تبیین ضرورت کاربست روش‌های نوین در مدیریت رواناب‌های شهری با رویکرد افزایش تاب‌آوری در برابر سیلاب (نمونه موردی: شهر شیراز)

نوع مقاله : پژوهشی - کاربردی

نویسندگان

1 گروه جغرافیا، دانشگاه یزد، یزد، ایران

2 گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

10.22059/jurbangeo.2023.354605.1788

چکیده

این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش توصیفی از نوع پیمایشی با استفاده از پرسشنامه است. جامعه آماری در دو بخش خبرگان و شهروندان شهر شیراز می‌باشد. یافته‌های پژوهش نشان داد که از نظر متخصصین شهر شیراز، در بین عوامل طبیعی؛ عامل بارش با وزن (29/0) بیش‌ترین و عامل جهت شیب با وزن (13/0) کم‌ترین تأثیر و در رابطه با عوامل انسان ساخت نیز؛ کاربری اراضی با وزن (25/0) بیش‌ترین و عامل بافت فرسوده با وزن (14/0) کم‌ترین تأثیر را در بحث رواناب و سیلاب داشته است. در ادامه نتایج تحلیل وضعیت ابعاد تاب‌آوری نشان داد که شهر شیراز در بعد اجتماعی میانگین بالای حد مطلوب (78/3) و در سایر ابعاد میانگین کم‌تر از حد مطلوب دارد. طبق خروجی رگرسیون چند متغیره، از نظر اولویت‌بندی؛ شاخص‌های اجتماعی، نهادی، اقتصادی و کالبدی به‌ترتیب با مقدار ضریب بتای 20/0، 14/0، 11/0 و 10/0 در اولویت اول تا چهارم قرار گرفته‌اند. در نهایت نتایج شناسایی و انتخاب زیرساخت‌های نوین مناسب برای مدیریت رواناب در این شهر نشان داد که در شاخص مناظر و فضاهای باز عمومی؛ روش ذخیره‌سازی سیلاب و حفاظت از آن و در شاخص منازل و فضاهای اختصاصی؛ سیستم تصفیه و بازیافت آب نسبت به سایر روش‌ها توسط خبرگان به‌عنوان روش‌های مناسب برای اجرا در شهر شیراز انتخاب شدند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explaining the necessity of using modern methods in the management of urban runoff with the approach of increasing resilience against floods (case study: Shiraz city)

نویسندگان [English]

  • Mahboobeh Noori 1
  • Mohammad Reza Rezaei 1
  • Seiyed Mossa Hosseini 2
  • Hossein Mansourian 3
1 Department of Geography, Yazd University, Yazd, Iran
2 Department of Natural Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Department of Human Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

This research is applied in terms of purpose, and in terms of nature and descriptive method, it is a survey type using a questionnaire. The statistical population consists of experts and citizens of Shiraz. The findings of the research showed that according to the experts of Shiraz city, among the natural factors; The precipitation factor with weight (0.29) has the most influence and the slope direction factor with weight (0.13) has the least effect and in relation to man-made factors; Land use with a weight of (0.25) had the most impact and worn texture factor with a weight of (0.14) had the least impact on runoff and flooding. Further, the results of the analysis of the dimensions of resilience showed that the average of Shiraz in the social dimension is above the optimal level (3.78) and in other dimensions the average is below the optimal level. According to the output of multivariate regression, in terms of prioritization; Social, institutional, economic and physical indicators are ranked first to fourth with beta coefficient values of 0.20, 0.14, 0.11 and 0.10 respectively. Finally, the results of the identification and selection of modern infrastructure suitable for the management of runoff in this city showed that in the index of landscapes and public open spaces; flood storage method and its protection and in the index of houses and private spaces; Water purification and recycling system compared to other methods were chosen by experts as suitable methods for implementation in Shiraz city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Modern methods
  • urban runoff
  • flood management
  • resilience
  • Shiraz city