تحلیل الگو‌‌های فضایی آسیب‌‌‌های اجتماعی در محیط‌‌‌های شهری مطالعۀ موردی: منطقۀ پنج کلان‌شهر تهران

نوع مقاله : پژوهشی - کاربردی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیای دانشگاه پیام‌نور

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور

چکیده

آسیب‌‌‌های اجتماعی یکی از محورها و مباحث اصلی مطالعات آسیب‌شناسی شهری در اغلب شهرها و کلان‌شهرهاست. این نوع آسیب‌‌‌ها دلایل، گونه‌‌‌ها و آثار و عوارض متعددی دارند و برنامه‌ریزی شهری نیز با هدف کاهش و کنترل آن، ناچار به اتخاذ رویکرد‌‌های متنوع و تحلیل‌‌‌های میان‌رشته‌‌‌ای است.
در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس موقعیت‌یابی مکانی (GPS) داده‌‌‌های اسنادی پایه، الگو‌‌های فضایی چهار آسیب اجتماعی (کارتن‌خوابی، تکدی‌گری، اعتیاد و کودکان خیابانی) با استفاده از GIS و روش‌های آماری و گرافیکی در منطقۀ پنج کلان‌شهر تهران مطالعه و تحلیل می‌شود. یافته‌‌‌ها نشان می‌‌‌دهد بستر فضایی- جغرافیایی شهر و ساختار‌‌های کالبدی و کارکردی بارگذاری‌شده در آن بر شکل‌گیری کانون‌‌‌های مکانی، محور‌‌های فضایی، شدت تراکم، دامنه و نحوۀ انتشار فضایی آسیب‌‌‌ها و در نتیجه الگو‌‌های فضایی آسیب‌‌‌های اجتماعی اثر تعیین‌کننده دارد. ترمینال غرب، میدان آزادی، میدان دوم صادقیه، میدان شهرزیبا، محله‌‌‌های کن، مهران و جنت‌آباد جنوبی، مهم‌ترین محدوده‌‌‌ها و کانون‌های آسیب‌زایی اجتماعی و نقاط شدت تراکم آسیب‌‌‌ها محسوب می‌شوند که در شکل‌گیری محور فضایی و جهت جغرافیایی آسیب‌‌‌ها به‌شدت تأثیرگذارند. رفتار فضایی معتادان و کارتن‌خواب‌ها تابع کالبد فضا است و دامنۀ انتشار فضایی گسترده‌تر و فرایند انتشار مرحله‌‌‌ای دارد. درحالی‌که رفتار فضایی متکدیان و کودکان خیابانی تحت تأثیر کارکرد فضا، دارای دامنۀ پخش محدودتر و فرایند پخش مستقیم است. در نتیجه، نظام برنامه‌ریزی و نهاد مدیریت شهری در کنار رویکرد‌‌های معمول و متداول، باید با رویکرد فضایی به بستر جغرافیایی و محل وقوع آسیب‌‌‌ها و درک و تحلیل الگو‌‌های فضایی برخاسته از آن، آسیب‌‌‌های اجتماعی را برنامه‌ریزی و مدیریت کند. شالودۀ این رویکرد، برنامه‌ریزی و اصلاح ساختار‌‌های کالبدی و کارکردی فضای شهری، برای پیشگیری از ناهنجاری‌ها و کاهش آسیب‌‌‌های اجتماعی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis on Spatial Patterns of Social Harms in Urban Environments Case Study: Tehran Metropolis,Iran.

نویسندگان [English]

  • Esmaeil Aliakbari 1
  • Shahram Derakhshan 2
1 Associate Professor, Department of Geography, Payame noor University, Tehran. Iran.
2
چکیده [English]

The main focus of the crimes and social disorders has led Tehran. Social problems; reasons, several species, have several implications. And urban planning to reduce and control damage and various approaches have to deal with this phenomenon in interdisciplinary studies.
In this paper, four spatial behavior, social damage (homeless, beggars, homeless, addicts and children) in the region of 5 to Tehran metropolis. Using a Garmin GPS models and the location of the injury and in the GIS database has been established. For modeling and analysis of spatial behavior injury test methods based graphical statistics include the mean center point, the distance SD, standard deviation ellipse, point maps, thematic maps and kernel density estimation method is used.
The results show that the spatial context - geographical crimes, namely: population density, anatomical and functional structures, the proximity of urban spatial the formation of hotspot crime, major crime spatial, crime density, domain and spatial distribution of crime and the spatial behavior of urban crime and the damage caused is crucial. West Terminal, Azadi Square, Sadeghiyeh II Square, are important centers of crime and the crime density and Shahrezyba Square, forested Kohsar park, quarters such as Kan,Mehran, and Janet Abad-South axis formation crime greatly affect the continuity of crime spatial and geography. Spatial behavior of addicts and homeless urban spatial structure, function, and domain spatial diffusion and the diffusion stage is wider. Spatial behavior of the function influences beggars and street children in urban areas have limited broadcast range and distribution process is straightforward.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social damage
  • spatial behavior
  • Tehran Metropolitan Region 5