش، روش ترکیبی است. برای شناسایی اولیه پیشران‌ها از روش مرور دامنه‌ای و مصاحبه نیمه‌ساخت‌یافته بر اساس مدل STEEPV، برای تکمیل فهرست پیشران‌ها و تعیین میزان اهمیت آنها از روش دلفی و برای تحلیل تاثیرات متقاطع از تحلیل ساختاری میک‌مک استفاده شده است. یافته‌ها نشان داد متغیرهای رکود اقتصادی، جهانی شدن و ارزش‌های مدرن و قدرت خرید به عنوان پیشران‌های مستقل و متغیرهای وضعیت اقتصادی جامعه، فقر، نرخ بیکاری و اشتغال، نابرابری اقتصادی، سبک زندگی، کیفیت زندگی، نرخ مهاجرت، ثبات سیاسی، فردگرایی و ارزش‌های فردی، شهرنشینی، باورها و ارزش‌های اجتماعی، نابرابری اجتماعی، سرمایه اجتماعی به عنوان متغیرهای دووجهی بیش از سایر متغیرها در تعیین وضعیت سالمندی شهر تهران نقش خواهند داشت. نتایج نشان داد با توجه به وضعیت موجود، ماهیت پیشران‌ها و چشم‌انداز تغییرات اجتماعی و اقتصادی، جمعیت شهر تهران با سرعت بیشتری به سمت سالمندی حرکت خواهد کرد و تحقق سالمندی مفرط در شهر تهران واقعیتی گریزناپذیر است. بنابراین توصیه می‌شود برای مدیریت پدیده سالمندی و پیامدهای آن، در کنار سیاستگذاری برای بهبود وضعیت اقتصادی و مدیریت تغییرات اجتماعی برای کاهش سرعت سالمندی، نسبت به اجرای راهبرد سالمندی فعال و بهبود و اصلاح محیط کالبدی و اجرای سیاست‌های شهر دوستدار سالمند اهتمام ویژه داشته باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Tehran's Aging: An Inevitable Reality; Analyzing the Driving of Aging in Tehran

نویسندگان [English]

  • آخسسثهد heidari 1
  • Esmaeil Jahanidolatabad 2
  • Mohammad Shiri 3
  • Morteza Ghelich 4
  • Hamid Ramazani 5
1 Institute for Humanities and Social Studies ACECR
2 University of Mohaghegh Ardabili
3 Statistical Research and Training Center
4 , Imam Khomeini International University
5 Institute for Humanities and social Studies, ACECR
چکیده [English]

The growth of urban populations and population aging have been identified as two defining characteristics of the 21st century. Population aging is a global and widespread phenomenon driven by various factors. This study aims to analyze the key drivers influencing population aging in Tehran. A mixed-methods approach was adopted. The initial identification of drivers was carried out through a scoping review and semi-structured interviews based on the STEEPV model. To refine the list of drivers and evaluate their significance, the Delphi method was utilized, and the MICMAC structural analysis method was employed for cross-impact analysis. The findings revealed that variables such as economic stagnation, globalization, modern values, and purchasing power are independent drivers. Meanwhile, variables including the economic status of society, poverty, unemployment and employment rates, economic inequality, lifestyle, quality of life, migration rates, political stability, individualism and personal values, urbanization, social beliefs and values, social inequality, and social capital are dual-role variables with significant influence on determining the aging trajectory of Tehran. The results indicate that, given the current circumstances, the nature of these drivers, and the projected social and economic changes, Tehran’s population is moving toward aging at an accelerated pace. The emergence of advanced aging within Tehran is considered an inevitable reality. Therefore, it is recommended that, in addition to policies aimed at improving economic conditions and managing social changes to decelerate the aging process, special focus be placed on implementing strategies for active aging, improving and adapting the physical environment, and promoting age-friendly urban policies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Futures Studies
  • Aging Drivers
  • Population Aging
  • Ageing
  • Tehran