ارزیابی وضعیت شاخص‌های شهر دوستدار کودک و ارتباط آن با دسترسی کودکان به کاربری‌های ضروری (مورد مطالعه: شهر جهرم)

نوع مقاله : پژوهشی - کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرند، مرند، ایران

2 استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرودشت، مرودشت، ایران

3 استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرند، مرند، ایران

چکیده

توجه به نیازها و خواسته‌های گروه سنی کودکان، از الزاماتی است که از یک طرف نهادها و سازمان‌های بین‌المللی بر آن تأکید داشته‌اند و از طرف دیگر متون حقوقی، قانونی و توسعه‌ای کشور به آن توجه ویژه‌ای نشان داده‌اند. شهر دوستدار کودک از کلیدی‌ترین مفاهیمی است که با ارزیابی و تحلیل آن می‌توان میزان برآورده‌شدن خواسته‌های و انتظارات کودکان را سنجید. چگونگی وضعیت شاخص شهر دوستدار کودک و بررسی ارتباط آن با دسترسی کودکان به کاربری‌های ضروری موردنیاز آن‌ها مسئلۀ اساسی پژوهش کمی و کاربردی حاضر است که به‌صورت موردی در شهر جهرم انجام شده است. جامعۀ آماری پژوهش را کودکان 6 تا 12 سال تشکیل می‌دهند (11678 نفر) که از میان آن‌ها 372 نفر به‌عنوان نمونۀ آماری درنظر گرفته شدند. ابزار اصلی جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه است که روایی و پایایی آن با رعایت اصول تأیید شد. نتایج نشان داد شاخص‌های هشت‌گانۀ شهر دوستدار کودک دارای میانگین کمتر از حد مبنا (عدد 3) هستند و وضعیت کلی آن‌ها با میانگین 1/2 نامناسب است. همچنین مطابق نتایج، همبستگی میان شهر دوستدار کودک و دسترسی کودکان به کاربری‌های ضروری‌شان با مقدار 428/0 به‌لحاظ آماری مثبت است. نتایج رگرسیون خطی نشان داد متغیر مستقل پژوهش توانسته است 3/18 درصد از واریانس شهر دوستدار کودک را تبیین کند. از این‌رو ارتقای سطح کمی-کیفی کاربری‌های موردنیاز کودکان در سطح محله‌های مختلف شهر جهرم ضروری به‌نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessing the status of child-friendly city indicators and its relationship with children's access to the required essential uses (case study: Jahrom city)

نویسندگان [English]

  • Niko Abhari 1
  • Ali Shamsoddini 2
  • Bakhtyar Ezatpanah 3
1 PhD Student in Geography and Urban Planning, Marand Branch, Islamic Azad University, Marand, Iran.
2 marvdasht branch
3 Assistant Professor of Department of Geography and urban planning, Marand branch, Islamic azad university, Marand, Iran
چکیده [English]

Paying attention to the needs and wants of children, as future-makers of society, is one of necessity that emphasized by international institutions and organizations as well as in the country’s legal, juridical and development texts. Child-friendly city is one of the key concepts that by evaluating and analyzing it, we can shows what extent of wishes and expectations of children had met. Status of the child-friendly city index and its relationship with children's access to their essential uses is main issue of present quantitative and applied research that had done as case-by-case in the JAHROM city. Statistical population of study consists of children aged 6 to 12 years living in JAHROM (11678 persons) which 372 persons are considered as statistical sample. Main tool of data collection is a researcher-made questionnaire that its validity and reliability confirmed during the research methods process. Results of research showed that nine indicators of child-friendly city have an average lower than the baseline (number 3) and general situation of child-friendly city with an average of 2.1 is in an unfavorable situation.
In addition, results showed that there is a positive statistical relationship between child-friendly city and children's access to their essential uses, at the level of 99% confidence, with correlation rate of 0.428. Results of linear regression showed that the independent variable of study alone could explains 18.3% of child-friendly city variance. Therefore, it seems necessary to improve the quantitative-qualitative level of uses of children in different neighborhoods of AHROM city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sustainable urban development
  • child-friendly city
  • child
  • JAHROM

مراجع

امیری، سپیده و شکوهی، علی (1393). اصول و ضوابط مطلوب شهر دوستدار کودک. کنفرانس ملی شهرسازی، مدیریت شهری و توسعۀ پایدار. اسفند 1393. تهران.
ایمانی، بهرام، یارمحمدی، کلثوم و یارمحمدی، کبری (1396). بررسی شهر دوستدار کودک از دیدگاه کودکان (مطالعۀ موردی: ناحیۀ 1 شهر اردبیل. جغرافیا و مطالعات محیطی، 21، 7-22.
پژوهان، موسی (1396). شهرداری‌های دوستدار کودک، زمینه‌سازی برای رسیدن به شهرهای دوستدار کودک. ماهنامۀ شهرداری‌ها، 125، 16-17.
تیموری، ایرج، اصغری زمانی، اکبر، روستایی، شهریور و کوشش وطن، محمدعلی (1398). تحقق توسعۀ پایدار در قالب مفهوم شهر دوستدار کودک. دوفصلنامۀ جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، 8(1)، 79-102.
حاجی‌زاده، آزاده، سرور، رحیم و فرجی‌راد، عبدالرضا (1396). تحلیل روند تحقق‌پذیری شهر همیار کودک (CFC) مطالعۀ موردی: شهر شیراز. جغرافیا (فصلنامۀ بین‌المللی انجمن جغرافیای ایران)، 55، 5-20.
دهقان منشادی، مهدی (1385). توسعۀ پایدار در سایه‌روشن‌های شهر، یزد: مفاخر.
ذاکرحقیقی، کیانوش و حاجی بابایی، سعید (1396). تدوین سیاست‌های ارتقای محیط‌های دوستدار کودک مبتنی بر ترجیحات محیطی کودکان (نمونۀ مطالعاتی: کودکان حاضر در فضاهای عمومی منطقۀ 6 شهرداری تهران. جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، 8(1)، 105-116.
سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور (1397). دستورالعمل شهرهای دوستدار کودک (اصول، ویژگی‌ها و ضوابط راهبردی برای شهرداری‌ها)، تهران: معاونت امور شهرداری‌ها دفتر برنامه‌ریزی و مدیریت توسعۀ شهری، مهرماه 1397.
شکویی، حسین (1382). اندیشه‌های نو در فلسفه جغرافیا (جلد دوم)، تهران: مؤسسۀ جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی.
شهری‌زاده، صدف و مویدفر، سعیده (1396). برنامه‌ریزی راهبردی شهر دوستدار کودک با تأکید بر خلاقیت کودکان (نمونۀ موردی: شهر یزد). پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 28، 149-170.
صابری، حمید، طهماسبی‌زاده، فرشاد و شهیر، عمار (1396). فضاهای شهری دوستدار کودک: نگرش‌ها و شاخص‌ها. پنجمین همایش ملی معماری، مرمت شهرسازی و محیط‌زیست پایدار، همدان.
صفوی‌مقدم، سیده مریم، نوغانی دخت بهمنی، محسن و مظلوم خراسانی، محمد (1394). بررسی شهر دوستدار کودک و احساس شادی کودکان در شهر مشهد. مجلۀ علوم اجتماعی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، 12(1)، 143-165.
عبدالله‌زاده، علیرضا، سرورزاده، سید کوروش و محمدی، زهرا (1397). مطالعۀ کارکرد امنیت در بافت‌های تاریخی با رویکرد شهر دوستدار کودک (نمونۀ موردی: محلۀ بالا کفت بالا شیراز). فصلنامۀ مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 17، 7-25.
کربلایی حسینی غیاثوند، ابوالفضل و سهیلی، جمال‌الدین (1392). بررسی ویژگی‌های شهر دوست‌داشتنی از نگاه کودکان؛ مطالعۀ موردی: منطقۀ دو شهرداری قزوین. مطالعات شهری، 9، 59-68.
کیانی، اکبر و اسماعیل‌زاده کواکی، علی (1391). تحلیل و برنامه‌ریزی «شهر دوستدار کودک» (CFC) از دیدگاه کودکان (مطالعۀ موردی: قوچان). فصلنامۀ باغ نظر مرکز پژوهشی هنر معماری و شهرسازی نظر، 20، 51-62.
مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران (1392). بررسی وضعیت مناسب‌سازی فضاهای شهری برای کودکان، تهران: گزارش شمارۀ 226، بهمن‌ماه 1392.
مقدم، شهرزاد و فنی، زهره (1397). تأثیر سفرهای درون‌شهری در ایجاد محیط دوستدار کودک (مطالعۀ موردی: شهر زنجان). پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 50، 395-408.
یونیسف (1386). پیمان‌نامۀ حقوق کودک. تهران: صندوق کودکان سازمان ملل در ایران.
Aarts, M.J., Jeurissen, M.P.J., van Oers, H.A.m., Schuit, A.J., & de Goor, L.A.M. (2011). Multi-sector policy action to create activity-friendly environments for children: a multiplecase study, Health Policy, 101(1): 11-19.
Abdollahzadeh, A., Sarvarzadeh, S. K., & Mohammadi, Z. (2018). Study of Security Function in Historical Contexts with a Child-Friendly City Approach (Case Study: Bala Kaft Bala Neighborhood of Shiraz). Quarterly Journal of Urban Structure and Function Studies, 17, 25-7. (In Persian)
Ahmad, A., & Sohail, M. (2008). Child’s Play and Recreation in Dhaka City. Bangladesh: Institution of civil Engineers, issue ME4, December 2008.
Amiri, S., & Shokouhi, A. (2014). Principles and criteria of a child-friendly city, National Conference on Urban Planning. Urban Management and Sustainable Development, March 2015, Tehran. (In Persian)
Bjorkild, P. (2003). Child Friendly Cities- Sustainable Cities. Sweden: Stockholm University. Department of Human Geography.
Chan, L., Erling, E., Mizunoya, S., & Zaw, H. (2016). A City Fit for children: Mapping and Analysis of Child Friendly Cities Initiatives, the Chinese University of Hong Kong. Centre for Rights and Justice Occasional Paper Series, 35, 1–60.
Corsi, M. (2002). The Child Friendly Cities Initiative in Italy. Environment and Urbanization, 14(2), 140–169.
Dehghan Manshadi, M. (2006). Sustainable Development in the Shadows of the City. Yazd: Mafakher Publishing. (In Persian)
Driskell, D. (2008). Creating Better Cities with Children and Youth; A Manual for Participation. Growing Up in Cities Program, UNESCO.
Easthope, H., & Tice, A. (2011). Children in Apartments: Implications for the Compact City. Urban Policy and Research, 29, 415–434.
Gökmen, H., & Taşçi, B. G. (2016). Children’s Views about Child Friendly City (Case Study: Izmir). Megaron, 11(4), 469–482.
Hajizadeh, A., Sarvar, R., & Farjirad, A. (2017). Analysis of the Feasibility Trend of the Child-Friendly City (CFC) Case Study: Shiraz. Geography (International Quarterly of the Geographical Society of Iran), 55, 5–20. (In Persian)
Holt, N. L., Cunningham, C. T., Sehn, Z. L., Spence, J. C., Newton, A. S., & Ball, G. C. B. (2009). Neighborhood Physical Activity Opportunities for Innercity Children and Youth. Journal of Health & Place, 15, 1022–1028.
Imani, B., Yarmohammadi, K., and Yarmohammadi, K. (2017). Study of a Child-Friendly City from the Perspective of Children (Case Study: District 1 of Ardabil. Geography and Environmental Studies, 21, 7–22. (In Persian)
Karbalaei Hosseini Ghiasvand, A., & Soheili, J. (2013). Study of the Characteristics of a Lovely City from the Perspective of Children Case study: District Two of Qazvin Municipality. Urban Studies, 9, 59–68. (In Persian)
Kiani, A., & Esmailzadeh Kwaki, A. (2012). Analysis and Planning of Child-Friendly City (CFC) from the Perspective of Children (Case Study: Quchan). Bagh-e-Nazar Quarterly of Nazar Research Center for Architectural Art and Urban Planning, No. 20, 62-51. (In Persian)
Lefebvre, H. (1996). Writings on Cities (1st Ed.). E. Kofman, E. & E. Lebas, E, Massachusetts, Blackwell.
Moffat, D. (2002). Growing Up in Cities. Places, 15(1), 46–49.
Moghadam, S., & Fani, Z. (2018). The Effect of Inner-City Travel in Creating a Child-Friendly Environment (Case Study: Zanjan). Human Geography Research, 50, 395–408. (In Persian)
National Institute of Urban Affairs (2016). Indicators for Child friendly Local Development, I-Child. Retrieved from nationalgeographic.org, 6-12, Higher Ed.
Nour, O. H. (2013). Building Child Friendly Cities in the Mena Region. International Review of Education, 59(4), 489–504.
Organization of Municipalities and Rural Affairs (2018). Guidelines for Child-Friendly Cities (Principles, Characteristics, and Strategic Rules for Municipalities). Tehran: Deputy for Municipal Affairs, Urban Development Planning and Management Office, October 2016. (In Persian)
Researchers, M. (2017). Child-Friendly Municipalities Laying the Groundwork for Reaching Child-Friendly Cities. Municipalities Monthly, 125, 16–17. (In Persian)
Riggio, E. (2002). Child Friendly Cities. Good Governance in the Best Interests of the Child. Journal of Environment & Urbanization, 14(2), 45-58.
Saberi, H., Tahmasebizadeh, F., & Shahir, A. (2017). Child-Friendly Urban Spaces: Attitudes and Characteristics. 5th National Conference on Architecture, Urban Restoration and Sustainable Environment. Hamedan. (In Persian)
Safavi Moghadam, S. M., Noghani Dokht Bahmani, M., & Mazlum Khorasani, M. (2015). Study of Child-Friendly City and Children's Happiness in Mashhad. Journal of Social Sciences, 12(1), 143–165. (In Persian)
Saridar Masri, S. (2017). Integrating Youth in City Planning: Developing a Participatory Tool toward a Child-Friendly Vision of Eastern Wastani–Saida. Alexandria Engineering Journal, 57(2), 1–13.
Saumel, I., Frauke, W., & Kowarik, I. (2015). Toward Livable and Healthy Urban Streets: Roadside Vegetation Provides Ecosystem Services Where People Live and Move. Environmental Science & Policy, 62, 24–33.
Sawsan, S. M. (2017). Integrating Youth in City Planning: Developing a Participatory Tool toward a Child-Friendly Vision of Eastern Wastani-Saida. Alexandria Engineering Journal, 1, 1-13.
Shahrizadeh, S., & Moayedfar, S. (2017). Strategic Planning of a Child-Friendly City with Emphasis on Children's Creativity (Case Study: Yazd City). Urban Research and Planning, 28, 149–170. (In Persian)
Shokouei, H. (2003). New Thoughts in the Philosophy of Geography (Vol. II). Tehran: Institute of Geography and Cartography of Gita Studies.
Stoneham, A., & Aitken, J. (2011). Statement of Recognition of Penrith City’s Aboriginal and Torres Strait Islander Cultural Heritage. Australia: Penrith City Council.
Tehran Studies and Planning Center (2013). A Survey of the Adaptation of Urban Spaces for Children. Tehran: Report No. 226, February 2014. (In Persian)
Teymouri, I., Asghari Zamani, A., Roustaei, S., & Kooshesh Vatan, M. A. (2019). Achieving Sustainable Development in the Concept of a Child-Friendly City. Bi-Quarterly Journal of Economic Sociology and Development, 8(1), 79–102. (In Persian)
UNICEF (2006). Convention on the Rights of the Child. Tehran: United Nations Children's Fund. (In Persian)
UNICEF (2004). Building Child Friendly Cities a Framework for Action, UNICEF Innocenti Research Centre.
UNICEF (2009). Child Friendly Cities, Fact Sheet.
UNICEF (2012). Child Friendly Cities, Retrieved from www.childfriendlycities.Org.
UNICEF (2017a). Child and Youth Friendly Communities, Retrieved from https://unfoundation.org/?gclid=Cj0KCQjw7pKFBhDUARIsAFUoMDabsncuJI3H9UQJlFXClWp5Hz9nLNUtbIrcNBRWdSwaJkmECpD-vVQaAgYpEALw_wcB.
UNICEF (2017b). Child Friendly Cities and Community's Initiative, Toolkit for National Committees, Retrieved from https://www.unicef.org/iran/en/reports/child-friendly-cities-and-communities-handbook#:~:text=The%20Child%20Friendly%20Cities%20Initiative,increasingly%20urbanized%20and%20decentralized%20world.
UNICEF (2017c). Indicators - Child Friendly Cities - The Netherlands, Retrieved from https://www.unicef.org/kazakhstan/media/581/file.
UNICEF, & Child Watch (2011). The Child Friendly Community Assessment Tools, A Facilitator’s Guide to the Local Assessment of Children’s Rights.
Zaker Haghighi, K., & Haji Babaei, S. (2017). Development of Policies to Promote Child-Friendly Environments Based on Children’s Environmental Preferences (Study Sample: Children in Public Spaces in District 6 of Tehran Municipality). Geography (Regional Planning), 8(1), 105–116. (In Persian)
پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری
دوره 9، شماره 3
آذر 1400
صفحه 835-856

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار