تحلیل پیامدهای تخصصی شدن فعالیت های تجاری بر فضا های مجاور در منطقه 12 کلانشهر تهران

نوع مقاله : پژوهشی - کاربردی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه خوارزمی_مدیر گروه جغرافیای انسانی

2 استاد دانشگاه

3 گروه جغرافیای انسانی- گرایش برنامه ریزی شهری- دانشکده علوم جغرافیایی- دانشگاه خوارزمی

4 دانشگاه خوارزمی

چکیده

چکیده:

منطقه 12 زادگاه و هسته حیاتی وتاریخی کلان شهر تهران در جریان توسعه نوین خود دگرگونی های گوناگونی تجربه کرده است که یکی از آنها گسترش فعالیت های تخصصی در خیابان ها و محورهای همجوار با بازار اصلی بوده است، .مقاله حاضر این پدیده را بررسی وتلاش نموده است که نشان دهد توسعه فعالیت های تخصصی تجاری چه پیامدهایی برفضاهای پیرامون خود داشته است . برای این منظور و در تکمیل داده ها و اطلاعات موجود ، پرسشنامه ای با 27 گویه در بین 280 نفر از ساکنان ، کسبه و کارشناسان منطقه 12 تکمیل وداده های حاصل در سه بعد " کالبدی- محیط زیستی " ، اقتصادی – فعالیتی" و " اجتماعی " دسته بندی گردیده است. نتایج حاکی از آن است که بعد کالبدی – محیط زیستی با تعداد 13 معرف و با مقدار ویژه 620/10 بیشترین سهم؛ بعد اقتصادی با 7 معرف و مقدار ویژه 238/8 در مرتبه دوم و بعد اجتماعی با 4 معرف و مقدار ویژه 081/4 در مرتبه سوم آثار و پیامد فعالیت های تخصصی را در فضاهای مجاور نشان می دهند . همسویی نتیجه این تحقیق و برخی تحقیقات مشابه حاکی از آن است که همنشینی و همنوایی ایجاد و گسترش راستاهای دارای فعالیت های تخصصی تجاری با نا کارآمدی و افت کارکردهای مسکونی در فضا ها و محلهای مجاور در بخش مرکزی شهر یک فرآیند عمومی است . پدیده ایی که در منطقه 12 تهران نیز به وقوع پیوسته است .

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the consequences of specialization of commercial activities on adjacent spaces in the 12th metropolitan area of Tehran

نویسندگان [English]

  • ahmad zanganeh 1
  • Ali Shamai 2
  • mohammad soleimani mehranjani 3
  • Massoumeh Raadmanesh 4
2 -
3 DEPARTMENT OF HUMAN GEOGRAPHY - URBAN PLANNING, FACULTY OF GEOGRAPHICALLY, KHARAZMI UNIVERSITY
4 kharazmi University
چکیده [English]

District 12, the birthplace and vital and historical core of Tehran, has undergone various changes during the new development, especially in the last six decades, one of which has been the expansion of specialized activities in the streets and axes adjacent to the main bazaar. With the decline and inefficiency of the region, especially in terms of residential function, it has been accompanied and accompanied. For this purpose and in completing the available data and information, a questionnaire with 27 items among 280 residents, businesses and experts of District 12 was completed and the data obtained in three dimensions "physical-environmental", economic-activity "and" social The results show that the physical-environmental dimension with 13 indicators and with a specific value of 10.620 has the highest share; the economic dimension with 7 indicators and the special value of 8.238 in the second place and the social dimension with 4 The reagent and the special value of 4.081 show the effects and consequences of specialized activities in the adjacent spaces in the third place.The alignment of the result of this research and some similar researches indicates that the accompaniment and conformity of creating and expanding directions with specialized commercial activities with The inefficiency and decline of residential functions in adjacent spaces and neighborhoods in the central part of the city is a general process, a phenomenon that has also occurred in the 12th district of Tehran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Inefficiency
  • structural equations
  • specialized activities
  • region 12

مراجع

  1. احدنژاد، محسن؛ جعفری، مینا و جعفری، نسرین. (1396). ارزیابی توسعه درون‌زای بافت مرکزی شهرها با تأکید بر شاخص‌های کیفیت زندگی؛ مطالعه موردی بافت مرکزی شهر زنجان. مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 8 (28)، 20-1.
  2. آذری، نرگس. (1391). تجربه مدرنیته به روایت فضاهای تجاری شهر. تهران: انتشارات تیسا
  3. ایزدی، محمد سعید و امیری، نگین. (1395). توسعه درونی، الگویی متوازن، متعادل و پایدار برای توسعه و ارتقاء کیفی شهر برنامه‌ریزی برای توسعه مجدد اراضی نظامی درون‌شهری. نشریه باغ نظر، 13 (41)، 46- 35.
  4. بحرینی، سید حسین. (1377). فرآیند طراحی شهری. چاپ اول، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی.
  5. بنی‌هاشمی، ام هانی؛ سرور، رحیم و زیاری، یوسفعلی. (1392). توسعه میان افزا در بافت‌ههای فرسوده شهری (موردمطالعه: محله خانی‌آباد تهران)­. فصلنامه جغرافیایی سرزمین، 10 (40)، 53- 41.
  6. بهزادفر، مصطفی؛ صالحی میلانی، ساسان و اعتماد، گیتی. (1387). استانداردهای برنامه‌ریزی و طراحی شهری انجمن شهرسازی امریکا: مکان‌ها و مکان سازی. جلد 4، تهران: انتشارات جامعه مهندسان مشاور ایران.
  7. حبیبی، لیلا و محمودی پاتی، فرزین. (1396). از بازار تا پاساژ: تحلیلی بر سیر تحولات فضاهای تجاری مدرن در شهر تهران. نشریه باغ نظر، 14 (49)، 55- 43.
  8. خاتم، اعظم. (1383). بازار و مرکزیت شهر. مجله گفتگو، 41، 141- 127.
  9. خیرالدین، رضا؛ ایمانی، جواد و فروهر، امیر. (1392). تحلیل پیامدهای فضایی اقدامات مدیریت شهری در بافت‌های قدیم و جدید کلان‌شهر تبریز. اقتصاد و مدیریت شهری، 1 (4)، 109- 93.
  10. رهنمایی، محمدتقی؛ ملک نیا، محبوبه و جهانیان منوچهر. (1390). نقش محورهای فرهنگی و تاریخی منطقه 12 در توسعه گردشگری شهر تهران. فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 3 (4)، 101-83.
  11. زنگانه احمد. (1392). تبین پژمردگی شهری در منطقه 12 شهر تهران. رساله دکتری به راهنمایی فرانک سیف‌الدینی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.
  12. زنگانه، احمد؛ سلیمانی، محمد؛ کرمی، تاج‌الدین، عباس‌زاده، مهدی و ویسی، رضا. (1397). تبیین پویایی فضایی- کالبدی بخش مرکزی شهر رشت. فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی - سکونتگاه‌های انسانی، 13(4)، 876-892.
  13. سعیدی رضوانی، نوید؛ داودپور، زهره؛ فدوی، الهام و سرور، رحیم. (1392). کاربرد اصول توسعه میان‌افزا در بهبود فضایی- عملکردی بافت‌های شهری (مطالعه موردی: منطقه 17 شهرداری تهران). فصلنامه جغرافیا، 11 (36)، 180- 159.
  14. صداقت رستمی، کبریا؛ اعتماد، گیتی؛ بیدرام، رسول و ملاذ، جعفر. (1390). تدوین شاخص‌های شناسایی بافت‌های ناکارآمد. برنامه ریزی فضایی، 1 (1)، 120-103.
  15. فروهر، امیر و خیرالدین، رضا. (1395). تجاری شدن جداره‌های شهری و تأثیر آن بر کیفیت فضایی محلات مسکونی (مطالعه موردی: کوی نصر تهران). مجله آمایش جغرافیایی فضا، 6 (20)، 84- 63.
  16. فرید، یدالله. (1371). جغرافیا و شهرشناسی. چاپ دوم، تبریز: دانشگاه تبریز.
  17. قره گزلی، مریم. (1395). تحلیل تحولات بخش مرکزی شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی تهران.
  18. قوام­پور، انسیه؛ محمدزاده، محسن؛ خلیجی، کیوان و فلاحت‌پرور، شیوا. (1387). رویکرد مداخله سیستمی در مواجهه با بافت‌های فرسوده تاریخی منطقه 12 تهران. اولین همایش بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری، مشهد مقدس.
  19. کاتوزیان، محمدعلی. (1366). اقتصاد سیاسی ایران. ترجمه محمدرضا نفیسی، تهران: انتشارات پاپیروس.
  20. کیانی، اکبر و حیدری، فاطمه. (1395). ارزیابی عوامل تأثیرگذار در روند فرسودگی بافت‌های قدیم شهری در راستای نوسازی و بهسازی مطالعه موردی شهر داراب. نشریه آمایش محیط، 9 (34)، 44- 27.
  21. هودشتیان، عطا. (1381). مدرنیته، جهانی‌شدن و ایران. تهران: انتشارات چاپخش.
  22. Ahdanjad, M., Jafari, M., & Jafari, N. (2016). Evaluation of the endogenous development of the central fabric of cities with emphasis on quality of life indicators; A case study of the central context of Zanjan city. Journal of Urban Research and Planning, 8 (28), 1-20. [In Persian].
  23. Almeida, R., (2006). Local Economic Structure and Growth. World Bank Research Department. Working paper.
  24. Azari, N. (2011). The experience of modernity according to the commercial spaces of the city. Tehran: Tisa Publications. [In Persian].
  25. Bahraini, S. H. (1998). Urban design process. First edition, Tehran: Ministry of Housing and Urban Development. [In Persian].
  26. Behzadfar, M., Salehi Milani, S., & Etemad, G. (2008). Planning and urban design standards of the American Urban Planning Association: Places and Placemaking. Volume 4, Tehran: Iranian Society of Consulting Engineers Publications. [In Persian].
  27. Beni Hashemi, M. H., Sarwar, R., Ziari, Y. A. (2012). Intermediate development in worn-out urban fabrics (case study: Khaniabad neighborhood of Tehran). The Geographical Quarterly of the Land, 10 (40), 41-53. [In Persian].
  28. Coniglio, N., Lagravinese, R., & Vurchio, D., (2016). Production sophisticatedness and growth: Evidence from Italian provinces before and during the crisis, 1997-2013. Cambridge Journal of Regions Economy and Society, 9(2), 1-24.
  29. Falcioglu, P., & Akgungor, S., (2008). Regional Specialization and Industrial Concentration Patterns in the Turkish Manufacturing Industry: An Assessment for the 1980–2000 Period. European Planning Studies, 16(2), 285-318.
  30. Farid, Y. (1992). Geography and urbanism. Second edition, Tabriz: Tabriz University. [In Persian].
  31. Forohar, A., & Khairuddin, R. (2015). The commercialization of urban walls and its effect on the spatial quality of residential neighborhoods (case study: Koi Nasr, Tehran). Journal of Geographical Survey of Space, 6 (20), 63-84. [In Persian].
  32. Fritsch, M., & Kublina, S. (2018). Related variety, unrelated variety and regional growth: the role of absorptive capacity and entrepreneurship. Regional Studies, 52(10), 1360-1371.
  33. Habibi, L., & Mahmoudi Pati, F. (2016). From the market to the arcade: an analysis of the evolution of modern commercial spaces in Tehran. Bagh Nazar Journal, 14 (49), 43-55. [In Persian].
  34. Hassink, R., Isaksen, A., & Trippl, M. (2019). Towards a comprehensive understanding of new regional industrial path development. Regional Studies, 53 (11),1-10.
  35. Hodashtian, A. (2002). Modernity, globalization and Iran. Tehran: Chapakhsh Publications. [In Persian].
  36. Katoozian, M. A. (1987). Political economy of Iran. Translated by Mohammad Reza Nafisi, Tehran: Papyrus Publications. [In Persian].
  37. Kayani, A., & Heydari, F. (2015). Evaluation of influential factors in the process of deterioration of old urban tissues in the direction of renovation and improvement, case study of Darab city. Amash Mohit Journal, 9 (34), 27-44. [In Persian].
  38. Khairuddin, R., Imani, J., & Forohar, A. (2012). Analysis of the spatial consequences of urban management measures in the old and new contexts of Tabriz metropolis. Urban Economy and Management, 1 (4), 93-109. [In Persian].
  39. Khatam, A. (2004). Market and city center. Conversation Journal, 41, 141-127. [In Persian].
  40. Pallez, D., Serrurier, M., Pereira, C. da C., & Fusco, G. (2015). Social Specialization of Space: Clustering Households on the French Riviera. https://www.researchgate.net/publication/281625194
  41. Qaraghezli, M. (2015). Analysis of developments in the central part of Tehran. Master's thesis in the field of geography and urban planning, Khwarazmi University, Tehran. [In Persian].
  42. Qavampour, A., Mohammadzadeh, M., Khalji, K., & Falahatparvar, Sh. (2008). The approach of systemic intervention in dealing with the worn-out historical tissues of the 12th district of Tehran. The first conference on the improvement and renovation of worn-out urban structures, Mashhad, holy city. [In Persian].
  43. Rahmani, M. T., Malek Nia, M., & Jahanian, M. (2011). The role of cultural and historical axes of region 12 in the development of tourism in Tehran. New Perspectives in Human Geography Quarterly, 3(4), 101-83. [In Persian].
  44. Roy, C., (2012). Spatial Organization of Production in India: Contesting Themes and Conflicting Evidence. Regional Development and Planning, 1(1), 1-16.
  45. Saidi Rizvani, N., Daudpur, V., Fadavi, E., an&d Sarwar, R. (2012). The application of the principles of additive development in spatial-functional improvement of urban tissues (case study: District 17 of Tehran Municipality). Geography Quarterly, 11 (36), 159-180. [In Persian].
  46. Sedaghat Rostami, K., Trust, G., Bidram, R., & Molad, J. (2011). Compilation of indicators for identifying inefficient tissues. Spatial Planning, 1(1), 103-120. [In Persian].
  47. Tallon A. R., Bromley, R.D.F. (2004). Exploring the attractions of city centre living: evidence and policy implication in British cities. Geoforum, 35, 2-71.
  48. Yamada, E., & Kawakami, T. (2016). Distribution of industrial growth in Nagoya Metropolitan Area, Japan: an exploratory analysis using geographical and technological proximities. Regional Studies, 50(11), 1876-1888.
  49. Yazidi, M. S., & Amiri, N. (2015). Internal development, a balanced, balanced and sustainable model for the development and quality improvement of the city, planning for the redevelopment of military lands within the city. Bagh Nazar Journal, 13 (41), 35-46. [In Persian].
  50. Zanganeh A. (2012). Explanation of urban withering in district 12 of Tehran. PhD thesis under the guidance of Frank Seifaldini, Faculty of Geography, University of Tehran. [In Persian].
  51. Zanganeh, A., Soleimani, M., Karmi, T., Abbaszadeh, M., & Visi, R. (2017). Explanation of spatial-physical dynamics of the central part of Rasht city. Journal of Planning Studies - Human Settlements, 13(4), 876-892. [In Persian].
  52. Zhou, Q., Wu, X., & Zhang, S., Y. (2021). Investigating the Spatiotemporal Disparity and Influencing Factors of Urban Construction Land Utilization Efficiency: Empirical Evidence from Panel Data of China. Advances in Civil Engineering, 2021, 1-17.
پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری
دوره 10، شماره 1
اردیبهشت 1401
صفحه 119-101

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار