ارزیابی بافت‌های ناکارآمد شهری براساس رویکرد بازآفرینی پایدار (مطالعۀ موردی: بافت ناکارآمد شهر یزد)

نوع مقاله : پژوهشی - کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

2 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

3 استادیار گروه شهرسازی دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

رشد بی‌رویه و شتابان شهرنشینی و شهرگرایی، مشکلات زیادی را به همراه داشته است. یکی از این مشکلات عمده، وجود بافت‌های ناکارآمد شهری است؛ یعنی پهنه‌هایی از فضاهای شهری که در مقایسه با سایر پهنه‌های شهر از جریان توسعه و چرخة تکاملی حیات عقب افتاده‌اند و به کانون مشکلات و نارسایی‌های شهری تبدیل شده‌اند. در سال‌های اخیر، رویکرد بازآفرینی شهری به‌عنوان رویکردی متأخر در حوزة مرمت، برای حل مشکلات بافت‌های ناکارآمد شهری مطرح شده است. برای رسیدن به بازآفرینی باید توسعة پایدار شهری مدنظر قرار بگیرد؛ از این‌رو رویکرد بازآفرینی پایدار شهری، با درنظرگرفتن همة ابعاد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست‌محیطی، به بافت دیدگاهی جامع، یکپارچه و پایدار برای بهبود وضعیت کالبدی، اجتماعی و زیست‌محیطی بافت‌های ناکارآمد دارد. پژوهش حاضر با شناخت عوامل مؤثر بر ناکارآمدی بافت‌های شهری و ارزیابی میزان پایداری و ناپایداری در بافت ناکارآمد شهر یزد و به روش کیفی-کمی انجام گرفته است. در بخش اول (پژوهش کیفی) داده‌های پژوهش با مطالعة مبانی نظری و ادبیات پژوهش، معیارها و شاخص‌های مؤثر بر بازآفرینی پایدار، برمبنای رویکرد منتخب پژوهش شناسایی شدند. در بخش دوم (پژوهش کمی) نیز به روش پیمایشی، 385 پرسشنامه میان ساکنان بافت ناکارآمد تکمیل و با استفاده از نرم‌افزار SPSS تحلیل شدند. عوامل متعددی در بازآفرینی پایدار بافت‌های ناکارآمد شهری دخیل هستند؛ از این‌رو در مطالعات کیفی پژوهش با بررسی لایه‌لایه‌ای، مسئلة بافت‌های ناکارآمد شهری بررسی شده است. نتایج کمی پژوهش نشان می‌دهد این منطقه در وهلة اول از نظر اقتصادی و در مرحلة بعد از نظر ابعاد کالبدی، مدیریتی، اجتماعی و زیست‌محیطی ناپایدار است. درواقع ناپایداری ابعاد اقتصادی بافت ناکارآمد، نمود خود را به‌صورت ناپایداری دیگر ابعاد به‌ویژه ابعاد کالبدی نشان می‌دهد؛ بنابراین رویکرد بازآفرینی شهری پایدار به‌دلیل چشم‌انداز جامع و یکپارچة خود می‌تواند نسخة مناسبی برای مداخله در این بافت‌ها باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessment of effective factors on the future of Inefficient Urban Tissue Based o(Case Study: Yazd )

نویسندگان [English]

  • najm Izadfar 1
  • Mohammad Reza Rezaei 2
  • Hamid mohammadi 3
1 phd student
2 assistant professor of geography and urban planning, Yazd University
3 urban planning
چکیده [English]

The rapid growth of urbanization and urbanization has caused many problems; one of the major problems is the inadequate urban texture. These textures are areas of urban spaces that, in comparison with other areas of the city, have lagged behind the development and evolutionary cycle of life and have become the focus of urban problems and failures. In recent years, the urban regeneration approach has been introduced as a late approach in the field of restoration to solve the problems of inefficient urban contexts. Sustainable urban development must consider in order achieving regeneration. Therefore, the sustainable urban regeneration approach, taking into account all social, economic, physical and environmental aspects, has a comprehensive, integrated and sustainable perspective on improving the physical, social and environmental status of inefficient tissues. The present study was conducted by identifying the factors affecting the inefficiency of urban tissues and evaluating the degree of stability and instability in the dysfunctional texture of Yazd city using a qualitative-quantitative sequential combination research method. In the first part (qualitative research) the research data is identified through studying the theoretical foundations and literature of the research, the criteria and indicators affecting sustainable Regeneration based on the selected research approach, and in the second part (quantitative research) through survey method, 385 questionnaires between Inhabitants of Inefficient Tissues were completed and analyzed by SPSS software. Given that, many factors are involved in sustainable regeneration of dysfunctional urban tissues. In the qualitative studies of the research, by layered survey,

کلیدواژه‌ها [English]

  • Effective Factors
  • Futures Study
  • Sustainable Regeneration
  • Inefficient Urban Tissue

مراجع

بحرینی، سید حسن، ایزدی، محمدسعید و مهرانوش مفیدی (1393). «رویکردها و سیاست‌های نوسازی شهری (از بازسازی تا بازآفرینی شهری پایدار)»، فصلنامة علمی-پژوهشی مطالعات شهری، دوره 3، شمارة 9، 17-30.
پوراحمد، احمد، حبیبی، کیومرث و مهناز افشار (1389). «سیر تحول مفهوم‌شناسی بازآفرینی شهری به‌عنوان رویکردی نو در بافت‌های فرسودة شهری»، فصلنامة شهر ایرانی اسلام، سال اول، شمارة 1، 73-92.
حبیبی، کیومرث، پوراحمد، احمد و ابوالفضل مشکینی (1386). بهسازی و نوسازی بافت‌های کهن شهری، چاپ ششم، تهران: نشر انتخاب.
حناچی، پیروز و سمیه فدایی‌نژاد (1390). «تدوین چارچوب مفهومی حفاظت و بازآفرینی یکپارچه در بافت‌های فرهنگی- تاریخی»، فصلنامة هنرهای زیبا، دوره 4، شمارة 46، 15-26.
حبیبی، محسن و ملیحه مقصودی (1397). مرمت شهری: تعاریف، نظریه‌ها، تجارب، منشورها و قطعنامه‌های جهانی، روش‌ها و اقدامات شهری، چاپ نهم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری یزد (1396). آمارنامة 1395 شهر یزد.
عندلیب، علیرضا (1387). نگاهی نو به راهبردها و سیاست‌های نوسازی بافت‌های فرسودة شهر تهران، تهران: سازمان نوسازی شهر تهران.
لطفی، سهند (1390). «بازآفرینی شهری فرهنگ‌مبنا: تأملی بر بن‌مایه‌های فرهنگی و کنش بازآفرینی»، نشریة هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، دوره 3، شمارة 45، 49-62.
Agyeman, J. & Evans, B. (2003). Toward Just Sustainability in Urban Communities: Building Equity Rights with Sustainable Solutions. Annals of the American Academy of Political and Social Science, 590, 35-53.
Andalib, A. (2008). A New Look at the Strategies and Policies for the Renovation of Worn-Out Structures in Tehran, Tehran, Tehran City Renovation Organization. (In Persian)
Asma, M. (2016). Urban Regeneration: A Comprehensive Strategy for Achieving Social Sustainabiity Historical Squares. Third International Multidisciplinary Scientific Conference on Social Sciences and Arts, 2, 861-868.
Bahraini, H., Izadi, M. S., & Mofidi, M. (2014). Approaches and Urban Renewal Policies, From Reconstruction to Sustainable Urban Reconstruction. Journal of Urban Studies, 3(9), 17-30 (In Persian)
Dixon, T., & Colantonio, A. (2011). Urban Regeneration and Social Sustainability: Best Practice from European Cities, John Wiley & Sons.
Ewing R., Pendall R., & Chen, D. (2002). Measuring Sprawl and Its Impact. Washington: Smart Growth America, 1, 1-55.
Habibi, K., Pour Ahmad, A., & Meshkini, A. (2007). Improvement and Modernization of Ancient Urban Tissuess, Sixth Edition, Entekhab publisher, Tehran. (In Persian)
Habibi, M., & Maghsoudi, M. (2018). Urban Restoration: Definitions, the ories, Experiences, Global Charters and Resolutions, Urban Methods and Actions, Ninth Edition, University of Tehran press, Tehran. (In Persian)
Hanachi, P., & Fadaei Nejad, S. (2011). Development of the Conceptual Framework for Integrated Protection and Reconstruction in Cultural-Historical Texts. Quarterly Journal of Fine Arts, 46, 15-26. (In Persian)
Lichfield, D. (1998). Measuring the Success of Partnership Endeavours, in Public Private Partnership for Local Economic Development, Praeger.
Lotfi, S. (2011). Urban Reconstruction Culture Culture: A Reflection on Cultural Foundations and Reconstruction Activity, Journal of Fine Arts, Architecture and Urban Planning,45, 49-62. (In Persian)
Mccormick, K. S., Anderberg, L. C., & Neij, L. (2013). Advancing Sustainable Urban Transformation. Journal of Cleaner Production, 50, 1–11. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.
Mehan, A. (2016). Urban Regeneration: A Comprehensive Strategy for Achieving Social Sustainability in Historical Squares. International Multidisciplinary Scientific Conference on Social Sciences and Arts, 2, 863-867.
Meliciani, V. (2015). Regional Disparities in the Enlarged European Union: Geography, Innovation and Structural Change. London: Routledge.
Natividade-Jesus, E., Almeida, A., & Sousa, N. (2019). A Case Study Driven Integrated Methodology to Support Sustainable Urban Regeneration Planning and Management, Sustainability Journals, 11(15), 4129; https://doi.org/10.3390/su11154129.
Pourahmad, A., Habibi, K., & Afshar, M. (2010). The Evolution of the Semantics of Urban Regeneration as a New Approach in Worn-Out Urban Contexts, Quarterly Journal of the Islamic City of Iran, 1(1), 73-92. (In Persian)
Rasoolimanesh, S. M., Badarulzaman, N., & Jaafar, M. (2012). City Development Strategies (CDS) and Sustainable Urbanization in Developing World. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 36, 623–631.
Roberts, P., & Sykes, H. (2000). Urban Regeneration: Handbook. London: Sage Publications.
Rozati, S. H., Kazemzadeh, M., & Vaseghi, A. (2015). Sustainable Urban Development with Emphasis on Worn Out Texture Regeneration (Case Study: Isfahan, Iran). Current Urban Studies, 3, 241-246. http://dx.doi.org/10.4236/cus.2015.33020.
Stryjakiewicz, T., Kudłak, R., Ciesiółka, P., Kołsut, B., & Motek, P. (2018). Urban Regeneration in Poland’s Non-Core Regions, European Planning Studies, 26(2), 316-341, doi: 10.1080/09654313.2017.1361603.
Voytenko, Y., K. Mccormick, J., Evans, & Schliwa, G. (2015). Urban Living Labs for Sustainability and Low Carbon Cities in Europe: Towards a Research Agenda. Journal of Cleaner Production, 123, 45-54.
Wolfram, M. (2016). Conceptualizing Urban Transformative Capacity: Aframework for Research and Policy. Cities, 51, 121–130.
Yazd Municipality Cultural and Entertainment Organization. (2017). Statistics of Yazd City, Yazd. (In Persian)
پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری
دوره 8، شماره 2
تیر 1399
صفحه 327-345

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار