واکاوی نظم مکنون مدیریت قدرت در تولید متن/ فضا از منظر گفتمان انتقادی (مورد پژوهی: محلة اسلام‌آباد شهر زنجان)

نوع مقاله : پژوهشی - کاربردی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

3 دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

امروزه مدیریت قدرت در تولید متن/ فضا دلالت بر شکل‌گیری نظمی است که با انتقاد همراه است؛ زیرا نظم شکل‌یافته بر حقیقتی متفاوت از نظم آشکار دلالت دارد. این امر به‌ویژه در سکونتگاه‌های مسئله‌دار به‌عنوان نوعی سکونتگاه غیررسمی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا این سکونتگاه‌ها تجسم عینی نظم نهادهایی هستند که تحت مناسبات قدرت حقایق را آشکار نمی‌کنند؛ از این‌رو هدف پژوهش حاضر واکاوی نظم مکنون مدیریت قدرت در تولید متن/ فضا در سکونتگاه‌های مسئله‌دار با رویکرد گفتمان انتقادی در محلة اسلام‌آباد شهر زنجان است. پژوهش حاضر کیفی و از نوع واکاوی است. به‌منظور گردآوری داده‌ها از مشاهدة مشارکتی، مصاحبة ساخت‌نیافته از ساکنان و جامعة متخصصان در قالب پنل دلفی استفاده شد. برای شناخت نظم حاکم بر تولید متن/ فضا در محدودة مورد مطالعه از آزمون t تک‌نمونه‌ای و کشف متغیرهای مکنون از آزمون تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد مطلوبیت بعضی از متغیرهای حقوق فضا در تجربة زندگی ساکنان محلة اسلام‌آباد، به‌دلیل بافت موقعیتی و دسترسی به خدمات اولیه است. شاخص‌های مؤثر در نظم تولید‌شدة متن/ فضا در محلة اسلام‌آباد در 8 طبقه تقسیم‌بندی شده که حقوق شهروندی با 9/19 درصد بیشترین تأثیر را در میان عوامل داشته است. همچنین تقابل ساختارهای زبانی سکونتگاه‌های مسئله‌دار در متن شهر با مفاهیم متفاوتی معنا شده است که آمال و خواسته‌های ساکنان را به نمایش می‌گذارند. پیام ناشی از این محله‌ها در متن شهر عمدتاً پذیرش سرنوشتی متفاوت با نظم آشکار است؛ فضاهایی که با فقر و نبود آگاهی شناخته شده و تلاش تحمیلگران برای طبیعی‌شوندگی و سرنوشت ابدی این سکونتگاه‌هاست؛ سرنوشتی که در سایه ایدئولوژی بازیگران مسلط در شرایطی مانند رکود اقتصادی، افزایش قیمت‌ها، بیکاری، ضعف در دسترسی به خدمات، رفع نیازهای اساسی و کاهش عدالت اجتماعی به افزایش فقر و عقب‌ماندگی ساکنان این فضاها منجر می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating Hidden Arrangement of Power Management in Text/Space Production from the Perspective of Critical Discourse(Case study: Islamabad neighborhood of Zanjan City)

نویسندگان [English]

  • Abolfazl Meshkini 1
  • Mohsen Ahadnejad Raveshti 2
  • Saeed Najafi 3
1 Tarbiat Mdares University
2 Zanjan University
3 Zanjan University
چکیده [English]

Today, power management in text / space production implies the formation of an order that is criticized. Because the formed order implies a truth different from the obvious order. This is especially important in problematic settlements as a form of informal settlement. Because problematic settlements are the objective embodiment of the order of institutions that do not reveal facts under power relations. Therefore, the aim of the present study is to investigate the latent order of power management in the production of text / space in problematic settlements with a critical discourse approach in Islamabad neighborhood of Zanjan. The present study is qualitative in nature and in terms of type of analysis. In order to collect data, participatory observation, non-structured interviews of residents and the community of experts in the form of Delphi panel were used. In order to identify the order governing the production of text / space in the study area, one-way t-test and discovery of latent variables, exploratory factor analysis test in SPSS software was used. The results showed that the desirability of some variables of space rights in the life experience of the residents of Islamabad neighborhood is due to the situational context and access to basic services. Effective indicators in the order of text / space produced Islamabad neighborhood is divided into 8 categories that citizenship rights with 19.9% ​​had the most impact among the factors. .

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hidden Arrangement
  • Power Management
  • Text / Space Production
  • Critical Discourse
  • Islamabad Neighborhood
آقاگل‌زاده، فردوس (1385). تحلیل گفتمان انتقادی: تکوین تحلیل گفتمان در زبان‌شناسی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
آقاگل‌زاده، فردوس و علی افخمی (1383). «زبان‌شناسی متن و رویکردهای آن»، زبان‌شناسی، شمارة  1، 89-103.
اطهاری، کمال (1390). «بررسی آرای هنری له‌فور: حق به شهر»، بازیابی از http://www.isa.org.ir.
تقوایی، علی‌اکبر، عزیزی، داوود و احمد یزدانیان (1394). «بررسی نقش نظریة حق به شهر در تولید و بازتولید فضای شهری»، هفت شهر، شمارة 49 و 50، 88-99.
تولایی، روح‌الله، اعظمی، محمد و کیومرث ایران‌دوست (1393). «شاخص‌های تعریف و تعیین سکونتگاه‌های غیررسمی در ایران»، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال ششم، شماره 21، 43-60.
جوان، جعفر، دلیل، سعید و محمد سلمانی‌مقدم (1392). «دیالکتیک فضا از منظر لوفور»، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، شمارة 12، 1-17.
شهرداری زنجان (1395). «آمارنامة شهر زنجان»، بازیابی از www.Zanjan.ir.
شعله، مهسا (1390). بازآفرینی متن شهر با رهیافتی زبان‌شناختی، رسالة دکتری، استاد راهنما: دکتر سیدحسین بحرینی، رشتة شهرسازی، دانشکدة شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
 شفیعی، معصومه، علیخواه، فردین(1393). فضا و بازتولید قدرت (مطالعه‌ای درباره تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌های تهران). فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره هفتم، شماره یک،  95-122.
صادقی، مجتبی، جوان، جعفر و محمدرحیم رهنما (1394). «فضای جغرافیایی چیست؟ درنگی بر سرشت فضای جغرافیایی از منظر پدیدارشناسی –هرمنوتیک»، فصلنامة مطالعات مناطق خشک، شمارة 19، 169-184.
زبردست، اسفندیار (1396). «کاربرد روش تحلیل عاملی اکتشافی (EFA) در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای مورد پژوهی: سنجش وضعیت پایداری اجتماعی در کلان‌شهر تهران»، نشریة هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی، شمارة 2، 5-18.
فوکو، میشل (1378). مراقبت و تنبیه: تولد زندان، ترجمة نیکو سرخوش و افشین جهان‌دیده، تهران: نی.
لشگری تفرشی، احسان، رضایی، محمدرضا و گلشن کاویان‌پور (1396). «تبیین نظری کارکردهای قدرت سیاسی در فضای شهری»، فصلنامة تحقیقات جغرافیایی، شماره دوم، شماره 125،66-52.
لاینز، جان (1383). مقدمهای بر معناشناسی زبانشناختی، ترجمة حسین واله، تهران: گام نو.
Aghagolzadeh, F. & Afkhami.A (2005). Linguistics of the text and its approaches, Linguistics, 1, 89-103. (In Persian).
Aghagolzadeh, F.(2007). Critical Discourse Analysis: The Development of Disc.ourse Analysis in Linguistics, Tehran: Scientific and Cultural Publishing Company.(In Persian)
Amoussou, F., & Allagbe, A. A. (2018). Principles, theories and approaches to critical discourse analysis. International Journal on Studies in English Language and Literature6(1), 11-18.
Athari, K. (2012). Study of Lefebvre artistic views: the right to the city, retrieved from http://www.isa.org.ir. (In Persian).
Bayram, F. (2010). Ideology and political discourse: A critical discourse analysis of Erdogan´s political speech. ARECLS, 7, 23-40.
Bloor, M., & Bloor, T. (2007). The practice of CDA: An introduction. Great Britain: Hodder Education.
Brenner, N., & Schmid, C. (2015). Towards a new epistemology of the urban? City, 19(2–3), 151–182.
Clarke, G. (1992). Towards appropriate forms of urban spatial planning. Habitat International, 16(2), 149–165.
De Beaugrande, R. A., & Dressler, W. U. (1981). Introduction to text linguistics (Vol. 1). London: longman.
Desmond, G. (1971). Impact of national and regional policies on urbanisation. In L. Jakobson, & V. Prakash (Eds.). Urbanisation and national development (pp. 57–79). Beverly Hills: Sage Publications.
Fairclough, N. (1995b). Media discourse. London: Edward Amold.
Fairclough, N. (1996). Critical discourse analysis. Longman, London.
Foucault, M. (2000). Care and Punishment: Birth of a Prisoner, translated by Niko Sarkhosh and Afshin Jahanideh, Tehran: Ney Publications. (In Persian).
Gregory, D. (1994). Geographical imaginations.
Halliday, M. A. K., & Ruqaiya, H. (1976). Cohesion in English. London: Longman.
Hoselitz, B. (1957). Urbanization and economic growth in Asia. Economic Development and Cultural Change, 6(1), 42–54.
Howard, M. C. (2016). A review of exploratory factor analysis decisions and overview of current practices: What we are doing and how can we improve? International Journal of Human-Computer Interaction32(1), 51-62.
Jahedi, M., & Abudullah, F. S. (2012). The ideological construction of Iran in the NYT. Australian Journal of Linguistics, 32(3), 361-381.
Jain, M., & Korzhenevych, A. (2020). Urbanisation as the rise of census towns in India: An outcome of traditional master planning? Cities99, 102627.
Javan J, Dalil S, Salmani Moghaddam M.(2013). Lefebvre's Dialectic of space. Arid Regions Geographic Studies. 3(12), 1-17. (In Persian).
Johnson, M. N., & McLean, E. (2020). Discourse analysis.
Jørgensen, M., & Phillips, L. (2002). Discourse analysis as theory and method. London-Thousand OaksNew Delhi: Sage Publications.
Koussouhon, L. A., & Dossoumou, A. M. (2015). Political and ideological commitments: A systemic functioanl linguistic and critical discourse analysis of President Buhari‟s inaugural speech. International Journal of Linguistics and Communication, 3(2), 24-34.
Lashgari. E., Rezaei M. & Kaviyanpoor G.(2017). Theoretical Explanation of Functions of Political Power in Urban Space. Geography Research Journal, 32(2), 52-66. (In Persian).
Lynes, J. (2005). Introduction to Linguistic Semantics, translated by Hossein Valeh, Tehran: Game no Publications. (In Persian).
Merrifield, A. (2006). Henri Lefebvre: A critical introduction. Taylor & Francis.
Pacione, M. (2001). Urban geography: A global perspective. London: Routledge.
Parham, F. (2013). Gender representation in children‟s EFL textbooks. Theory and Practice in Language Studies, 3(9), 1674-1679.
Roy, A. (2009a). The 21st-century metropolis: New geographies of theory. Regional Studies, 43(6), 819–830.
Sadeghi M., Javan J. & Rahnama M R. (2015).“What is The geographical space?” A thinking on the nature of the geographical space from the perspective of hermeneutic phenomenology. Arid Regions Geographic Studies, 5(19), 12-28. (In Persian).
Shafiei, M., Alikhah, F. (2014). Space and Reproduction of Power (A Study on the Gender Segregation in Tehran Universities). Journal of Iranian Cultural Research, 7(1), 95-122. (In Persian).
Sheyholislami, J. (2004). Critical discourse analysis. Retrieved from http:// www.carleton.ca/cda.htm.
Shole, M. (2012). Recreating the text of the city with a linguistic approach, PhD thesis, Supervisor: Seyed Hossein Bahreini, Department of Urban Planning, Faculty of Urban Planning, Campus of Fine Arts, University of Tehran. (In Persian).
Storper, M., & Scott, A. (2016). Current debates in urban theory: A critical assessment. Urban Studies, 53(6), 1114–1136.
Taghvaee, A., Azizi, D., Yazdanian, A. (2015). Investiate the role of “the right to the city” theoty in the productin and reproductin of urban space. Haftshahr, 4(49,50), 88-99.(In Persian).
Tavallaei, R., Azami, M., Irandoost, K. (2014). Defining indicators of informal settlements in Iran. Journal of Urban - Regional Studies and Research, 6(21), 43-60. (In Persian).
Todes, A. (2012). Urban growth and strategic spatial planning in Johannesburg, South Africa. Cities, 29, 158–165.
United Nations (UN). (2014). World population prospects: Highlights. New York: UN.
United Nations (UN). (2017a). Urban governance, capacity and institutional development. Quito: UN.
United Nations Human Settlement Program (UN-Habitat). (2016). Urbanization and development: Emerging futures. World cities report 2016. Nairobi: UN-Habitat.
Van Dijk, T. A. (1991). Critical discourse analysis. In D. Tannen, H. E. Hamilton, & D. Schiffrin (Eds.), The handbook of discourse analysis (pp. 352–371). Oxford: Blackwell.
Watson, V. (2009). The planned city sweeps the poor away …: Urban planning and 21st century urbanisation. Progress in Planning, 72, 151–193.
Wodak, R. (2002). Aspects of critical discourse analysis. Zeitschrift für angewandte Linguistik36(10), 5-31.
World Bank (WB). (2015). Uganda economic update: Fifth edition: The growth challenge: Can Ugandan cities get to work? Fact sheet. Retrieved 23.05.2019 from http://www.worldbank.org/en/country/uganda/brief/uganda-economicupdate-fifth-edition-the-growth-challenge-can-ugandan-cities-get-to-work-fact-sheet
Zanjan Municipality (2017). "Statistics of Zanjan city", retrieved from www.Zanjan.ir. (In Persian).
Zebardast, E. (2017). Exploratory Factor Analysis in Urban and Regional Planning. Honar-Ha-Ye-Ziba: Memary Va Shahrsazi, 22(2), 5-18. (In Persian).