رهنمودهای تئوری بازی در تحلیل مناقشۀ تغییر کاربری اراضی (مطالعۀ موردی: اراضی محلۀ دارآباد تهران)

نوع مقاله : پژوهشی - کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی و مدیریت و آموزش محیط ‌زیست، دانشکدۀ محیط ‌زیست، دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی محیط ‌زیست، دانشکدۀ محیط‌ زیست، دانشگاه تهران

3 استادیار گروه برنامه‌ریزی و مدیریت محیط ‌زیست، دانشکدۀ محیط ‌زیست، دانشگاه تهران

چکیده

تغییر کاربری اراضی نمونه‌ای از ناکامی سازوکار بازار در حفظ محیط زیست به‌شمار می‌رود. از طرفی، افزایش روزافزون جمعیت، گسترش شهرنشینی و فشار توسعه، فضاهای سبز اطراف شهرها را به‌شدت در معرض تخریب و تبدیل کاربری قرار داده است. در این شرایط ذی‌نفعان و ذی‌نفوذان در راستای بهره‌وری بیشتر و کسب حداکثر سود بوده که منجر به استفادۀ توسعه‌دهندگان از اراضی باکیفیت و سبز می‌شود. در این شرایط تضاد منافع میان توسعه‌دهندگان و دیگر نهادها منجر به رقابت برای دستیابی به منافع بیشتر و شکل‌گیری مناقشه می‌شود. تئوری بازی‌ها رهیافتی مناسب برای تحلیل مناقشه و رفتارهای غیرهمکارانۀ ذی‌نفعان بوده و برای ارائۀ راهکار در شرایط تضاد منافع کارآمد است. این تحقیق بر اساس تحلیل استراتژیک تعاملات ذی‌نفعان تغییر کاربری اراضی دارآباد با رویکرد مدل‌های غیرهمکارانه، استفاده از مدل گراف در حل مناقشۀ تئوری بازی‌ها انجام گرفته است. بر اساس نتایج، عامل اصلی تغییر کاربری اراضی منطقه نبود شفافیت‌های قانونی و وجود بندها و تبصره‌های مختلف دربارۀ تغییر کاربری اراضی، مشخص نبودن مسئولیت نظارتی و تصمیم‌گیری شورایی پیرامون تغییر کاربری اراضی است. بر اساس نتایج، پیشنهاد می‌شود خلأهای قوانین تغییر کاربری اراضی و تبصره‌های قانونی موجود اصلاح و بروکراسی اداری شفاف‌سازی شود و اراضی منطقه بر اساس شاخص ارزشمندی اکولوژیکی طبقه‌بندی و سپس مجوز تغییر کاربری آن‌ها صادر شود. همچنین پیشنهاد می‌شود به‌ منظور حمایت از تولید مالکان اراضی نامرغوب، صندوق ذخیرۀ عوارض دریافتی از توسعه‌دهندگان تأسیس شود. تبیین سازوکار دریافت مالیات از توسعه‌دهندگان در منطقه و اختصاص آن برای حفظ اراضی مرغوب نیز می‌تواند از تغییر کاربری جلوگیری کند. به‌طور کلی با ایجاد تعامل بین گروه‌های مختلف دخیل در تغییر کاربری اراضی می‌توان گامی مؤثر در جهت حفظ اراضی مرغوب شهری در جهت رسیدن به توسعۀ پایدار برداشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Insights on Game Theory in Conflict Analysis of land use change (Case Study: Tehran Dar Abad land area)

نویسندگان [English]

  • Mahmood Zoghi 1
  • Amir Safae 2
  • Bahram Malekmohammadi 3
1 M.Sc. student of environmental Planning and Management, Faculty of Environment, University of Tehran
2 PhD STUDENT of environmental Planning. Faculty of Environment, University of Tehran
3 Assistant Professor, Department of Environmental Planning and Management, Faculty of Environment, University of Tehran
چکیده [English]

Land use change is an example of market mechanism failure in preserving environment. Beside, day to day increasing of population, increase in urbanism and development pressure, has exposed green land close to cities into destruction and land use change. In this condition, beneficiaries and influential are planning to use great and high quality lands in order to have more productivity and maximum benefit. This competition for getting more benefits causes contention formation. Games theory is one of the suitable approaches in order to analysis issues, and offer strategies in conflict of interest situation. Considering land use change crisis of Darabad and impact of different factors on that, current study was carried out based on games theory with the Graph Model for Conflict Resolution (GMCRII). According to the results of this study, it is suggested to revise land use change law and regulations; and make a transparent administrative bureaucracy. Moreover, the lands of this area have to classify based on ecological value index and then issue the license of land use change. Also we can found a reserve fund for received duties in order to support the production of low quality and semi-arid lands owners. Creation of a mechanism for receiving taxes from developers in the area and allocating it to preserve high quality lands can also hinder land use change. Totally, by promoting interaction between different players, we can take proper actions in preserving high quality urban lands toward sustainable development.

کلیدواژه‌ها [English]

  • land use change
  • games theory
  • Contention
  • Graphs Model for Conflict Resolution
  • Sustainable Development

مراجع

اکبری، مهسا؛ (1389). توصیف محلۀ دارآباد، معاونت اجتماعی شهرداری تهران، مؤسسۀ اندیشه‌سرای شهر، تهران.
روزنامۀ ایران، (1392). تغییر کاربری اراضی دارآباد، (زیست شهر)، شمارۀ 5382، صص17.
بحرینی، حسین؛ (1368). تهران چگونه شهری است و چه باید باشد، محیط‌شناسی، شمارۀ 15، صص 83-97.
واحدیان بیکی، لیلا؛ پوراحمد، احمد؛ سیف‌الدینی، فرانک؛ (1390). اثر توسعۀ فیزیکی شهر تهران بر تغییر کاربری اراضی منطقۀ 5، فصلنامۀ علمی پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال 4، شمارۀ 1، صص 29-46.
خطیبی، نسرین‌دخت؛ (2005). تخریب شتابنده در حوزه‌های آبخیز تهران (حوزۀ دماوند با تمرکز بر روی مشاء). کانون دیده‌بان زمین، http://www.earthwatchers.org/takhrib-3.html.
ستوده، منوچهر؛ (1371). جغرافیای تاریخی شمیران، چاپ اول، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگ، تهران.
شاریه، ژان‌برنار؛ (1373). شهرها و روستا، ترجمۀ سیروس سهامی، نشر نیکا، مشهد.
شیعه، اسماعیل؛ (1377). مقدمه‌ای بر مبانی برنامه‌ریزی شهری، انتشارات دانشگاه علم و صنعت، تهران.
ملک‌محمدی، بهرام؛ صفایی، امیر؛ (1391). تحلیل مناقشۀ دریاچۀ ارومیه با استفاده از نظریۀ بازی‌ها، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ محیط زیست، دانشگاه تهران.
ملک‌محمدی، بهرام؛ صفایی، امیر؛ (1393). رهنمودهای نظریۀ بازی‌ها برای حکمرانی پایدار منابع آبی مشترک (مطالعۀ موردی مناقشۀ آبی دریاچۀ ارومیه)، مجلۀ محیط‌شناسی، شمارۀ 1، صص، 121-138.
محمدی، عباسعلی؛ ربیعی، حمیدرضا؛ ضیائیان، پرویز؛ (1384). کشف و بازیابی تغییرات کاربری و پوشش اراضی شهر اصفهان به کمک سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، فصلنامۀ مدرس علوم انسانی، شمارۀ 4، صص 41-54.
عبدلی، قهرمان؛ (1386). نظریۀ بازی‌ها و کاربردهای آن (بازی‌های ایستا و پویا با اطلاعات کامل)، انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران، تهران.
خبرگزاری عصر ایران، (1391). واگذاری پارک پردیسان متری 6500 تومان، 19 شهریور، http://aftabnews.ir/fa/news/170694.
مخدوم، مجید؛ (1370). ارزیابی توان اکولوژیکی منطقۀ گیلان و مازندران برای توسعۀ شهری، صنعتی و روستایی و توریسم، مجلۀ محیط‌شناسی، شمارۀ 16، صص 81-100.
مشهدی، علی؛ (1387). بزه تغییر کاربری اراضی زراعی و باغی و غفلت از ابزارهای سیاست جنایی مشارکتی، 23 آذر،http://www.vekalat.org .
نظریان، اصغر؛ (1370). گسترش فضای شهر تهران و پیدایش شهرک‌های اقماری، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی، شمارۀ 20، صص 97-139.
Abrishamchi, A.; Danesh-Yazdi, M.; Tajrishi, M.; (2011). Conflict resolution of water resources allocation using game theoretic approach: the case of orumieh river basin in Iran. AWRA summer specialty Conference, June 27 – 29.
Bator, F. M.; (1958). the anatomy of market failure, Quarterly Journal of Economics 72(3): 351–379.
Christopher, S.; Miller, Roberta Balastad.; (1999). Monitoring the Urban Environment from Space, Lamont Doherty Earth Observatory, Columbia University, Palisades, NY, USA.
Fang, L.; Hipel, K.; Kilgour, M.; (1993). Interactive Decision Making: The Graph Model for Conflict Resolution, Wiley, New York.
Ganji, khalili Davar; Mohammad Karamuz. (2007). Development of stochastic dynamic Nash game model for reservoir operation. I. the symmetric stochastic model with perfect information. Advances in water Resources 30 528-542.
Hipel, K.; Fang, L.; (2005). Multiple participant decision making in societal and technological systems, In: Arai T, Yamamoto S, Makino K (Eds) Systems and human science-for safety, security, and dependability: selected papers of the 1st international symposium. SSR2003. Osaka. Japan. Elsevier, Amsterdam, the Netherlands. Chapter 1, PP: 3–31.
Inohara, Takehiro; Keith w. hipel; (2008). Coalition analysis in the graph model for conflict resolution, systems engineering, 11, 343-359.
Kilgour, d. m.; k. w., hipel; (2005). The graph model for conflict resolution: past, present, and future. Group decision and negotiation, number 14 441-460.
Kilgur, DM.; KW. Hipel.; (2005). the graph model for conflict resolution: past, present, and future, group decision and negotiation, 441-460. 441-460.
Madani, K.; Hipel, K. W.; (2011). Non-cooperative stability definitions for strategic analysis of generic water resources conflicts, Water Resource Manage 25: 1949–1977.
Madani, K.; (2010). Game theory and water resources, Journal of Hydrology, Vol. 381, No. 3-4, PP: 225-238.
Medema, S. G.; (2007). The Hesitant Hand: Mill, Sidgwick, and the evolution of the theory of market Failure, History of Political Economy 39 (3): 331-358.
Yousefi, S.; Hipel, K.; W, m.tarek hegazy; (2010). Considering attitudes in strategic negotiation over brownfield disputes. journal of legal affairs and dispute resolution in engineering and construction 240-247.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار